iswinoujscie.pl • Poniedziałek [28.10.2024, 21:41:15] • Świnoujście
Kronikarskie wycinki część 1
Prasowa informacja o zdobyciu Świnoujścia – foto z arch. dr Józefa Plucińskiego(fot. Archiwum autora
)
Wycinki z kronikarskich annałów Świnoujścia część 1. Historia miasta to suma różnych odnotowywanych wydarzeń, ludzkich postaw i działań, zbiorowego wysiłku w tworzeniu wspólnych dóbr. To statystyki i dane, nieprzewidziane zdarzenia oraz planowane realizacje, to też znaczące postaci, które odegrały miastotwórczą rolę. Przeglądając, wybierając, opracowując, weryfikując i uzupełniając zapiski świnoujskiego historyka Andrzeja Wrońskiego o informacje archiwalne warto się podzielić faktami nieznanymi, zapomnianymi lub też mało znanymi dla większości mieszkańców. Taka nawet wycinkowa historia miasta w przysłowiowej „pigułce” daje pewną wiedzę i rysuje obraz Świnoujścia na przestrzeni lat. Poniżej nieco wybranych, takich pierwszych, jak się wydaje interesujących informacji.
Od 12 marca do 5 maja 1945 r. reda, port i tor wodny do Szczecina na skutek działań wojennych zostały zablokowane około 35 dużymi wrakami. W maju Rosjanie uruchomili w Cieśninie Świny prom czołowy.
Od 17 lipca do 2 sierpnia 1945 r. trwała Konferencja Poczdamska na której nie określono dokładnie przebiegu granicy lądowej na północny-zachód od Szczecina. Dopiero 21 września 1945 r. w wyniku rozmów polskiej delegacji Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z radzieckim dowództwem w Schwerinie, w okupowanych Niemczech została podpisana umowa o dokładnym wytyczeniu granicy na odcinku od Gryfina do Świnoujścia. Wysłana 10 sierpnia 1945 r przez ppłk Leonarda Borkowicza, pełnomocnika rządu na okręg Pomorza Zachodniego sześcioosobowa grupa operacyjna pełnomocnika obwodu Uznam-Wołyń Władysława Matuli przejęła jednak obwód od radzieckiej komendantury dopiero 4 października 1945 r.
Pełnomocnik obwodu Władysław Matula - foto z arch. dr Józefa Plucińskiego(fot. Archiwum autora
)
23 października 1945 r. Stan ludności ówczesnego powiatu wynosił 672 Polaków i ok. 21.154 Niemców. Według danych na koniec grudnia 1946 r Polaków było 5.748 (w tym w mieście 3.519) , a Niemców 5.751 ( w tym w mieście 3.900). W grudniu 1947 r stan ludności powiatu to 12.269 osób (w tym 10.603 Polaków i 1.666 Niemców.)
18 grudnia 1945 r. Pierwszy rejs na Zalew Szczeciński i do Szczecina świnoujskiego statku parowego towarowo-pasażerskiego S/s „Piast” (przekazany polskim władzom przez radziecką komendanturę za co te nieoficjalnie wiadomo, zrewanżowały się podarunkiem w postaci kilku skrzynek wódki – przypis kronikarza)
4 kwietnia 1946 r. Do portu wpłynął pierwszy po wojnie statek m/s „Posejdon” ( pod banderą aliancką C, co oznaczało przejętą jednostkę należąca poprzednio do Niemców – przypis kronikarza) z 802 repatriantami udającymi się z Lubeki do Szczecina.
S/s „Piast” statek towarowo-pasażerski pływający ze Świnoujścia do Szczecina- foto ze zbiorów Jana Zawady(fot. Archiwum autora
)
1 lipca 1946 r. W Świnoujściu rozpoczęła działalność Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Państwowego Instytutu Hydrologiczno- Meteorologicznego.
Grudzień 1946 r. w ciągu trzech kwartałów tego roku przesiedlono z Ziemi Wolińskiej 8.518 Niemców.
1948-1949 r. Pogłębianie torów wodnych do głębokości 8-9 metrów , oznakowanie pławami redy, Kanału Świny i farwateru , zapalenie świateł kierunkowych Kanału Piastowskiego i karsiborskiej bramy torowej. W 1949 r port otrzymał 2 pierwsze kutry pilotowe m/s „Pil 51” i ,m/s „Pil 52” .
Pierwsza jednostka ratownicza m/s „Szkwał” Polskiego Ratownictwa Okrętowego przydzielona do Świnoujścia. – foto z arch. MRM(fot. Archiwum autora
)
4 lutego 1949 r. ukazał się pierwszy przewodnik po Ziemi Wolińskiej opracowany przez Czesława Piskorskiego pod tytułem „Ze Szczecina przez Świnoujście do Międzyzdrojów” (wznowiony w marcu 1957 r.)
1 stycznia 1950 r. w Świnoujściu-Warszowie otwarto sklep „Baltony”, który przez kolejne lata cieszył się ogromnym powodzeniem wśród tzw. „pływających” i ich rodzin.
Przełom stycznia i lutego 1950 r. Został przydzielony do Świnoujścia jako jednostka ratownicza m/s „Szkwał” zbudowany w szwedzkiej stoczni (typu Norrland konstrukcji Hjalmara Johanssona. Kuter miał poszycie dębowe na szkielecie z daglezji , a pokład z drewna tekowego. Napęd podstawowy to dwucylindrowy silnik o mocy 150 KM i pomocniczy – żagle. Służył w Polskim Ratownictwie Okrętowym do 1975 r. – przypis kronikarza)
1953 r. Władze polskie rozpoczęły oczyszczanie z wraków Zatoki Pomorskiej . Natomiast wydobywanie wraków na naszych najbliższych akwenach rozpoczęli Rosjanie już w 1946 r.
W 1954 r. powstało Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich (PPDiUR) „ODRA” , które przejęło 3 lugry od „Dalmoru”.
26 marca 1958 r. rozpoczęto pierwsze prace nad całkowitym przejęciem dzielnicy nadmorskiej w Świnoujściu i akcją „P” (przemieszczanie jednostek radzieckich w Świnoujściu). Definitywne przejmowanie dzielnicy nadmorskiej od Rosjan trwało od 12 do 29 sierpnia 1960 r.
1958 r. W tegorocznym sezonie letnim przebywało na naszych wyspach 101.850 wczasowiczów i turystów.
1 lipca 1959 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe „Uzdrowisko Świnoujście” . W okresie od lipca do września 1960 r w świnoujskim Uzdrowisku przebywało pierwszych 374 kuracjuszy.
Kronikarz miejski
Krzysztof Nowak
Nam nie jest potrzebny jakiś śmieszny kronikarz. Nam potrzebna jest porządna monografia miasta. Ostatnią zrobili Niemcy. Pluciński pisał gawędy. Władze miejskie zamiast marnować kasę na comiesięczną wypłatę dla jakiegoś dziwnego" tworu" w postaci kronikarza-powinny zlecić jakiemuś prawdziwemu historykowi napisanie monografii z prawdziwego zdarzenia.
A jakby tak Świnoujście zdobyła sobie staruszka ? A to mogła być akurat wasza matka ! Albo gdyby tak Świnoujście zdobyła sobie procesja ?