Jasne i ciemne strony małej czarnej

Turcy twierdzą, że pierwsza w historii filiżanka kawy została ofiarowana przez archanioła Gabriela zmęczonemu pobożnymi modłami prorokowi Mahometowi. Po wypiciu kilku łyków poczuł się na tyle wzmocniony, że zdołał wysadzić z siodła 40 mężczyzn i uszczęśliwić 40 kobiet. Złośliwi twierdzą, że było dokładnie na odwrót. Wraz z armiami sułtana tureckiego kawa dotarła do Wiednia. To mieszkańcy tej naddunajskiej stolicy stworzyli współczesny sposób picia kawy, a jednym z nich był Polak Jerzy Franciszek Kulczycki. Dzisiaj nie do pomyślenia byłoby poprosić o kawę na sposób króla pruskiego Fryderyka II, który lubował się w kawowej miksturze na bazie wina z Szampanii przyprawionej – cóż za finezja – solidną łyżką musztardy.

Wiadomo, że kawa przyrządzona w ekspresie z filtrem jest najzdrowsza, gdyż oczyszczona ze szkodliwych substancji. Nie powinno się pić kawy gotowanej i zalewanej wrzątkiem, ponie­waż zwiększa wówczas poziom cholesterolu we krwi. Biała kawa wydaje się bezpieczniejsza dla organizmu niż kawa czarna, ponieważ mleko łagodzi drażniące przewód pokarmowy jej kwasotwórcze właściwości. Zdaniem naukowców z Finlandii i Szwecji picie kawy przez osoby w średnim wieku zauważalnie obniża ryzyko zapadnięcia na chorobę Alzheimera i inne postacie demencji. Badania przeprowadzone na ponad milionie osób wykazały, że u mężczyzn (ale nie u kobiet) spożycie kofe­iny wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia choroby Parkinsona.

Kawa wspomaga dotlenienie organizmu, przyspiesza przemianę materii, do 50% zmniejsza ryzyko cukrzycy typu drugiego, a także zmniejsza stopień zachorowania na raka wśród palaczy. Ba, jedna filiżanka kawy dziennie zmniej­sza o 20% ryzyko wystąpienia marskości alkoholowej, a cztery filiżanki kawy dziennie obniżają to ryzyko aż o 80%! Powiada się, że „trucizna w niewielkiej dawce jest lekiem, a lekarstwo w dużej dawce to trucizna”. Dlatego spożywanie ponad 4 filiżanek na dobę może być dla organizmu toksyczne i w dodatku zwiększa ryzyko zachorowania na zawał. Ponadto nadmierna konsumpcja kawy może przyczynić się do zwiększenia niepłodności lub zaburzenia snu – najlepiej kierować się zdrowym rozsądkiem, gdyż każda przesada szkodzi. Trzeba pamiętać, że kofeina występu­je również w wielu innych produktach poza kawą. Jest w herbacie, czekoladzie, napojach „colopodobnych” i energetyzujących oraz w pewnych lekarstwach.