Odkopali starą Twierdzę!

Twierdza była największym ze świnoujskich fortów. Wzniesiona w połowie XIX-go wieku, zajmowała obszar przylegający dziś do nabrzeża hutników. Szeroka fosa, broniona z trzech tzw. kaponier broniła dostępu do trzyskrzydłowej reduty, z wewnętrznym dziedzińcem, ozdobionym dwoma neogotyckimi wieżami. Potężna fortalicja docelowo miała być uzbrojona aż w 85 dział.

Odkopany fragment muru jest wzniesiony z wielkich ciosanych głazów granitowych i cegły wyprodukowanje w cegielni w Ueckermünde ( o czym świadczą stemple producenta). Dotychczas uważano, że Twierdzę rozebrano łącznie z fundamentami. Najprawdopodobniej pod betonowymi płytami znajdują się większe fragmenty fundamentów- być może nawet cała „podziemna część" starej twierdzy.

Z zachowanej inwentaryzacji, która tuż przed wyburzeniem twierdzy (w 1965 roku) wykonano na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków możemy wyczytać, że twierdza składała się ze 130 pomieszczeń o kubaturze blisko 30 000m3, a cały obiekt był w znakomitym stanie technicznym. ” We wnętrzach znajdują się kotłownia, kuchnia (trzy kotły warzelne), stołówka, kino, chłodnia, magazyny i pokoje, schron i natryski. Wyposażenie budynku pozwalało na jego użytkowanie jako koszary przez cały rok. (…) Wodociągi z sieci miejskiej. Instalacja oświetleniowa i siłowa. Ogrzewanie c.o. parowe.”Cześć opisową inwentaryzacji kończyły uwagi końcowe: „ogólnie stan techniczny zadowalający. Niestety, mimo wpisana obiektu do rejestru, po konsultacjach z biurem projektowym Bimor (tym samym które dzisiaj projektuje przebieg instalacji gazoportu po terenie objętym ochroną konserwatora) podjęto decyzje o wysadzeniu zabytku! Jednym ze świadków niszczenia wiekowej fortalicji był śp. Andrzej Wroński- świnoujski historyk i pierwszy popularyzator zabytków militarnych naszego miasta.

„23 czerwca 1968 roku popłynąłem na drugą stronę. Między Bazą Paliw Płynnych CPN, a latarnią morską nastąpiło uroczyste otwarcie „Świnooportu II” wraz z placami składowymi na węgiel.(…) Zamknięta Twierdza stała jeszcze, ale rozrastający się port był już pod jej obwałowaniami: rozpoczęto się jakby oblężenie w trakcie którego złamano prawo o ochronie zabytków. Gdzieś w latach 1973-75 saperzy z Dziwnowa wysadzili w powietrze etapami starą Festung po czym ekipy rozbiórkowe długo jeszcze zmagały się z żelbetem i zwałami ceglanych murów. (…) Już po zburzeniu twierdzy okazało się że przeładunek węgla w Świnoporcie nie ma i nie będzie znów tak wiele, trzeba wiece było przestawić się (1976) na rudę i wyroby stalowe. Mądry Polak po szkodzie.” „ W oparciu o tą decyzję 26 lipca1965 Komisja Planowania Rady Ministrów zatwierdziła plan zagospodarowania portu i budowy bazy „Świn II” i „Świ III”.