Wbrew oczekiwaniom, zamiast z każdym rokiem rosnąć, liczba gości z upływem lat nie zmieniała się, a w pewnym okresie nawet zmniejszała się. Co więcej, pobliskie wioski rybackie Ahlbeck, Heringsdorf czy Międzyzdroje, nie mówiąc już o Kołobrzegu czy Warnemünde, zdobywały coraz większą popularność. Magnesem przyciągającym była budowa pensjonatów i hoteli oraz urządzeń kąpieliskowych w bezpośredniej bliskości brzegu morza. W Świnoujściu póki co, dom zdrojowy znajdował się daleko od brzegu morza, w okolicach obecnego Szpitala Miejskiego, łazienki tudzież, a na wyjątkowo pięknej plaży, poza wspaniałym piaskiem i kilkoma budkami, niczego nie było. Efektem takiego stanu rzeczy było, że w 1874 r. Świnoujście odwiedziło 2322 gości, małą wioskę Heringsdorf 3014, a położone na siostrzanej wyspie Międzyzdroje, ledwie co rozpoczynające kąpieliskową karierę, aż 3387.

Przyczyna tak znaczącej utraty popularności, tkwiła w swoistym oporze ówczesnych ojców miasta przed wyjściem z programem rozbudowy w kierunku morza, tak jak uczyniono to w innych miejscowościach, o skromniejszych możliwościach i nie tak hojnie przez naturę obdarzonych. Najlepszą ilustracja tego jest wypowiedź ówczesnego rajcy miejskiego Schütza, będącą reakcją na projekt zabudowy terenów w rejonie obecnych ulic Sikorskiego i Hołdu Pruskiego. Otóż rajca ów, zareagował słowami: „Jakaż to barania głowa będzie tam chciał budować dom ? Dodać trzeba, że wypowiedź ta miała miejsce w 1885 roku, i że podobnego zdania było jeszcze kilku innych rajców. To stanowisko wynikało nie tyle z troski owych panów o interes miasta, ile raczej z obawy o spadek wartości działek, jakie posiadali oni w jego centrum. Nie wykluczone, że ich opór wynikał również z faktu, że wyjście w rejon nadmorskich wydm z dużym programem budowlanym, wymagało przynajmniej na początku, odpowiednich nakładów finansowych a więc zwiększenia podatków miejskich. Przykład owych rajców miejskich świadczy, że wybrańcy zasiadający w miejskim parlamencie ci dawni ale też chyba i obecni, nie zawsze grzeszą darem przewidywania i nie zawsze mają monopol na mądrość. Przykładów można znaleźć wiele, ale nie to jest przedmiotem artykułu.

Same grunty nie stanowiły istotnego wydatku. Ich sprzedaż oferowało w 1884 roku państwo pruskie, będące ich właścicielem, raptem po 29 fenigów za metr kwadratowy. Szansę tę, w pierwszym okresie wykorzystał berlińczyk Filip Wertheim, który dokonując wtedy zakupu sporej działki i przygotowując ją pod zabudowę, niejako położył kamień węgielny pod świnoujską dzielnicę nadmorską. Od 1888 w rozwój tej dzielnicy włączyło się miasto; zamieszkujący tu rzemieślnicy i przedsiębiorcy. Na efekty długo nie trzeba było czekać. W ciągu niespełna 30 lat zbudowano ponad 300 domów, hoteli, pensjonatów z całą infrastrukturą i zagospodarowaniem otoczenia. W samym tylko 1903 r., powstało więcej budowli niż w latach 1818 – 52 w całym mieście!

Niemal równocześnie z budową dzielnicy nadmorskiej następował też rozwój miasta w kierunku północnym, ku nowemu centrum kuracyjnemu. Na dotychczasowych piaszczystych pustkowiach czy kartofliskach, budowano teraz piękne, okazałe domy wzdłuż osi obecnej ulicy Piłsudskiego, na ulicach Paderewskiego i Hołdu Pruskiego, Narutowicza. W początkach XX stulecia w tamtym rejonie wzniesiono też budynki wielu ważnych społecznie instytucji, m.in. dwie szkoły średnie, dom dla sierot, sąd, więzienie, a także okazały kościół noszący imię Marcina Lutra.

Na pobliskich ulicach stanęły kilkupiętrowe, zdobne pięknymi fasadami budynki mieszkalne, zamieszkałe przez przedstawicieli intelektualnej czołówki miasta, wolnych zawodów, przedsiębiorców. W zielone tereny parku wkomponowane zostały korty tenisowe, ujeżdżalnia koni, stadion sportowy, ciągi spacerowe. Wzdłuż ulicy Chopina, budowę mieszkań realizowało zrzeszenie budownictwa mieszkaniowego miejscowych urzędników. Co ważne, prawie wszystkie prace budowlane, wykonywane były przez miejscowych rzemieślników i przedsiębiorców budowlanych. Nakręcało to w widoczny sposób koniunkturę gospodarczą, decydowało o widocznym wzroście zamożności wszystkich warstw mieszkańców.

Rozwój miasta w kierunku morza, pociągnął za sobą zabudowę dotychczasowych pustkowi, a więc obecnych ulic Piastowskiej, Piłsudskiego, Hołdu Pruskiego, Paderewskiego. Na piaszczystych niegdyś nieużytkach i kartofliskach powstawały kilkupiętrowe, nowoczesne wówczas budynki mieszkalne i usługowe.

Jest zrozumiałym, że w czasie I wojny światowej i kilka lat po jej zakończeniu, wszelaki ruch budowlany w mieście zamarł. Ponowne ożywienie nastąpiło w ostatnim, poprzedzającym wybuch II wojny światowej, dziesięcioleciu. W latach 1932 – 37 nastąpiło poszerzenie granic miasta w kierunku na zachód, poprzez zabudowę jednorodzinnymi budynkami wolnych terenów w rejonie dzisiejszych ulic Toruńskiej, Śląskiej, Bydgoskiej, Małopolskiej, Wielkopolskiej, Mazowieckiej. Niemal w tym samym czasie, powstała zwarta, wielorodzinna zabudowa mieszkalna przy ulicy Poznańskiej i Kołłątaja oraz Lutyckiej.

Związany z ówczesnymi planami wojennymi Niemiec, rozwój infrastruktury wojskowej w Świnoujściu i na jego obrzeżach, wyraźny wzrost liczebny garnizonu, wymagały odpowiedniego zaplecza mieszkaniowego dla kadry zawodowej i ich rodzin. Zapewnić je miało osiedle kilkurodzinnych domów, ciągnące się po północnej stronie ulicy Wojska Polskiego, zrealizowane w latach 1935-37. W tym samym niemal czasie, zbudowane też zostało osiedle dla rodzin wojskowych w kwartale ulic Narutowicza, Reja, Bogusławskiego i Krzywoustego.

Dodać należy, że również tym samym celom służyć miało zbudowanie, zaplanowanego w 1937 roku, kompleksu kilkudziesięciu domów mieszkalnych, sytuowanego w rejonie obecnego Osiedla Posejdon. Poza budynkami mieszkalnymi, zaplanowana tam była szkoła, place zabaw, stadion, z różnorodnymi urządzeniami sportowymi, wreszcie basen pływacki i naturalnie zaplecze usługowo-handlowe. Wybuch II wojny wykluczył realizację tych projektów.

Wydarzenia ostatnich tygodni wojny i realia gospodarcze i społeczne kilkudziesięciu minionych lat, zmieniły obraz miasta. Powstały nowe ulice i całe dzielnice, zniknęły niektóre uliczki. A to już jest współczesność. Jaka, każdy widzi.

źródło: www.iswinoujscie.pl