Zakazane pamiątki z wakacji – lekcja dla gimnazjalistów na koniec roku szkolnego

Sezon turystyczny przed nami. Czas mądrze przygotować się do zagranicznych podróży. Warto już teraz zapoznać się z przepisami celnymi. Znajomość przepisów, w tym regulacji o Konwencji Waszyngtońskiej CITES, pozwoli uniknąć kłopotów związanych z przekraczaniem granicy państwa. Koniec roku szkolnego to dobra okazja aby, przez wyjazdem na wakacje pokazać młodzieży z jakim okrucieństwem dla zwierząt związane są różne przedmioty, które maja nam przypominać o udanych wakacjach.

Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi działania edukacyjne z zakresu ochrony gatunków zagrożonych. Ostatni pokaz odbył się w Gimnazjum nr 2 w Policach. Funkcjonariuszki z Izby Administracji Skarbowej i Zachodniopomorskiego Urzędu Celno–Skarbowego w Szczecinie pokazały uczniom tragiczny los zwierząt będących przedmiotem nielegalnego handlu oraz przekonywały, że najlepszym formą pomocy ginącym gatunkom jest ograniczenie popytu na okazy chronione i wyroby z nich wykonane.

Izba Administracji Skarbowej w Szczecinie przypomina o największej umowie międzynarodowej jaką jest Konwencja o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem, zwana krótko Konwencją CITES, która uznaje handel ośmiuset gatunków zwierząt i roślin za zabroniony, a ponad trzydziestu tysięcy mocno ograniczony. Restrykcyjne przepisy, mające na celu ochronę zagrożonych wyginięciem gatunków fauny i flory, odnoszą się nie tylko do żywych okazów zwierząt i roślin, ale również do wszystkich wyrobów, które z nich powstały.

Jakie gatunki są zagrożone wyginięciem ?
Gatunków zagrożonych wyginięciem, ujętych na specjalnych listach, jest około 30 tys., z czego około 10 tysięcy to zwierzęta. Należą do nich m. in. krokodyle, warany, niedźwiedzie, papugi (z wyjątkiem jest nierozłączki czerwonoczelnej, papużki falistej, nimf i aleksandretty obrożnej), dzikie koty (np. lamparty, oceloty, rysie, lwy, gepardy, tygrysy), przydacznie – małże z oceanów i mórz tropikalnych, korale rafotwórcze, storczyki, kaktusy, wilczomlecze a także niektóre rośliny owadożerne. Są to również gatunki, z których najczęściej wykonywane są różnego rodzaju pamiątki sprzedawane turystom w czasie wycieczek zagranicznych, a na przywóz, których niezbędne jest posiadanie odpowiednich dokumentów. Lista gatunków które podlegają ochronie została zawarta w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2016/2029

Do Polski nie można przewozić między innymi :
• żywych roślin i zwierząt,
• wypchanych zwierząt,
• wyrobów z kości, rogów, zębów zwierząt (kość słoniowa),
• naszyjników, pierścionków i innych wyrobów które zawierają części roślin i zwierząt chronionych,
• torebek, butów, portfeli, pasków do spodni wykonanych ze skór węży, krokodyli, waranów itp.,
• lekarstw zawierających sproszkowane fragmenty zwierząt lub roślin (tzw. medycyna orientalna).
Z uwagi na CITES warto więc wiedzieć co wkładamy do własnych walizek, bowiem przywóz do Polski „nietypowej pamiątki”, zakupionej również legalnie, w egzotycznym miejscu naszego wypoczynku, po powrocie do kraju może być przyczyną wielu kłopotów i nieprzyjemności. Funkcjonariusze celno-skarbowi corocznie podejmują różne akcje edukacyjne w celu podniesienia świadomości turystów o zakazach i ograniczeniach występujących w obrocie z innymi krajami. Tegoroczna kampania informująca odbywa się pod hasłem „Świadome wakacje”
To, jakich rzeczy nie możemy przywozić do Polski, zależy od kierunku z jakiego powracamy. Jednak co do zasady przedmioty wykonane ze skór węży, waranów, niedźwiedzi, krokodyli i innych dzikich zwierząt oraz wykonane z kości słoniowej lub skorup żółwi morskich. Osobną grupę stanowią koralowce, muszle oraz zasuszone koniki morskie. Niech nas nie skusi również nalewka z wężem w butelce (popularny souvenir z Tajlandii i Indonezji). Nie jest dobrym pomysłem również kupowanie specyfików leczniczych. Maści, kremy czy plastry oferowane w asortymencie tradycyjnej medycyny azjatyckiej mogą w swym składzie zawierać wiele chronionych gatunków fauny i flory, więc próba ich przywozu może zakończyć się na sali sądowej.

Dlaczego gatunki giną i dlaczego są umieszczone na listach, których wywóz i przywóz jest zabroniony bez odpowiednich dokumentów ?
Takie zwierzęta jak krokodyle, węże czy warany są zagrożone m.in. z powodu popytu na wyroby wykonywane z ich skór. Turysta, który wyjeżdża na wycieczkę stykając się z wystawianymi „pamiątkami" odnosi wrażenie, że wykonywanie takich wyrobów jest tradycyjną czynności miejscowej ludności, a ich wyrób jest legalny i kontrolowany. Tak było najprawdopodobniej kiedyś, kiedy takie rzeczy były wykonywane wyłącznie na potrzeby mieszkańców danego regionu. Dzisiaj zwierzęta giną tysiącami, zabijane na potrzeby ruchu turystycznego. Zwierzęta te najczęściej są pozyskiwane z naturalnego środowiska ponieważ taka forma czerpania korzyści jest formą najprostszą i najtańszą.

Tak więc w stosunku do określonych gatunków to ruch turystyczny i popyt na tego typu wyroby doprowadził do zagrożenia ich istnienia.
Przywóz „zakazanej pamiątki CITES” to przestępstwo zagrożone karą więzienia od 3 miesięcy do 5 lat, konfiskatą okazu oraz karą pieniężną. Należy mieć jednak świadomość, że największą stratą dla nas wszystkich jest życie wielu zwierząt i niszczenie zagrożonych gatunków.

Wyjeżdżając na wakacje pamiętajmy o tym i nie kupujmy podczas wycieczek zagranicznych pamiątek wykonanych ze zwierząt.


Małgorzata Brzoza
Rzecznik prasowy
Izby Administracji Skarbowej
w Szczecinie