Pomysłów na wykorzystanie pokosu jest kilka, ale ich stosowanie zależy od sposobu pielęgnacji ogrodu, uwarunkowań i czasu, który możemy poświęcić pracom ogrodniczym. Większość z nich jednak wymaga, by pokos był dobrze wysuszony i nie zawierał kwitnących kwiatostanów. Należy pamiętać, że mokra, wilgotna ścięta trawa zgromadzona w dużej ilości szybko zagniwa, zaś nasiona kwiatostanów pozostawionych w pokosie do ściółkowania zaczną kiełkować w najmniej pożądanych miejscach. Dlatego tak ważne jest regularne koszenie, by nie dopuścić do kwitnienia traw, dzięki czemu trawa szybciej się zagęszczać, a pokos będzie mieć szerszy zakres utylizacji.

Pomysły na wykorzystanie skoszonej trawy:
• Przekazywanie pokosu w workach służbom komunalnym. Jest to najprostsze rozwiązanie zwłaszcza dla osób, które nie prowadzą kompostownika, nie mają potrzeby ściółkowania roślin w ogrodzie, posiadają wyłącznie trawnik, itp.
• Mulczowanie. Jest to ekologiczny sposób pielęgnacji trawy, w którym pokos przekształca się w nawóz naturalny i ogranicza konieczność stosowania innych substancji odżywczych. Warunkiem jest prawidłowe wykonywanie mulczowania, by warstwa pokosu nie zagniwała na trawie i nie przyczyniała się do powstawania warstwy filcu.
• Kompostowanie. Warto jednak zwrócić uwagę, że pokos przeznaczony na kompostownik musi być dobrze wysuszony i rozkładany cienką warstwą. W takim przypadku kompostownik musi mieć różnorodne warstwy materiału organicznego, czyli nie samą trawę, i często mieszany. Zatem przed kompostowaniem należy ściętą trawę osuszyć przez ok. dwa dni.
• Gnojówka z trawy. To pomysł na przygotowanie płynnego nawozu naturalnego poprzez połączenie pokosu z wodą – najlepiej deszczową. Mikstura powinna być czasem przemieszana i nie powinna być zbyt szczelnie zakryta ze względu na konieczność jej napowietrzenia. Po ok. tygodniu czy 10 dniach, płynny nawóz z trawy jest gotowy do stosowania. Rozcieńczony w stosunku 1,5 : 10 służy do nawożenia iglaków i innych roślin kwasolubnych. Wykonanie gnojówki jest łatwe, ale należy wziąć pod uwagę zapach mikstury, który nie każdemu może odpowiadać.
• Ściółkowanie rabat. Trawa, zwłaszcza ta odżywiana w okresie wiosennym, zawiera sporo azotu, dlatego ściółka z trawy wpłynie na jakość uprawianych roślin i warzyw, i jednocześnie zahamuje rozwój chwastów, utrzyma wilgoć podłoża. Praktycy jednak podkreślają, że również w tym przypadku pokos powinien być dobrze osuszony, nie może zawierać elementów kwitnących, a rekomendowana grubość warstwy ściółki wynosi parę centymetrów.
• Ochrona wrażliwych roślin przed mrozem. W tym przypadku potrzebna jest przestrzeń na przechowanie pokosu do jesieni i jednoczesne wysuszenie pokosu do formy siana. Tak przygotowane siano może posłużyć późną jesienią do otulenia roślin, które nie są odporne na zimowe temperatury.

Wszystkie pomysły na wykorzystanie pokosu mają swoje dobre i słabsze strony, ale warto je rozważyć, a ze względów ekologicznych - poświęcić nieco czasu na ich prawidłowe wykonanie. Coraz bardziej popularnym sposobem ograniczania ilości gromadzonego pokosu jest mulczowanie, zwłaszcza że nowoczesne kosiarki są wyposażone w rozwiązania techniczne zapewniające sprawne i prawidłowe mulczowanie.

Zalety mulczowania trawy
Mulczowanie jest nowoczesnym i ekologicznym sposobem pielęgnacji trawnika z jednej strony, a z drugiej - praktycznym sposobem zagospodarowania masy bioproduktu powstającego wskutek koszenia.
Mulczowanie polega na skoszeniu, rozdrobnieniu roślin i pokryciu powierzchni trawnika cienką, równomierną warstwą pokosu. Pozostawiony pokos ulega procesowi rozkładu i staje się naturalnym nawozem dla trawnika. Takie efekty przynosi prawidłowo stosowane mulczowanie, gdyż w przeciwnym przypadku może sprzyjać powstawaniu warstwy filcu na trawniku. Przede wszystkim należy obserwować trawnik i jeżeli jego kondycja osłabia się, trzeba wprowadzić naprzemiennie koszenie ze zbiorem pokosu.

Szacuje się, że mulczowana trawa może zaspokoić do 25% potrzeb nawozowych trawnika. Jako nawóz naturalny nie szkodzi środowisku, jest bezpieczny dla dzieci bawiących się w ogrodzie, dla domowych czworonogów, dla owadów, w tym dla pszczół.

Dodatkowo cienka warstwa pokosu przykrywająca trawę zmniejsza parowanie wody z roślin i z gleby, zapobiega erozji podłoża, ogranicza rozwój chwastów.

Mulczowanie staje się popularnym sposobem pielęgnacji trawników również dzięki nowoczesnym urządzeniom do koszenia dostosowanym do łatwego wykonywania mulczowania według potrzeb. Przykładem takiej kosiarki jest Honda HRG 466 SKEP, najnowsze modele kosiarek Honda z rodziny Super Komfort HRX, które są wyposażone w wielostopniową regulację wysokości koszenia, podwójne noże i system mielenia zmiennego Versamow, czyli rozwiązania techniczne zapewniające dostosowanie wysokości koszenia do panujących warunków, bardzo dokładne rozdrobnienie koszonej trawy oraz włączenie opcji mulczowania.

Możliwość wyboru opcji mulczowania lub zbioru pokosu do kosza jest ważny ze względu na kondycję trawnika oraz warunki meteorologiczne. Dzięki temu można naprzemiennie stosować powyższe sposoby koszenia zależnie od potrzeb. W tym kontekście ważnym udogodnieniem kosiarek, jak w wymienionych kosiarkach Honda, jest system mielenia zmiennego, który za pomocą jednej dźwigni Clip Director umożliwia ustalenie ilości pokosu trafiającego do kosza oraz ilości dokładnie zmielonej trawy pozostawionej na powierzchni trawnika.

Na trawnikach regularnie koszonych z trawą o wysokości ok. 4 cm należy ustawić dźwignię w położeniu „100% mulczowania”. W przypadku wyższej trawy – warto ustawić mulczowanie częściowe, natomiast na mocno wyrośniętej, dawno niekoszonej trawie – należy zebrać cały pokos do kosza. Wysoką trawę najpierw należy stopniowo skosić do wysokości 4-5 cm, co umożliwia system regulacji wysokości koszenia, a następnie mulczować. System mielenia dodatkowo przydaje się jesienią, ponieważ służy do szybkiego zbierania liści z trawników oraz ich mielenie, dzięki czemu dużo łatwiej jest zagospodarować i zutylizować powstałą biomasę na terenie ogrodu.

Sprawne mulczowanie na dużych trawnikach zapewniają także kosiarki traktorowe Honda HF 2417 HME/HTE (szer. koszenia 102 cm) i HF 2625 HME/HTE (szer. koszenia 122 cm), ponieważ są wyposażone w uproszczony system mielenia włączany/wyłączany zależnie od potrzeb i warunków i wspierany przez system synchronizacji podwójnych noży, który zwiększa wydajność koszenia.

Zasady prawidłowego mulczowania
1. Trawnik powinien być regularnie koszony przed mulczowaniem. Dzięki temu na trawie pozostanie warstwa tylko młodych źdźbeł trawy, które szybciej przekształcają się w nawóz. Kwiatostany i starsze łodygi będą sprzyjać tworzeniu się filcu na trawie.
2. Mulczowana trawa musi być sucha. Mokra darń utrudnia równomierne rozłożenie pokosu i zacznie zagniwać.
3. Pokos musi być bardzo dokładnie rozdrobniony. Im drobniejszy jest pokos, tym szybciej przemieni się w nawóz. Z tego powodu warto zwrócić uwagę na kosiarki wyposażone w innowacyjny system podwójnych noży, które dokładniej rozdrabniają pokos od kosiarek z pojedynczym nożem.
4. Warstwa pokosu pozostawiona na trawniku musi być cienka i równomiernie rozrzucona.
5. Mulczowany trawnik należy obserwować i jeśli jego kondycja osłabia się, trzeba zastosować koszenie ze zbiorem pokosu do kosza naprzemiennie z mulczowaniem.
6. Mulczowany trawnik nie powinien być za często nawożony – to rozkładający się pokos będzie odżywiać rośliny.
7. Mulczowanie jest wskazane w przypadku gleb piaszczystych i jałowych, gdyż dzięki temu gleba poprawia swoje właściwości. Trawa rosnąca na glebie wilgotnej nie powinna być zbyt często mulczowana.
8. Rekomendowana jest systematyczna kontrola ostrości noży kosiarek - tępe ostrza kaleczą rośliny, a końcówki poszarpanych źdźbeł obumierają i są bardzo podatne na choroby grzybicze. Proces rekonwalescencji poszarpanej darni może być długi.

Stale mulczującym urządzeniem koszącym jest robot koszący, który „produkuje” dobrze rozdrobniony pokos, np. Honda Miimo. Filozofia koszenia robota koszącego polega na utrzymywaniu trawy zawsze na tej samej wysokości i na pozostawianiu na powierzchni trawnika bardzo cienkiej, równomiernej warstwy bardzo dokładnie rozdrobnionego pokosu, który szybko przekształca się w naturalny nawóz. Ponieważ robot sam regularnie kosi trawnik, trawa jest zawsze w odpowiedniej kondycji do mulczowania, a mikro-pokos nie zagraża zagniwaniem. Wybór Honda Miimo zależy przede wszystkim od powierzchni trawnika, ale warto też wziąć pod uwagę dodatkowe udogodnienia typu SMART, które oferuje największy Honda Miimo 3000 (pow. koszenia do 4 000 m2) zarządzany za pomocą smartfona w technologii Bluetooth oraz najnowsze mini roboty Honda Miimo 40 LIVE  (pow. koszenia do 400 m2) i Honda Miimo 70 LIVE (pow. koszenia do 700 m2), które komunikują za pomocą sieci GSM i dodatkowo współpracują z aplikacją Alexa (komunikacja werbalna) działającą m. in. na urządzeniach Echo Amazon (zarządzanie systemami tzw. inteligentnych domów). Honda Miimo w wersji Live pobierają za pomocą funkcji Smart Timer aktualne dane meteorologiczne, jak temperatura, wilgotność powietrza, opady, i same przesuwają w czasie rozpoczęcie cyklu koszenia w przypadku deszczowej aury. Dzięki temu trawa jest sucha zgodnie ze sztuką mulczowania.

Dodatkową zaletą mulczowania za pomocą nowoczesnej techniki jest usprawnienie całego procesu pielęgnacji trawnika, dzięki czemu praca nad trawnikiem zajmuje znacznie mniej czasu.
www.miimo.pl, www.mojahonda.pl

Beata Jeż