Aby nie być gołosłownym, cofnę się do początków istnienia naszej floty wojennej. Początki polskich sił morskich sięgają XV wieku. W 1463 roku flota kaperska pokonała na Zalewie Wiślanym Krzyżaków. W 1568 roku sejm powołał do życia Komisję Morską. Kilkadziesiąt lat później król Zygmunt III Waza zarządził budowę floty wojennej. Szczyt tej potęgi przypadł na 1627 rok, kiedy to polskie okręty rozbiły pod Oliwą szwedzką eskadrę blokującą Gdańsk.

Kolejne lata upłynęły jednak pod znakiem regresu i wreszcie ostatecznego upadku sił morskich Rzeczypospolitej. Marynarka Wojenna w nowoczesnych kształtach została odtworzona dopiero po odzyskaniu, po 123 latach rozbioru, niepodległości przez Polskę. Za symboliczną datę jej powstania przyjęto 28 listopada, kiedy to w 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał rozkaz o utworzeniu Marynarki Polskiej.

W skład MW II RP weszły dwa duże nowoczesne niszczyciele typu „Grom”, dwa nieco starsze typu „Wicher”, dwa okręty podwodne klasy „Orzeł” i trzy klasy „Wilk”. Na tym zakończyła się realna siła MW. W przededniu wojny z hitlerowskimi Niemcami rzeczywista siła polskiej marynarki opierała się na czterech niszczycielach i pięciu okrętach podwodnych. Na pozostałą część floty składało się m.in. sześć trałowców, stawiacz min „Gryf”, dwie kanonierki oraz różne niewielkie jednostki patrolowe, pomocnicze i szkolne.

Na Bałtyku polska MW nie miała właściwie żadnych szans na udaną konfrontację z Niemcami. Dlatego 30 sierpnia 1939 roku zapadła decyzja o realizacji planu pod kryptonimem „Peking”. Trzy niszczyciele ORP „Burza”, „Błyskawica” i „Grom” wypłynęły z Gdyni i wzięły kurs na Wielką Brytanię. Dzięki temu wszystkie trzy okręty miały możliwość udziału w bardziej wyrównanej morskiej wojnie z Niemcami u boku Royal Navy. W październiku dołączył do nich, po brawurowej, legendarnej ucieczce z Tallina, ORP „Orzeł”.

Po klęsce hitlerowskich Niemiec marynarka RP właściwie nie istniała. Wszystko, co pozostało po MW w dniu zakończenia działań wojennych w 1945 roku, to wraki zatopionych okrętów ORP „Wicher” i ORP „Gryf”.

W wyniku dokonanego „podziału” przez wielką „Trójkę”, chcąc nie chcąc, Polska została „dołączona” do krajów w zupełności uzależnionych od ZSRR. Jako naród nie utraciliśmy statusu należnego dla państwa – Polska miała swój hymn oraz godło w postaci orła białego na czerwonym polu. Niestety orzeł utracił na zakręcie historii złotą koronę – odzyskał ją dopiero po wielu latach w wyniku zmiany ustroju.

Siły zbrojne, zgodnie z ustaleniami, były w znacznym stopniu uzależnione od wpływów ZSRR. Marynarka Wojenna nie posiadała właściwie żadnego sprawnego okrętu. Z zawieruchy wojennej do Polski powróciły niektóre jednostki pływające – wróciły niszczyciele „Burza” i „Błyskawica”. Praktycznie do kraju powróciły wszystkie względnie sprawne jednostki.

Mimo znacznej różnicy zdań w sferach politycznych postanowiono reaktywować Marynarkę Wojenną. W 1946 roku Polska przejęła od ZSRR 9 trałowców redowych typu BTSZCZ/T-301, tzw. „Kaczorki”. Otrzymaliśmy również 8 dużych ścigaczy OP typu „Kronsztat”. W późniejszych latach doszedł niszczyciel ORP „Warszawa”, kutry torpedowe oraz MOR-y (małe okręty rakietowe).

W latach 1956–1960 w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni zbudowano 12 trałowców bazowych typu 254K i 254M. Tego typu okręty były bardzo potrzebne – rozpoczęto na wielką skalę akcje trałowań bojowych. Akwen Bałtyku naszpikowany był wszelkiego rodzaju minami morskimi. W dalszej kolejności powstało następnych 12 trałowców bazowych typu 206. Marynarka Wojenna powstawała z „popiołów”.

Stocznia Północna w Gdańsku wyspecjalizowała się w budowie okrętów desantowych. Uczelnie wojskowe MW – najpierw Szkoła Oficerska MW, później WSMW – kształciły oficerów marynarki wojennej. Poziom kształcenia bardzo dynamicznie wzrastał. Powołano do życia Akademię Marynarki Wojennej z uprawnieniem nadawania tytułów doktorskich.

Niestety kształcenie wysoko wykwalifikowanych oficerów MW staje się już nieaktualne – flota wojenna popadła w regres. Od czasu tzw. reformacji nie zbudowano żadnego okrętu wojennego. W swojej nieskończonej mądrości rządzący zlikwidowali nawet Dowództwo MW.

Zakończona dymisją wypowiedź Inspektora MW o zawiedzionych po raz kolejny marynarskich nadziejach na odbudowę floty wojennej i próby zakupu australijskich, przeznaczonych na złom fregat ukazały społeczeństwu stan MW w 100-lecie jej istnienia. Unaoczniły także kompletny brak wizji, do czego Polsce potrzebny jest ten rodzaj sił zbrojnych i jakim potencjałem bojowym powinien dysponować.

Przez ostatnie 30 lat nie było wizji, tym bardziej koncepcji roli Marynarki Wojennej w polskiej polityce – na wzór koncepcji stworzonej w II RP. Ostatnie dwa lata przyniosły jednak promyk nadziei – zbudowano pierwsze okręty typu „Kormoran” (601). Wszedł do służby rodzący się w bólach ORP „Ślązak”. Ukazało się zielone światełko do reanimacji Marynarki Wojennej.

Oby to był dobry rok dla tego rodzaju sił zbrojnych! Oby Marynarka Wojenna istniała na morzu, nie tylko na przemarszu przed okrętem-muzeum!

W dniu Święta Marynarki Wojennej RP składam serdeczne życzenia wszystkim marynarzom aktualnie pełniącym służbę oraz tym, którzy już przeszli do rezerwy albo są w stanie spoczynku. Polska Marynarka Wojenna jest Semper Fidelis.

Wiem, że ten skromny artykuł nie przedstawia całości dokonań Polskiej Marynarki Wojennej, ale mam nadzieję, że choć w minimalnej mierze przypomniałem o przeszłości.

Do artykułu dołączam szereg fotek, które pokazują jednostki wojenne w różnych okresach funkcjonowania MW.

St. chor. szt. mar. w st. spocz. Tadeusz Polański