Poniedziałek [28.12.2009, 03:15:36]

Poniemieckie fortyfikacje i umocnienia na kliszach fotograficznych

W kwietniu 1999 roku Andrzej Wroński, historyk i publicysta, zadzwonił do mnie i powiedział: „Słońce już wysoko, liści na drzewach nie ma, nie pomógłbyś mi w inwentaryzacji pozostałości po forcie wschodnim i poniemieckich bunkrach w Przytorze i na Warszowie?” Wiedziałem, że Wroński to znakomity historyk. Od lat pieczołowicie fotografuje takie obiekty, przedzierając się przez chaszcze ze swoim wysłużonym radzieckim aparatem Łomo. Niewiele mógł nim zwojować. Pojechaliśmy więc. Fortyfikacje były pasją pana Andrzeja. Nie jedyną. Badał przecież archiwa świnoujskiego komitetu PZPR, które nieudolnie próbowano zniszczyć w ostatnich dniach PRL-u. Wyłowione, osuszone i skatalogowane były jego ostatnim zadaniem. Poznaliśmy się przed laty. Pamiętam jedną z lekcji historii. Stał tyłem do okna i opowiadał o rozbiorach Polski. Za jego plecami widziałem, jak co dnia, wieżę kościoła luterańskiego (tę koło sądu). I nagle to zobaczyłem. - Panie profesorze! Wieża się wali. Wroński się obejrzał. Stał chwilę w milczeniu. Pobladł. - Dziś już lekcji nie będzie - powiedział. I wybiegł. A my za nim. Zobaczyć jak komuniści zwalają z nietkniętej wieży jej spiczasty hełm. Sama konstrukcja się im oparła. Nie była taka wątła jak ta na Warszowie. To była moja pierwsza lekcja żywej historii. Ale nie kościoły chciałbym dziś państwu pokazać, lecz pewien dzień kwietniowy sprzed dekady. Dobry dzień. Spędziłem go z człowiekiem pełnym pasji. Nie znam się na fortyfikacjach, więc opowiadać o nich nie będę. Zdjęcia mają dla mnie wartość sentymentalną, ale że były robione pod okiem fachowca od historii - mają też niezaprzeczalną wartość dokumentu. Porównajmy choćby Fort Gerharda z owych lat z jego obecnym stanem. Zapraszam państwa serdecznie. Andrzej Ryfczyński, Warszawa, Wigilia 2009

iswinoujscie.pl

Poprzednie Następne

fot. Andrzej Ryfczyński

Reklama

Fotogaleria

Poniemieckie fortyfikacje i umocnienia na kliszach fotograficznych