Ostatnie dni pokoju w Świnoujściu 1939 roku

Takiego lata jak to w 1939 roku na wysypach Uznam i Wolin, od dawna nie było. Środkowoeuropejski wyż sprowadził tu na długie tygodnie, masy tropikalnego powietrza, a temperatura wielokroć przekraczała 30˚C. Skutkowało to nie notowanym do tej pory napływem gości. Wszystkie miejsca, do ostatniego, zostały zajęte; tak w najdroższych hotelach i pensjonatach, jak też w kwaterach prywatnych. Bywały dni a raczej noce, kiedy na ławkach parkowych czy w kościołach nocowali miłośnicy morza i plaży. Jak nigdy też kwitły wszelakie usługi gastronomiczne, tak małe jak i duże, oraz interes pamiątkarski. To gorące lato miało też inne oblicze. Objawiało się ono w rozmowach urlopowych gości w których przebijał się się jako najważniejszy jeden temat : Czy i kiedy wybuchnie wojna ?

W agresywnych planach działań przeciw Polsce, wyspa Uznam i Świnoujście, miały odegrać ważną rolę. Główne zadania dla tego rejonu zostały wytyczone w krótkim przemówieniu Adolfa Hitlera w Świnoujściu dnia 22 marca 1939 r. Ich najważniejsze elementy to obrona ujścia Odry i portu w Szczecinie, rola bramy wyjściowej na Bałtyk, a po wybuchu wojny, ważnego portu wojennego. Padło też stwierdzenie, że potencjał gospodarczy i militarny Szczecina bez Świnoujścia, byłby bezużyteczny.

W porcie świnoujskim, w przededniu wybuchu wojny stacjonowały flotylle okrętów różnych klas, m.in. torpedowców podlegających dowództwu komandora Kümetza, którego zastąpił późniejszy admirał Lütjens. Był to też port macierzysty eskadry nowoczesnych niszczycieli i wielu jednostek pomocniczych. Zaplecze lądowe stanowiły rozbudowywane i umacniane forty świnoujskiej twierdzy morskiej z unowocześnioną artylerią i środkami łączności. Tu znajdowała się również siedziba Dowództwa Obszaru Nadmorskiego. W okolicy miasta rozlokowano baterie artylerii nabrzeżnej, artylerii przeciwlotniczej, wielkie kompleksy magazynów z materiałami wojennymi, koszary, nabrzeża cumownicze. Potęgę militarną tego regionu umacniały bojowe lotnisko w Garz, fabryka amunicji w okolicach Melenthin, ośrodek szkolenia wywiadu w Ahlbecku i inne instalacje, oraz jednostki rozsiane aż po Peenemünde. Świnoujście stało się w ciągu kilku lat bodajże największą bazą Kriegsmarine na Bałtyku.

Wojenne przygotowania były trudne do ukrycia. Po marcowej wizycie Adolfa Hitlera, do Świnoujścia przybywali co i rusz hitlerowscy dygnitarze i dowódcy wojskowi. Miasto i port dwukrotnie wizytował też szczeciński gauleiter Schwede – Coburg, każdorazowo spotykając się z miejscowym dowództwem bazy i szefami służb cywilnych. Miasto i okolicę odwiedził też odpowiedzialny za roboty publiczne Robert Ley i inni. Na ulicach miasta dominowały mundury marynarzy i żołnierzy przeróżnych formacji. Nie trzeba było być znawcą europejskiej sceny politycznej, by wiedzieć, że coś się szykuje.