O tunelu w Świnoujściu mówiono prawie 100 lat temu, w latach 30-tych ubiegłego wieku. Temat ciągle wracał. Na początku lat 60-tych w Domu Rybaka w Świnoujściu byłem na pierwszym spotkaniu naukowców, którzy przedstawili wariant budowy tunelu w Świnoujściu.



Ten projekt zakładał tunel tuż obok już nieistniejących słupów wysokiego napięcia. Miał przechodzić na granicy portu wojennego i terenów Basenu Południowego należącego do wojsk radzieckich. Wjazd do tego tunelu na Uznamie byłby w okolicy skrzyżowania ulicy Grunwaldzkiej z 11 Listopada, dalej dawnym torowiskiem obok ogrodzenia cmentarza do terenów wojskowych. Na Warszowie nie było żadnego problemu, tutaj były rozległe wolne tereny.

Latami dyskutowano o usprawnieniu przeprawy promowej i tunelu. Bariery technologiczne i finansowe przesądziły, że w 1974 roku zdecydowano się na budowę całkowicie nowej przeprawy promowej „Karsiborów”. Zawsze kiedy budowano nowe większe promy, a później całkowicie nową drugą przeprawę promową, te rozwiązania dawały efekt tylko na kilka lat. Tak się stało i tym razem. Kiedy kilkukilometrowe kolejki na karsibory sięgały Przytoru, zaczęto głośno mówić „dość, budujemy stałe połączenie wyspy Wolin i Uznam”.

Pamiętam, jak do tego włączyło się niemal całe społeczeństwo Świnoujścia. Wtedy niekwestionowanym przywódcą obozu Solidarności był Stanisław Możejko. Stworzył całą grupę fachowców. Przeprowadzono wiele badań i ekspertyz. Nawet 22 grudnia 1999 roku doprowadzono do ogłoszenia… przetargu na budowę tunelu. Niestety była spora grupa dawnych PZPR-owców, która wszystko bojkotowała. Z braku rządowego poparcia finansowego wszystko pozostało w sferze marzeń.

Po 20 latach temat powrócił. Teraz miasto Świnoujście samodzielnie buduje tunel. Dzięki temu, że jesteśmy w Unii, otrzymaliśmy bardzo duże wsparcie. Pozostałą, też dużą kwotę, wykłada miasto z własnego budżetu. To my, samorządowcy, sami budujemy ten tunel. Dobrze, że polski rząd dał publiczne gwarancje, że jeżeli powstaną kłopoty finansowe, to polski rząd pomoże. Dobre i to, ale my, mieszkańcy, liczymy, że może później do spłaty naszego kredytu władze centralne się dołożą.

Marzenie wielu mieszkańców zaczyna się spełniać. I dzieją się rzeczy niezwykłe. „Kret”, czyli sprzęt do budowy tunelu, przypłynął do Świnoujścia z Chin. Przypłynął nową drogą morską - przez dawniej zamarznięte obszary bieguna północnego. Było to możliwe ze względu na ocieplenie klimatu. „Serce” maszyny TBM, czyli łożysko główne z napędem, jest już montowane w zbudowanej wcześniej komorze startowej!

Niemal od 1963 roku miałem możliwość uczestniczyć w ważnych chwilach rodzenia się idei budowy stałego połączenia dwóch wysp. 14 grudnia 2020 roku inwestor, miasto Świnoujście pokazało mi postępujące prace przy budowie tunelu. Cały ten rok głównie prace ziemne trwały bez przerwy. 110-metrowa maszyna jest już montowana. Za 3 miesiące, w połowie marca 2021 roku, wystartuje. Za pół roku we wrześniu osiągnie cel. Od strony Uznamu mamy już wykonane wszystkie betonowe konstrukcje wjazdu do przyszłego tunelu. Wszystko wygląda bardzo dobrze. Cała inwestycja pewnie będzie gotowa w 2022 roku i wtedy pierwsi mieszkańcy Świnoujścia z wyspy Uznam przejadą w ciągu dwóch minut i to o każdej porze niezależnie od pogody. To całkowicie nowe czasy dla Świnoujścia i Polski.

Podczas drążenia tunelu zostanie wydobyte około 210 tysięcy metrów sześciennych urobku. Materiał ten będzie transportowany specjalnymi stalowymi rurami do barek przy nabrzeżu, dalej na pole refulacyjne na Zalewie Szczecińskim. Przybędzie nam trochę lądu, ale można tam tak wyprofilować nowy teren, by w przyszłości można było zbudować groblę i most do Nowego Warpna. Taki projekt był już w latach 70-tych ubiegłego wieku. Tą drogą do Szczecina byłoby tylko 55 kilometrów! Można też w tamtym miejscu wybudować przystań promową. To około 20 minut dla przepłynięcia promu. To też alternatywa i atrakcja.

Na pewno ten urobek jest cennym materiałem i nie można go zmarnować. Powinien być w sposób przemyślany wykorzystany. Klimat się ociepla i za kilka lat Park Zdrojowy zacznie zalewać woda. Można byłoby zatem bagniste tereny obok Basenu Północnego zasypać. Byłaby to naturalna zapora przed potopem, jaki nas nieuchronnie czeka. Te nowe tereny koło parku można przeznaczyć na sport i rekreację. Mogłyby tam powstać korty tenisowe. Z budowy tunelu otrzymamy obecnie najcenniejszy materiał, którego już nam teraz brakuje. Czy znajdzie się ktoś, kto to zrozumie i odpowiednio wykorzysta? Moim zdaniem to jest bardzo ważne pytanie.

Andrzej Ryfczyński