iswinoujscie.pl • Poniedziałek [28.10.2024, 21:41:15] • Świnoujście
Kronikarskie wycinki część 1
Prasowa informacja o zdobyciu Świnoujścia – foto z arch. dr Józefa Plucińskiego(fot. Archiwum autora
)
Wycinki z kronikarskich annałów Świnoujścia część 1. Historia miasta to suma różnych odnotowywanych wydarzeń, ludzkich postaw i działań, zbiorowego wysiłku w tworzeniu wspólnych dóbr. To statystyki i dane, nieprzewidziane zdarzenia oraz planowane realizacje, to też znaczące postaci, które odegrały miastotwórczą rolę. Przeglądając, wybierając, opracowując, weryfikując i uzupełniając zapiski świnoujskiego historyka Andrzeja Wrońskiego o informacje archiwalne warto się podzielić faktami nieznanymi, zapomnianymi lub też mało znanymi dla większości mieszkańców. Taka nawet wycinkowa historia miasta w przysłowiowej „pigułce” daje pewną wiedzę i rysuje obraz Świnoujścia na przestrzeni lat. Poniżej nieco wybranych, takich pierwszych, jak się wydaje interesujących informacji.
Od 12 marca do 5 maja 1945 r. reda, port i tor wodny do Szczecina na skutek działań wojennych zostały zablokowane około 35 dużymi wrakami. W maju Rosjanie uruchomili w Cieśninie Świny prom czołowy.
Od 17 lipca do 2 sierpnia 1945 r. trwała Konferencja Poczdamska na której nie określono dokładnie przebiegu granicy lądowej na północny-zachód od Szczecina. Dopiero 21 września 1945 r. w wyniku rozmów polskiej delegacji Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z radzieckim dowództwem w Schwerinie, w okupowanych Niemczech została podpisana umowa o dokładnym wytyczeniu granicy na odcinku od Gryfina do Świnoujścia. Wysłana 10 sierpnia 1945 r przez ppłk Leonarda Borkowicza, pełnomocnika rządu na okręg Pomorza Zachodniego sześcioosobowa grupa operacyjna pełnomocnika obwodu Uznam-Wołyń Władysława Matuli przejęła jednak obwód od radzieckiej komendantury dopiero 4 października 1945 r.
Pełnomocnik obwodu Władysław Matula - foto z arch. dr Józefa Plucińskiego(fot. Archiwum autora
)
23 października 1945 r. Stan ludności ówczesnego powiatu wynosił 672 Polaków i ok. 21.154 Niemców. Według danych na koniec grudnia 1946 r Polaków było 5.748 (w tym w mieście 3.519) , a Niemców 5.751 ( w tym w mieście 3.900). W grudniu 1947 r stan ludności powiatu to 12.269 osób (w tym 10.603 Polaków i 1.666 Niemców.)
18 grudnia 1945 r. Pierwszy rejs na Zalew Szczeciński i do Szczecina świnoujskiego statku parowego towarowo-pasażerskiego S/s „Piast” (przekazany polskim władzom przez radziecką komendanturę za co te nieoficjalnie wiadomo, zrewanżowały się podarunkiem w postaci kilku skrzynek wódki – przypis kronikarza)
4 kwietnia 1946 r. Do portu wpłynął pierwszy po wojnie statek m/s „Posejdon” ( pod banderą aliancką C, co oznaczało przejętą jednostkę należąca poprzednio do Niemców – przypis kronikarza) z 802 repatriantami udającymi się z Lubeki do Szczecina.
S/s „Piast” statek towarowo-pasażerski pływający ze Świnoujścia do Szczecina- foto ze zbiorów Jana Zawady(fot. Archiwum autora
)
1 lipca 1946 r. W Świnoujściu rozpoczęła działalność Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Państwowego Instytutu Hydrologiczno- Meteorologicznego.
Grudzień 1946 r. w ciągu trzech kwartałów tego roku przesiedlono z Ziemi Wolińskiej 8.518 Niemców.
1948-1949 r. Pogłębianie torów wodnych do głębokości 8-9 metrów , oznakowanie pławami redy, Kanału Świny i farwateru , zapalenie świateł kierunkowych Kanału Piastowskiego i karsiborskiej bramy torowej. W 1949 r port otrzymał 2 pierwsze kutry pilotowe m/s „Pil 51” i ,m/s „Pil 52” .
Pierwsza jednostka ratownicza m/s „Szkwał” Polskiego Ratownictwa Okrętowego przydzielona do Świnoujścia. – foto z arch. MRM(fot. Archiwum autora
)
4 lutego 1949 r. ukazał się pierwszy przewodnik po Ziemi Wolińskiej opracowany przez Czesława Piskorskiego pod tytułem „Ze Szczecina przez Świnoujście do Międzyzdrojów” (wznowiony w marcu 1957 r.)
1 stycznia 1950 r. w Świnoujściu-Warszowie otwarto sklep „Baltony”, który przez kolejne lata cieszył się ogromnym powodzeniem wśród tzw. „pływających” i ich rodzin.
Przełom stycznia i lutego 1950 r. Został przydzielony do Świnoujścia jako jednostka ratownicza m/s „Szkwał” zbudowany w szwedzkiej stoczni (typu Norrland konstrukcji Hjalmara Johanssona. Kuter miał poszycie dębowe na szkielecie z daglezji , a pokład z drewna tekowego. Napęd podstawowy to dwucylindrowy silnik o mocy 150 KM i pomocniczy – żagle. Służył w Polskim Ratownictwie Okrętowym do 1975 r. – przypis kronikarza)
1953 r. Władze polskie rozpoczęły oczyszczanie z wraków Zatoki Pomorskiej . Natomiast wydobywanie wraków na naszych najbliższych akwenach rozpoczęli Rosjanie już w 1946 r.
W 1954 r. powstało Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich (PPDiUR) „ODRA” , które przejęło 3 lugry od „Dalmoru”.
26 marca 1958 r. rozpoczęto pierwsze prace nad całkowitym przejęciem dzielnicy nadmorskiej w Świnoujściu i akcją „P” (przemieszczanie jednostek radzieckich w Świnoujściu). Definitywne przejmowanie dzielnicy nadmorskiej od Rosjan trwało od 12 do 29 sierpnia 1960 r.
1958 r. W tegorocznym sezonie letnim przebywało na naszych wyspach 101.850 wczasowiczów i turystów.
1 lipca 1959 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe „Uzdrowisko Świnoujście” . W okresie od lipca do września 1960 r w świnoujskim Uzdrowisku przebywało pierwszych 374 kuracjuszy.
Kronikarz miejski
Krzysztof Nowak
Kolego Krzysztofie prosimy o dalsze dane o Świnoujściu i jej turystyce, gospodarce, firmach, itp.
W latach 70-tych i 80-tych wybudowano 557 nowych przedsiębiorstw, w tym: - 71 fabryk, - 18 zakładów mięsnych, - 16 fabryk odzieżowych, - 14 chłodni, - 10 zakładów elektronicznych, - 10 fabryk mebli, - 9 zakładów hutnictwa żelaza i metali nieżelaznych, - 9 elektrociepłowni, - 7 elektrowni, - 7 fabryk samochodów i ich części, - 5 cementowni, - 5 kopalni węgla kamiennego. To zbudowano w okresie Gierka: - Dworzec Centralny w Warszawie, - Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Tychach, - Huta Katowice, - Trasa Katowicka, czyli" gierkówka", - Trasa Łazienkowska w Warszawie, - Kombinat Paliwowo-Energetyczny Bełchatów, - Rafineria Północna Gdańsk, - Kopalnie: Borynia, Śląsk i Trzydziestolecia PRL, - Elektrownie: w Dolnej, Kozienicach, Rybniku, - Huta miedzi w Głogowie, - Kopalnia miedzi w Rudnej, - Zakłady Azotowe Włocławek. Zbudowano prawie w całości polską energetykę, w tym elektrownie węglowe – Bełchatów (4400 MW), Kozienice (2600 MW), Jaworzno III (1200 MW), Dolna Odra (1800 MW), Rybnik (1800 MW), Połaniec (I blok) – oraz wodne w Żarnowcu (700 MW) i Włocławku (160 MW), które wciąż dostarczają połowę zużywanego w Polsce prądu. W ciągu 30 lat, które minęły od tego czasu, wybudowano tylko jedną elektrownię (o mocy 4400 MW). Wybudowano prawie 2 miliony mieszkań czynszowych. Były to całe osiedla i mieszkania które Polacy mogli wykupić za grosze i zostać właścicielami, one też zostały wybudowane za Gierka. I w 1977 państwo zaczęło rolnikom wypłacać ubezpieczenie. 1000 szkół na 1000 lecie
Ciekawy artykuł, prosimy o kontynuację.
18:42:20] • [IP: 5.173.174.**] tylko bydle może pisać takie słowa. Ten polityk jest współzalozycielem KOR-u, wybitnym opozycjonistą, otrzymsł Order Orła Białego, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Wolnosci i Solidarności, itp Był opozycjonistą wtedy, gdy odwaga kosztowała, i można bylo za to zapłacic pobiciem, śmiercią lub więzieniem, to ostatnie bylo jego udziałem. Umacnial i pomagal innym opozycjonistom, studentom, itd. Był 23 razy aresztowany na 48 godzin. To, że piszesz te slowa o smrodzie twoich odchodów, to żadna odwaga.
, 16:08:21] • [IP: 176.221.125.**] A to najbliższe Ścia Pomorze Zachodnie stosunkowo niedługo było niemieckie. Prusacy kupowali wyspę Wolin za ileś tam talarów na początku XVIII w., ten region był najpierw słowiański, potem Książąt Pomorskich, też Szwedów, Duńczyków i dopiero od XVIII wieku niemiecki, ale częściowo drogą kupna.
22 Lipca 1944r komuniści Utworzyli Komunistyczną Polskę Wszystko było były Kartki Żywnościowe Puste Półki w Sklepach Była Bieda a jej Upadek nastąpił 03 Czerwca 1989r
Zostawiły kacapy agenta, niejakiego Maciarenkę.Po osądzeniu dwa dożywocia, za zdradę i za okradanie Polski.Wyjątkowo obmierzły złodziej.
17:25:12] • [IP: 88.130.152.** To kto ty jesteś, że wszystko wiesz? Niemiec czy Rusek?
16:07:04] • [IP: 185.210.38.***] najtrafniejsze w twoim wpisie są dwa pierwsze słowa, " nie wiem". Uwierz, naprawdę nie wiesz! Poczytaj o tym książki, w naszej bibliotece publicznej jest książka Iwony Kienzler " Życie w PRL - i strasznie, i śmiesznie". To książka nie ściśle historyczna, nie podręcznik, raczej dziennikarski zbiór mnóstwa faktów w przystępnej formie, ale można dzięki tej książce zrozumieć, czym była ta utopia. Czy była PRL, kraj wiecznych niedoborów, bubli, zduszenia ludzkich aspiracji wskutek zablokowania prywatnej wlasnosci firm... Kolejki po wszystko, kartki na cukier, mięso, slodycze, " rzucanie" produktów deficytowych (nie ciągła sprzedaż, tylko nagłe" zrzuty") i sprzedawanie spod lady. Ciągle" zalatwianie" rzeczy, ktore się powinno po prostu nabyc (np.cementu), tzn.np.kupowanie na lewo, itd.
I to jest efekt półrocznej pracy kronikarza?
Pierwotnie granica polsko- niemiecka miała przebiegać od Gryfina do wieży kościoła w Ahlbecku, ale" towarzysze radzieccy" postanowili inaczej. Zreszta cały czas bliżej im było do komunistów niemieckich, którzy tym ośmielenie zaczęli z powrotem napływać do Szczecina i Świnoujścia i tworzyć swoje rady. Polscy przedstawiciele nieśmiało proponowali aby do Polski należały cały Uznam i Rugia, ale Rosjanom bliżej było do niemieckich komunistów i oczywiście odmówili. W latach siedemdziesiątych Brezniew planowal oddanie Szczecina i Świnoujścia Niemcom w zamian za zjednoczenie Niemiec i i ich zbliżenie do Związku Radzieckiego. Polacy o tym nic nie wiedzieli.
Tak dla potomności aby wiedzieli Czy w nowym podręczniku do historii będzie wzmianka o tym że te tereny które należały od wieków do Słowian a przejęte przez obcych będą należały do Polski jako słowiańskiego kraju czy też będzie cały czas nacisk aby to Niemcy z powrotem odebrali te ziemie aż po Królewiec który notabene też należał do Polski tak jak położyli łapę na terenach Słowian połabskich aż po Łabę. Tworząc tam landy które nie są na pewno typowo niemieckie a już na pewno nie czysto słowiańskie gdyż zostały zgermanizowane choć Niemcy z zachodu mają problemy ze zrozumieniem tej mowy która ma pozostałości słowiańszczyzny i traktują ich jak Niemców drugiej kategorii Żaden naród piszący swoją historię nie napisze nic że coś nie tak zrobił innym narodom np przegrywający Prusacy czy pobici Niemcy do dzisiaj nie przyznają się do zbrodni jakie popełniali.
Nie wiem ale mam wrażenie że ówczesne władze lepiej gospodarzyły Polską
05:29:16] • [IP: 92.118.165.***] widac, jak spacyfikowano spory obszar lokalnych mediów, " Basałyk" poszedł na uslugi urzędu, drugi innego medium jako kronikarz, trzeci przedtem wytykajacy wszystko, teraz ma mniej materiałów, bo chroni wspieraną przez siebie babkę z postkomunistycznej partii. I to towarzystwo niczym chór chlopiecy, jednoglośnie nazywa podwyzki cen smieci regulacją. Za Żmurka byly to podwyżki.
Ciekawe!
Wołyń czy wolin?
Warto w takiej formie kronikarskiej przypominać tamte czasy, ale również bardziej bliskie, jak na przykład zrównanie z ziemią pięćdziesięcioletniego dorobku mieszkańców Świnoujścia, jakim był ogromny majątek trwały Morskiej Stoczni Remontowej S.A., najlepszej stoczni państwowej, przez zacietrzewionych obywateli spod znaku pis!
Najlepsze było w kątach 69- 70 tych gdy Niemcy rozpuszczali, albo i nie plotkę że oni chcą aby granicą była przez środek kanału gdyż oni chcą zbudować duży port w Uckerminde, a wcześnie bo już w momencie ustalania granic w rejonie plazy i mając szczegółową wiedzę jak przebiega tor podejściowy do portu wojennego w mieście zrobili nasze służby w balona gdyż kąt wejścia granicy do wody wyznaczający linie graniczną w morzu blokował całkowicie wejście do Świnoujścia. Dopiero gdy Polska zaczęła kreślić plany budowy portu handlowego w latach 50 tych wyszło że trzeba zmienić przebieg granicy i doszło do tego w 60 roku gdy przesunięto granicę z dzisiejszej ulicy Roosevelta dalej na zachód do miejsca gdzie jest dzisiaj co okazało się że to, z mało gdyż kłopoty dzisiejsze z torem wodnym dla dużych statków planowanych zmuszają nas do budowy nowego toru aby ominąć niemieckie wody. No cóż, czas robi swoje i niemiecka buta podnosi głowę. Co widać było za czasów NRD gdy ich Volksmarine zaczęła wojnę w 84roku
mówiło się że jakby Rosjanom jepiej polano to cała wyspa Uznam należałaby do Polski, szkoda że bimbru zabrakło.
I nastąpił powrót ludzi którzy uratowali się w rzezi wojny, niewolnictwa w obozach czy robót przymusowych do kraju. Część zrobiła przystanek Mn w Świnoujściu czy okolicy i nie tyko gdyż wieści mówiły że odzyskamy ziemię ale stracimy dawne ziemię które przejmie wyzwoliciel. Czyli nie było gdzie wracać gdyż rodzime ziemie Polski miały swoich właścicieli i trzeba było znaleźć sobie miejsce do życia w jeszcze niepewnych terenach gdyż Niemcy którzy pozostali rozsiewali plotki że odbiorą te tereny jako ich rodzime. Ale stało się i ci co zostali zaczęli budować tu zakłady pracy obejmować rolę siać i gospodarować jak na swoim, część dostała dokumenty własności za walkę część została w miasteczkach i tworzyła nową rzeczywistość Polską rzeczywistość co do dzisiaj się nie podoba niektórym a po cichu wszystkim środowiskom w pokonanym kraju. A teraz co mamy? Powoli ekonomia silniejszego zaczyna to co zawsze było od wieków, to właśnie ekonomia zwycięża i powolne przejmowanie terenów
w 1947 r Niemcy którzy nie posiadali Obywatelstwa polskiego byłi Ładowani do Wagonów Kolejowych i odwożeni do Granicy Państwa
Wojsko Rosyjskie Zdobyło Niemieckie Swinemiunde 05 Maja 1945r 03 Sierpnia 1945r w poczdamie Rząd Polski odebrał Dokument że Polska jest w Nowych Granicach a Świnoujscie należy do Polski i 07 Pażdziernika 1945r Wojsko Rosyjskie Miasto przekazało Administracji Polskiej
Chętnie przeczytałam.
w PRL tyle lat czciliśmy wyzwolenie Świnoujścia a tu taka niespodzianka. Dobrze, że dziś Merkel i Scholz mówią że to jednak było wyzwolenie.
To komusza strefa, trzeba uważać, nigdy nie ufać do końca czerwonym mediom.