„Hedy Crilla, mistrzyni aktorów”, film dokumentalny Luciany Murujosy, to hołd dla tej niezwykłej aktorki i nauczycielki, która po przybyciu z Europy, zmieniła współczesną scenę iberoamerykańską. Zadebiutowała jako aktorka w 1921 na scenie Stadt Theater Sttetin sztuką „Hanneles Himmelfahrt” Gerharta Hauptmanna i po raz pierwszy miała stałe zatrudnienie w teatrze. Było to dla niej doświadczenie formacyjne, bo jako Austriaczka musiała przestawić się na bardziej standardowy niemiecki i uznawała je za jedno z kluczowych w swoim rozwoju.

W 1940 roku austriacka aktorka żydowskiego pochodzenia, Hedwig Schlichter, przybywa do Argentyny, uciekając przed nazizmem i pozostawiając za sobą obiecującą karierę w filmie i teatrze. Tam wprowadza metodę Stanisławskiego, dostosowując ją do swoich doświadczeń i szkoli najważniejszych aktorów, reżyserów i nauczycieli, a oni propagują jej dziedzictwo, rewolucjonizując w ten sposób styl gry aktorskiej. Dzięki cennym świadectwom takich czołowych postaci kina jak min. Agustín Alezzo, Augusto Fernandes, Pepe Novoa, Pochi Ducasse, Cora Roca, Julio Ordano, Luisa Kuliok, Mónica Villa, dokument ten opowiada o rewolucji, którą wywołało przybycie Hedy Crilli do Argentyny po jej ucieczce przed nazizmem oraz o jej wielkim dziedzictwie, które później rozprzestrzeniło się poza granice tego kraju.

Hedy Crilla, osoba wrażliwa i odważna, innowatorka, aktorka i nauczycielka aktorów, a także nauczycielka nauczycieli, takich jak min. Agustín Alezzo, Augusto Fernandes i Carlos Gandolfo zostaje pokazana jako wielka siła napędowa, która na zawsze zmieniła historię sztuki aktorskiej nie tylko w Argentynie, ale także za granicą za pośrednictwem swoich uczniów (Augusta Fernandesa w Niemczech, Martína Adjemiana i Zulemę Katz w Hiszpanii, Adolfa Gutkina w Portugalii) oraz uczniów tychże uczniów, którzy byli i są najważniejszymi nauczycielami w różnych częściach świata. Można tu wymienić Juana Carlosa Corazza, Cristinę Rotę, Eduarda Recabarrena, Marinę Wainer. Dziś znani na całym świecie aktorzy, tacy jak Leonardo Sbaraglia, Javier Bardem czy Penélope Cruz, nie byliby takimi aktorami, jakimi są bez Hedy Crilli. Jednak ta ogromna praca została zapomniana i jest znana tylko nielicznym.

Reżyserka Luciana Mujurosa mówi: „Historia i praca Hedy Crilli jest tyleż wspaniała co niewidzialna. Ten film to nie tylko biografia: to ocalenie pamięci o kluczowej postaci, która pozostawała anonimowa. To hołd dla niej i jej uczniów, którzy byli źródłem naszego sposobu gry aktorskiej”.

Seans filmu odbędzie się 9 lutego 2025 roku o godzinie 15:00. Bilety na pionier1907.pl

Recenzje prasowe

„Bogato udokumentowany debiut reżyserki zawiera liczne świadectwa tych, którzy znali Hedy Crillę. Wspominają ją Alezzo (1935-2020) i Fernandes (1937-2018), jej biografka, aktorka i badaczka teatru Cora Roca, a także aktorzy tacy jak Pochi Ducasse, Pepe Novoa, Luisa Kuliok, Mónica Villa, Helena Tritek, Edgardo Moreira i Héctor Bidonde. Zawiera także materiały archiwalne i niektóre produkcje teatralne stworzone specjalnie na potrzeby filmu”. Wywiad w La Nación, przeprowadzony przez Astrid Riehn

To historia kobiety, która miała bardzo tragiczne życie, imigrantki i osoby stawiającej czoło trudnościom. Film opowiada o pasji i o postaci mistrza. Relacja reżyserki i protagonistki opiera się na wzajemności: Hedy otworzyła Mujurosie drogę do kinematografii, a ona była w stanie oddać należne jej miejsce dzięki swojemu dokumentowi”. Wywiad w Página 12, przeprowadzony przez Laurę Gómez

„Zrozumiałam, że ta kobieta ma fundamentalne znaczenie dla tego, jak dzisiaj w Argentynie wygląda sztuka aktorska. Zdecydowałem, że jako reżyser filmowy i dokumentalny muszę wykorzystać świadectwa jej uczniów, którzy wciąż żyją”. Wywiad w Perfil, przeprowadzony przez Anę Seoane

„Hedy Crilla, mistrzyni aktorów” to hołd dla wielkiej zapomnianej kobiety, przywraca na teatralną scenę istotną postać w naszej kulturze i robi to wywołując emocje, a nawet łzy..” Isabel Croce, La prensa

BARDZO DOBRY „Była mitem dla aktorów i reżyserów. Jej legenda żyje. Ten dokument nakręcony z takim uczuciem przez Lucianę Murujosę oddaje hołd, który jest równie zasłużony, co wyjątkowy.” Catalina Dlugi, elportaldecatalina.com

„Dzięki wspomnieniom między innymi Agustína Alezzo i Augusto Fernándeza, reżyserka Luciana Murujosa rekonstruuje życie tej aktorki, która uciekła nazistom i stworzyła pokolenie mistrzów”. Celina Demarchi, La izquierda diario

„Dokument ma doskonały scenariusz, napisany przez samą Lucianę Murujosę wraz z Mónicą Salerno; (...) Muzyka towarzyszy nam cały czas i uwydatnia każdy moment, dodając poetyckości lub dramatyczności, których wymaga akcja”. Mirta Mato, eclecticamentearte

„Luciana Murujosa przenosi ją do teraźniejszości, udaje jej się ucieleśnić pracę i osobę Hedy Crilli poprzez potężne świadectwa jej uczniów i ich uczniów oraz nienaganną i poruszającą poetykę filmową”. Gabriela G. López, Kiné Magazine

„Jeśli zasługą filmu Hedy Crilla, Mistrzyni aktorów jest nie ograniczanie się do odkurzenia jej historii czy czystej biografii, to dzięki temu, że rozmówcom udaje się oddać wymiar tej postaci i jej wpływ na teatr argentyński. Jest jednak dodatkowa zasługa, która zdaje się pozostawać niezauważona, ale nie mniej ważna. A mianowicie to, że dokument, odzyskując Crillę, jest jednocześnie spojrzeniem na jej następców, zwłaszcza Alezza i Fernandesa. To, co obaj zdołali uwydatnić na temat Hedy Crilli, staje się również sposobem na uwydatnianie siebie jako nieodłącznej części tego procesu”. José Luis Visconti Hacerse la crítica

DANE TECHNICZNE

Występują: Agustín Alezzo - Augusto Fernandes - Pepe Novoa – Pochi Ducasse - Eugenio Zanetti - Cora Roca - Julio Ordano - Helena Tritek - Andrés Schlichter - Luisa Kuliok - Mónica Villa - Edgardo Moreira - Héctor Bidonde - Gustavo Luppi - Nora Kaleka - Daniel Marcove - Bernardo Forteza - Rosario Zubeldía - Patricia Kraly

Aktorzy: Julián Caisson - Gabriel Cavia - Santiago Cerra - Karen Koch - Benjamín Marco - Ivana Sabatini

Zespół techniczny
Firma produkcyjna: Lulù Marshall Films, Plan C Filmproduktion OG
Producenci: Luciana Murujosa, Claudia Wohlgenannt
Reżyseria: Luciana Murujosa
Producenci wykonawczy: Daniela Martínez Nannini, Silvana Cascardo
Scenariusz: Mónica Salerno, Luciana Murujosa
Zdjęcia: Pigu Gómez (ADF)
Montaż: Cristina Carrasco Hernández (EDA), Luciana Murujosa
Reżyseria dźwięku: Lucas Larriera (ASA)
Muzyka oryginalna: Lucio Bruno-Videlaa
Dyrektor artystyczny: Mirella Hoijman
Kostiumy: Mariana Seropian
Prasa: Luciana Zylberberg

Biografia Hedy Crilli

Urodzona w Wiedniu w 1898 roku w rodzinie żydowskiej, Hedwig Schlichter rozwinęła prężną karierę jako aktorka w kinie i teatrze w Austrii i Niemczech. Jednak powstanie narodowego socjalizmu i rosnący antysemityzm zmusiły ją do emigracji do Francji. Kiedy wybuchła wojna, zdecydowała się opuścić Europę, przybywając do Argentyny w 1940 roku. Początkowo związana z niezależnym teatrem niemieckim i francuskimi zespołami teatralnymi na uchodźctwie, miała trudności z pracą jako aktorka z powodu silnego akcentu, więc rozwinęła się jako nauczycielka, zakładając w 1947 roku Szkołę Sztuki Dramatycznej przy Argentyńskim Towarzystwie Żydowskim. Pod koniec lat 50. Spotkała młodych aktorów Teatro de la Máscara, którzy poprosili ją, aby nauczyła ich metody aktorskiej Stanisławskiego, którą dostosowała do ich doświadczenia. To spotkanie zrewolucjonizowało teatr argentyński: sposób gry aktorskiej zmienił się na zawsze, przechodząc od deklamacji do żywego aktora na scenie. Ci młodzi ludzie (Agustín Alezzo, Augusto Fernandes, Carlos Gandolfo, Federico Lupppi, Lito Cruz, Zulema Katz i wielu innych) stali się później najważniejszymi aktorami, reżyserami i nauczycielami, którzy wyszkolili ogromną liczbę aktorów i rozpowszechnili to dziedzictwo w kraju i za granicą.

Biografia Luciany Mujurosy

Urodziła się w Buenos Aires w 1985 roku. W 2004 roku rozpoczęła studia filmowe na Universidad del Cine, a następnie studiowała w Barcelonie i Rzymie. W 2009 roku odkryła swoją pasję do montażu, pracując między innymi przy filmach „El camino del vino”, „Perdidos entre los hielos”, „Apartheid, voces en blanco y negro”, „Mekong-Paraná” i „La naturaleza del misterio”.

Kontynuuje naukę w zakresie pisania scenariuszy w Campanella-Bortnik-Castets oraz w teatrze z Agustinem Alezzo i Timbre 4. Wraz ze swoim projektem fabularnym „Lucía” bierze udział w kilku laboratoriach. W 2022 roku została wybrana do projektu Talents Buenos Aires, a w swoim atelier montażowym Luciana pracuje nad swoim debiutanckim filmem „Hedy Crilla, mistrzyni aktorów”, dokumentem o zapomnianej nauczycielce aktorów, która zrewolucjonizowała sztukę sceniczną w Argentynie.

Krzysztof Spór / Katarzyna Błażewicz