Kojący, budujący, energetyzujący – czy warto całkowicie rezygnować z cukru?

Idealnym rozwiązaniem jest zachowanie równowagi.

Zdrowa, zróżnicowana dieta, bogata przede wszystkim w warzywa i owoce, połączona z codzienną aktywnością fizyczną, nie przekreśla spożycia cukru, pod warunkiem, że słodycze są jedynie jej drobnym uzupełnieniem – twierdzi dietetyk Jadwiga Przybyłowska, ekspert kampanii „Słodka Równowaga”.

Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje, aby cukier stanowił nie więcej niż 5% dziennego zapotrzebowania energetycznego. W przypadku najmłodszych dzieci – w wieku do 3 lat stanowi to maksymalnie 3 łyżeczki cukru. Starsi, których codzienna dieta wynosi 2000 kalorii, według zaleceń mogą spożywać 5 łyżeczek cukru dziennie. Warto zwrócić uwagę na to, że dotyczy to nie tylko cukru dodawanego przez nas do potraw, ale także tego zawartego już w produktach.

Zarówno proste, jak i złożone węglowodany, występują w licznych produktach, które spożywamy na co dzień. Sam cukier, a dokładnie glukoza, jest podstawowym źródłem energii dla naszego organizmu. Jest niezbędny zarówno do pracy naszego mózgu, jak i ciała.

Aby skutecznie funkcjonować, nasz mózg potrzebuje około 550 kalorii, a więc średnio 1/3 całości dziennego zapotrzebowania na energię dla naszego organizmu. Właściwej dawki glukozy (w postaci zmagazynowanej jako glikogen) potrzebują także nasze mięśnie. Bez tego nie mielibyśmy siły, aby się poruszać i wykonywać podstawowe czynności – twierdzi dietetyk Jadwiga Przybyłowska, ekspert kampanii „Słodka Równowaga”.
Oczywiście im więcej tych czynności wykonujemy, im bardziej są one wyczerpujące, tym więcej energii powinniśmy dostarczać. Jednak oprócz zapewnienia energii, cukier może wpływać także na inne procesy zachodzące w naszym organizmie.

„Comfort food” – na gorsze samopoczucie
Jedną z największych zalet cukru jest jego słodki smak, który nadaje potrawom lepszego smaku oraz poprawia nam nastrój. To właśnie po słodycze sięgamy najczęściej w stresujących momentach, jak i wtedy, gdy chcemy lepiej się poczuć. Według badań przeprowadzonych na zlecenie kampanii „Słodka Równowaga” jedna na osiem osób wskazała, że słodka przekąska w największym stopniu pozytywnie wpływa na ich samopoczucie, co ma swoje uzasadnienie w tym jak funkcjonuje nasz organizm.

Gdy zjadamy coś słodkiego, w mózgu uwalniane są m.in. dopamina i endorfiny, czyli związki chemiczne wywołujące dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie. Kiedy spożywamy słodkie pokarmy, znajdujące się w naszym mózgu ośrodki przyjemności stają się aktywniejsze.

W reakcji na słodki smak, w mózgu uwalniane są m.in. dopamina i endorfiny, czyli związki chemiczne, które wywołują u nas dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie. Cukier może stanowić tutaj tzw. „comfort food”, tzn. żywność, którą spożywamy wtedy, gdy czujemy się gorzej. W trakcie jedzenia słodyczy w naszym mózgu ośrodki przyjemności stają się aktywniejsze. Możemy to czasem wykorzystać, pamiętając, że nie jest to rozwiązanie na przewlekłe pogorszenie nastroju. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że cukier to źródło łatwo dostępnej energii. Zbyt duża ilość prostych węglowodanów w diecie może prowadzić do problemów ze snem czy koncentracją, jak również do otyłości wraz z jej konsekwencjami – mówi ekspert kampanii „Słodka Równowaga” Jadwiga Przybyłowska.

Słodki smak w różnych perspektywach
Łagodzący wpływ słodkiego smaku na nasz umysł i nerwy dostrzega także ajurweda, czyli tradycyjna medycyna indyjska. Według ajurwedy jest to smak najważniejszy ze wszystkich, które wyróżnia. Inne to: gorzki, słony, kwaśny, cierpki i suchy. Oprócz tego, że słodki smak koi nasze nerwy, ma istotny udział w budowaniu tkanek ciała. Co prawda spożycie samego cukru z perspektywy ajurwedy powinno być mocno ograniczone i zbalansowane innymi smakami. Jeśli jednak zdarza nam się spożywać cukier, to według starohinduskiej sztuki leczenia należy pamiętać o sile umysłu. Warto wybierać dobrej jakości produkty i celebrować chwilę przyjemności, którą nam zapewnią.

Podstawowym założeniem sztuki ajurwedy jest to, że człowiek jest energią, złożoną z trzech jej rodzajów: pitha, vatha i kapha, a zdrowie to równowaga między nimi. Częste jedzenie produktów, o jednym i mocno skoncentrowanym smaku może prowadzić do jej zaburzenia. W tym ujęciu nie ma jednak złotej zasady, którą wszyscy powinniśmy się kierować. Jest to kwestia indywidualna – każdy z nas ma inny model energetyczny, tzw. konstytucję.

Podobna idea towarzyszy sztuce medycyny chińskiej, która również skupia się na wprowadzaniu równowagi w organizmie, poprzez uzupełnianie niedoborów i neutralizowanie nadmiarów, m.in. za pomocą odpowiednio dobranej żywności i właściwej diety.

Chińskie przysłowie mówi, że medycyna i jedzenie mają wspólne źródło. W medycynie chińskiej każdy produkt klasyfikowany jest według termiki, która oznacza efekt, jaki dany produkt ma na ciało, a także smaku (żywiołu) oraz właściwości energetycznych. Rozległa wiedza na ten temat pomaga dostosować dietę do klimatu, pory roku oraz własnych tendencji. Cukier nie jest co prawda stosowany terapeutycznie, jednak z punktu widzenia medycyny wschodu ma właściwości nawilżające, a także wspiera produkcję wewnętrznych płynów. Możemy skojarzyć to ze słodkim syropem, który pijemy na kaszel lub sięganiem po cukierka, kiedy odczuwamy suchość w gardle. Ogólnie słodki smak odżywia, buduje i wzmacnia ciało, a także wzmacnia koncentrację i jasność myślenia. Ma on naturę równoważącą, a przy tym ocieplającą, rozgrzewającą i odświeżającą. Jest on niezbędny do właściwej pracy żołądka i trzustki.

Do wesela się zagoi… a jak posypiesz cukrem, to nawet wcześniej
Okazuje się, że cukier ma nie tylko właściwości spożywcze. Wszyscy doskonale wiedzą, że jedną z nich jest możliwość konserwowania żywności. Niewielu jednak wie, że ma on również zastosowanie w leczeniu ran łuszczących się lub martwiczych. Badania in vitro opublikowane w maju 2011 roku wykazały, że cukier hamuje rozwój bakterii1, a wstępne dane sugerują, że cukier jest skuteczny w oczyszczaniu ran i przy tym jest bezpieczny w stosowaniu u pacjentów z cukrzycą insulinozależną.

Cukier ma wiele zastosowań i właściwości, jednak należy pamiętać, że jego ilość w naszej diecie powinna być ograniczona, a każdy słodki posiłek odpowiednio zrównoważony. Zdrowe, pełnowartościowe odżywianie, w połączeniu z aktywnością fizyczną pozwoli nam na długo zachować dobrą kondycję oraz samopoczucie – mówi Jadwiga Przybyłowska.

ON BOARD THINK KONG / ECCO Network