Tablice NSZZ „Solidarność”

Nie inaczej też jest z powstaniem w Polsce w 1980 r. NSZZ „Solidarność”, potężnego ruchu społecznego, który wstrząsnął całym „obozem socjalistycznym” oraz spowodował w Europie i w świecie, zmiany o trudnych jeszcze do ocenienia konsekwencjach. Dla pokolenia, obecnie przejmującego stery gospodarki i polityki, zdarzenia te są już to niezrozumiałą przepychanką starszych panów, już to czymś, co kojarzy się ze związkiem zawodowym, przeszkadzającym w pełnym rozwinięciu skrzydeł przez drapieżnych orłów kapitalizmu. Wyjątkiem są okresy przed wyborami. Solidarność to hasło, do którego trzeba się odwołać, jeśli się chce zyskać głosy wyborców grupy wiekowej od 50 – ciu lat wzwyż, a więc tych, którzy ową „Solidarność” tworzyli i ją przeżywali. Dla osób, które przed owym wielkim solidarnościowym przełomem, mieli się całkiem dobrze, zasiadając w komitetach, zarządach i prezydiach, a dzisiaj mają się jeszcze lepiej, sadowiąc się na lukratywnych stołkach państwowych czy samorządowych, owa „Solidarność” była nic nie znaczącym epizodem. No, może krótkotrwałym acz niemiłym wspomnieniem, które najchętniej by wymazali i z pamięci i z historii. O przykłady, także tu w Świnoujściu, nie jest trudno.

Takie myśli nachodzą człowieka, gdy stara się odnaleźć miejsca i obiekty, upamiętniające powstanie i działalność NSZZ „Solidarność” w Świnoujściu. A takie niegdyś były, bo ten ruch był też tutaj aktywny i żywy, jak w wielu innych polskich miastach. Jego powstanie, zapoczątkowały strajki załóg przedsiębiorstw gospodarki morskiej a następnie innych branż. Pierwszy strajk ogłoszony został już 18 sierpnia 1980 r. w Morskiej Stoczni Remontowej. W dniu następnym proklamowano strajki w Porcie i PPDiUR „Odra”. W ciągu kolejnych dni, akcje strajkowe podjęte zostały przez załogi przedsiębiorstw komunalnych i budowlańców. Na bramach licznych przedsiębiorstw, zawisły wtedy transparenty z napisem STRAJK, wywołując już to sensację, już to pewien niepokój, szczególnie wśród odwiedzających nas gości z byłej NRD.

Hasła i postulaty strajkujących, mimo wszelkich starań władz o uniemożliwienie kontaktów ze zrewoltowanym Szczecinem i Gdańskiem, były takie same jak w tamtych ośrodkach. I tu żądano przede wszystkim, zalegalizowania działalności związku zawodowego „Solidarność”. Gdy wreszcie w listopadzie 1980 r. prawo to uzyskano, rozpoczął się proces tworzenia jego struktur. Dla przypomnienia, w Świnoujściu zorganizowanym wówczas Podregionem NSZZ „Solidarność” kierował początkowo Waldemar Kaśkiewicz. Związek szybko rozbudował komórki w zdecydowanej większości zakładów pracy, stając się najliczniejszą wówczas organizacją społeczną. Między innymi, należało doń także wielu członków rządzącej wówczas PZPR. Jak pamiętamy, tę fazę rozwoju „Solidarności” przerwało wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 r. i dalsze wynikające z niego zdarzenia. Procesu przemian nie można już było zatrzymać i po kilku latach doszło do obrad Okrągłego Stołu a wreszcie pierwszych demokratycznych wyborów.

W 20 – tą rocznicę strajków sierpniowych 1980 r., na budynku, w którym mieściła się siedziba władz Podregionu „Soliarności”, (byłym Miejskim Domu Kultury) 19 sierpnia 2000 roku, umieszczona została tablica upamiętniająca te wydarzenia. Ufundowała ją świnoujska „Solidarność” i miejscowa grupa Akcji Wyborczej Solidarność (AWS). W odsłonięciu, udział brali miejscowi i szczecińscy działacze związkowi, oraz ówczesny wojewoda szczeciński Władysław Lisewski. Nie było to być może arcydzieło plastyki, ale ważne świadectwo zdarzeń, które zapoczątkowały naprawdę historyczne procesy.