Błędne utożsamianie dodatkowej opłaty za nieopłacony postój w strefie SPP z mandatem karnym

Kierowca, który nie zapłaci za postój w Strefie Płatnego Parkowania musi się liczyć z obowiązkiem uiszczenia powstałej z mocy prawa opłaty dodatkowej (uchwała Rady Miasta). Opłata ta w przestrzeni publicznej często jest mylona z mandatem karnym wystawianym na podstawie innych przepisów (kodeks wykroczeń) oraz egzekwowanym w ramach procedury odmiennej od tej, jaka ma zastosowanie do windykacji należności za SPP. Obie należności nie należą do tej samej kategorii zobowiązań. Zupełnie odmienne są również prawnofinansowe konsekwencje niezapłacenia opłaty dodatkowej i niezapłacenia mandatu. Odmienne przepisy regulują również kwestię międzynarodowej egzekucji każdej z tych należności. Wypada zaznaczyć, iż informacje o popełnieniu wykroczenia na terenie np. Niemiec, które otrzymują nasi obywatele, nie stanowią elementu egzekucji. Są to jedynie wezwania do dobrowolnej zapłaty, na które osoby poczuwające się do odpowiedzialności reagują uiszczając wskazaną kwotę. Publikowane w mediach informacje uznające ww. wezwania za czynności tożsame z windykacją opłaty dodatkowej za nieuiszczenie należności za postój w SPP dowodzą jedynie niewiedzy komentatorów i wprowadzają w błąd odbiorców, wywołując niepotrzebne napięcia społeczne.

Podstawy prawne dochodzenia należności

Opłata dodatkowa jest należnością o charakterze publicznoprawnym i właściwym sposobem jej przymusowego dochodzenia jest egzekucja administracyjna, uregulowana w przepisach ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Niemniej jednak, aby doszło do egzekucji musi być wystawiony tytuł wykonawczy, którego niezbędnymi elementami są m.in. dane dłużnika, a także podstawa prawna działania wierzyciela. W przypadku samochodów zarejestrowanych na terenie naszego kraju ustalamy właściciela w systemie CEPIK, co umożliwia wysłanie upomnienia, a w przypadku braku reakcji dłużnika wystawiamy tytuł wykonawczy.

W przypadku samochodu zarejestrowanego na terenie obcego państwa, np. Niemczech, problematyczne jest ustalenie posiadacza pojazdu na podstawie numeru rejestracyjnego samochodu. Niemniej jednak, w ślad za jedną z gmin, która również ma problem z wskazanym procederem, udało nam się nawiązać z Federalnym Urzędem Transportu Samochodowego w Niemczech współpracę, która daje możliwość zidentyfikowania właścicieli pojazdów. Umożliwia nam ona nadto, przesłanie monitu na wskazany adres i oczekiwanie, że wezwany dobrowolnie wypełni obowiązek uiszczenia opłaty. Niestety, nadal pozostaje problem podstawy prawnej wszczęcia czynności egzekucyjnej jeśli wezwany nie zareaguje. Obecnie jedyną możliwością dokonania skutecznej egzekucji w krajach Unii Europejskiej, poza europejskim tytułem wykonawczym, który dotyczy tylko należności cywilnych i handlowych (opłata dodatkowa do nich nie należy), jest zastosowanie przepisów ustawy o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych, stanowiącej transpozycję dyrektywy Rady 2010/24/UE z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących podatków, ceł i innych obciążeń. Niestety akt ten:

· nie wymienia opłaty administracyjnej za nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w Strefie Płatnego Parkowania jako dopuszczalnego przedmiotu wnioskowania o pomoc do obcego państwa,

· ogranicza możliwość wystąpienia z wnioskiem o udzielenie pomocy w sytuacji, gdy wysokość należności pieniężnej lub łączna wysokość kilku należności pieniężnych przeliczona na euro według kursu ostatnio ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przed dniem wysłania wniosku jest niższa niż 1500 euro.

W przypadku mandatu karnego za naruszenie zasad bezpieczeństwa obowiązuje inny tryb na podstawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/413 z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie ułatwień w zakresie transgranicznej wymiany informacji dotyczących przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego.

Pomoc kancelarii

Regularnie pojawia się również zarzut zaniechania służb Urzędu Miasta Świnoujście w sferze współpracy z kancelariami prawnymi, prowadzącymi aktywną działalność w zakresie egzekucji omawianego rodzaju zobowiązań. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, iż zasadą jest minimalizowanie kosztów administracji publicznej, miedzy innymi poprzez korzystanie z możliwości wykonania czynności administracyjnych za pomocą własnych zasobów osobowych i rzeczowych. Nadto, przy zatrudnianiu podmiotów zewnętrznych kierujemy się w pierwszej kolejności zasadami celowości i oszczędności. Zobowiązuje nas do tego ustawa o finansach publicznych. Niestety, dotychczasowe oferty współpracy nie zawierały propozycji wynagrodzenia za tzw. sukces, tj. obliczonego w stosunku do wartości wyegzekwowanej należności, a jedynie propozycję stałej stawki należnej od ilości wykonanych czynności, niezależnie od ich rzeczywistej skuteczności w postaci do wzrostu dochodu gminy. W naszej ocenie, zaakceptowanie drugiego z ww. rozwiązań byłoby skrajnie nieracjonalne, co potwierdziły z czasem doświadczenia innej, podobnej gminy, której współpraca oparta na ryczałtowej formule wynagrodzenia dla kancelarii przyniosła wyłącznie stratę (należności wpłacone na podstawie monitów, czyli czynności, które możemy wykonać samodzielnie nie pokryły wydatków poniesionych na wynagrodzenie dla kancelarii). Jako wierzyciel, analizujemy na bieżąco każde możliwe rozwiązanie. Ze szczególną uwagą przyglądamy się jednak tylko takim propozycjom , które dają gwarancję dodatniego wyniku dla budżetu miasta.

Alternatywne sposoby przymusu

W dyskusjach publicznych sygnalizowane są liczne pomysły usprawniające ściągalność należności z tytułu tejże opłaty, w tym zakładanie blokad, odholowywanie pojazdów czy przymus bezpośredni np. pracowników Straży Miejskiej. Niestety, również te pomysły nie znajdują podstaw w obowiązującym prawie , i to zarówno polskim jak i europejskim . Przepisy jasno określają kiedy można takie czynności wykonać, i tak w przypadku

· blokady – jeśli kierowca zaparkuje auto w miejscu niedozwolonym w sposób niestwarzający zagrożenia lub nieutrudniający ruchu

· odholowania - gdy auto jest zaparkowane w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub zagraża bezpieczeństwu,

Nie można również użyć przymusu bezpośredniego np. stosowanego przez pracowników SM, gdyż kierowca może dokonać płatności na konto UM w terminach wskazanych w zawiadomieniu (pierwsza wartość 7 dni).

Propagowanie tezy, że SPP zarabia tylko na mieszkańcach

Krzywdzące względem naszych sąsiadów i gości, którzy stanowią bardzo ważny element życia gospodarczego miasta) jest propagowanie informacji, że odwiedzający nasze miasto (w szczególności obywatele Niemiec) mogą parkować za darmo i to celowo wykorzystują.

Jako komentarz poniżej statystyka za okres 01.01.2022-6.04.2023:

Z danych tych wynika, że samochody z rejestracją ZSW stanowią jedynie 14% wpłat ogółem. Nasuwa się jednoznaczny wniosek, iż pomimo trudności w egzekwowaniu tych opłat od nieuczciwych kierowców warto kontynuować taką politykę parkingową bo pomijając aspekt usprawnienia ruchu w mieście przynosi to korzyści finansowe niekoniecznie drenując kieszenie mieszkańców.

Urząd Miasta Świnoujście