GUS opublikował nową tablicę trwania życia w oparciu o dane o śmiertelności za 2023 rok. W ubiegłym roku było 408 tys. zgonów, czyli mniej o 39 tys. niż w 2022 roku. Można powiedzieć, że pod względem liczby zgonów dopiero teraz ostatecznie wyszliśmy z pandemii. Statystyki wróciły do stanu przedpandemicznego, z 2019 roku, kiedy również zmarło 408 tys. osób.

Tablica jest kluczowym elementem przy wyliczaniu emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Ustalenie wysokości świadczenia opiera się na prostym działaniu matematycznym. Polega na podzieleniu kapitał emerytalnego przez przeciętne dalsze trwanie życia. Im większy licznik i mniejszy mianownik, tym wysokość emerytury będzie wyższa.

Osoby, które osiągną wiek emerytalny między kwietniem br. a marcem przyszłego roku, nie muszą spieszyć się z przejściem na emeryturę, aby skorzystać z tegorocznej tablicy GUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, gdy przyznaje emeryturę, zawsze sprawdza, czy korzystniejsza jest tablica obowiązująca w momencie złożenia wniosku, czy ta, która obowiązywała, gdy ubezpieczony ukończył swój wiek emerytalny – i przyjmuje do obliczeń korzystniejszą z nich.

Od 1 kwietnia ZUS będzie korzystał z nowej tablicy trwania życia GUS obliczając wysokość nowo przyznawanych emerytur. Powoduje ona obliczenie świadczenia dla 60-latka niższego o 3,7 proc., a dla osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż na podstawie poprzedniej tablicy.

Dla przykładu:

a. 60-latka z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w kwocie 2649,51 zł, czyli mniejszej o ok. 103 zł (z uwagi na to, że kapitał zostanie podzielony przez 264,2 zamiast 254,3 miesięcy).

a. 65-latek z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w kwocie 3197,81 zł, czyli mniejszej o ok. 136 zł (z uwagi na to, że kapitał zostanie podzielony przez 218,9 zamiast 210,0 miesięcy).

2. Tablica powoduje także obliczenie emerytury niższej niż przed pandemią o 1,0 proc. dla 60-latki oraz 0,7 proc. dla 65-latka. W rezultacie 60-letnia kobieta z kapitałem 500 tys. zł może otrzymać mniej o ok. 27 zł niż na podstawie tablicy z 2020 r. (kapitał dzielony przez 264,2 zamiast 261,5 miesięcy), a 65-letni mężczyzna z tym samym kapitałem – mniej o ok. 19 zł (kapitał dzielony przez 218,9 zamiast 217,6 miesięcy).

Co do zasady nowe tablice nie dotyczą osób, które już przeszły na emeryturę. Nie ma sensu, aby składały one wniosek o przeliczenie emerytury tylko z powodu ogłoszenia nowej tablicy GUS.

Przeliczyć emeryturę można w ściśle określonych sytuacjach. Na przykład, gdy emeryt po przyznaniu świadczenia pracował i odprowadzał składki emerytalne. Raz na rok lub po ustaniu zatrudnienia może on je doliczyć do świadczenia. Jednak najnowsza tablica zostanie wykorzystana wyłącznie dla dodatkowych składek, a nie dla całego świadczenia.

Zgodnie z nowymi tablicami GUS wzrost dalszego trwania życia nastąpił we wszystkich grupach wiekowych. Osoba w wieku 30 lat będzie żyła dłużej o: 12,7 miesiąca, 60-latek o 9,9 miesiąca, a 80-latek o 6,1 miesiąca niż wskazywały statystki w roku ubiegłym.

Karol Jagielski
regionalny rzecznik ZUS
województwa zachodniopomorskiego