Jaką rolę w ochronie planety odgrywają dzieci?
„Dzieci to przyszli konsumenci, którzy zaraz staną się tymi decyzyjnymi i dysponującymi pieniędzmi dorosłymi.

To, czego ich nauczymy teraz, w dużej części lub w całości zostanie z nimi w przyszłości. Bardzo ważne, aby przekazywać im, czym jest świadomy konsumpcjonizm – nie zachęcać do kupowania, jeśli czegoś nie potrzebujemy. Zakup nowej bluzy, ponieważ poprzednia się znudziła, nie jest właściwym argumentem. Niezwykle ważna więc jest edukacja najmłodszych – zarówno w domu, jak i podczas zajęć wczesnoszkolnych i szkolnych, ponieważ to, czego nauczą się w dzieciństwie, wpłynie na ich decyzje w niedalekiej przyszłości” – tłumaczy dr Tomasz Rożek fizyk, popularyzator nauki, ekspert programu edukacyjnego „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

Drogi rodzicu – bądź przykładem
Dzieci uczą się poprzez obserwację i naśladowanie. Właśnie dlatego naukę życia w zgodzie z naturą najlepiej rozpocząć od siebie. Jeśli mama i tata właściwie się odżywiają, nie eksploatują w dużym stopniu urządzeń elektronicznych, aktywnie spędzają czas na zewnątrz, istnieje duża szansa, że najmłodsi będą powielali te schematy. Nie marnujcie zatem żywności, wody, energii, segregujcie śmieci, dbajcie o naturę i własną kondycję. Pamiętajcie przy tym, aby nie chodzić na skróty – z pewnością wyjdzie to na dobre całej rodzinie.

Rozmowa kluczem do sukcesu
Jednym z najważniejszych narzędzi w wychowywaniu dzieci jest rozmowa. Znalezienie czasu na wspólne pogawędki jest bardzo ważne – zwłaszcza wtedy, gdy dziecko wprost pyta o nurtujące je tematy. Postarajcie się również sami inicjować rozmowy na temat dbania o środowisko, posługując się ciekawymi przykładami, aby nie zanudzić pociechy. Pamiętajcie również, aby nie straszyć, a skupić się na pozytywnych aspektach bycia eko. Wytłumaczcie dziecku, jak przyjemnie jest żyć w świecie, w którym ogranicza się produkcję odpadów, segreguje śmieci czy korzysta z energii odnawialnej, oraz dlaczego powinniśmy o to dbać. Bez względu na to, gdzie jesteście – w domu czy w lesie – każdy moment na rozmowę o ekologii jest dobry.

Angażujcie dziecko w bycie eko
Nauka będzie jeszcze bardziej skuteczna, jeśli dziecko pozna zasady dbania o ekologię w praktyce. Wspólnie sprzątajcie dom w myśl eko – sortujcie odpady do kolorowych pojemników, twórzcie naturalne środki czystości, dbajcie o oszczędzanie energii, wody, pielęgnujcie rośliny (możecie stworzyć swój własny domowy zielnik czy warzywnik), spędzajcie czas na łonie natury. Przy okazji zachęćcie dziecko do zwiedzania okolicy, korzystając z roweru, rolek, hulajnogi czy po prostu pieszo.

Sposoby na naukę ekonawyków w domu:
• Gaście światło w pomieszczeniach, w których nikogo nie ma.
• Wyłączajcie z prądu urządzenia, z których nikt nie korzysta.
• Razem segregujcie śmieci i umieszczajcie je w specjalnie przeznaczonych do tego pojemnikach. Przed wyrzuceniem opakowań z kartonu lub plastiku pamiętajcie o ich zgnieceniu i oderwaniu etykiet.
• Zabierajcie na zakupy torby wielokrotnego użytku.
• Podczas mycia zębów, rąk czy twarzy zawsze zakręcajcie kran i sprawdźcie, czy nie kapie z niego woda.
• Wspólnie rysujecie lub piszecie? Zapisujcie kartki po obu stronach.
• Kanapki do szkoły pakujcie w pojemniki wielokrotnego użytku, a zamiast jednorazowych butelek lepiej sprawdzi się bidon.
• Jako worki na śmieci wykorzystujcie stare reklamówki.
• Kupujcie nowe rzeczy dopiero wtedy, kiedy starych nie da się już naprawić lub są zużyte.
Sposoby na naukę ekonawyków poza domem:
• Tłumaczcie dzieciom, że otaczająca nas przyroda to dom dla zwierząt i roślin, uczcie ich nazw, tego, co lubią jeść, jak się zachowują oraz gdzie mieszkają. Przy każdej możliwej okazji przyglądajcie się roślinom i zwierzętom.
• Wyjaśnijcie, że na łonie przyrody nie wolno hałasować i śmiecić. Nie należy również zanieczyszczać wody.
• Aktywnie spędzajcie czas wolny - jak najczęściej wybierajcie się na wycieczki do lasu, piesze lub rowerowe – bez samochodu.
• Okazujcie troskę zwierzętom. Na przykład zimą, gdy ptakom brakuje pożywienia, możecie zawiesić na balkonie czy w parku karmnik. Pamiętajcie o umieszczeniu w nim odpowiedniej paszy, przeznaczonej specjalnie dla ptaków. Możecie zbudować także hotel dla owadów.
• Zwróćcie uwagę, aby dziecko nie zabierało dzikich zwierząt, takich jak ślimaki czy koniki polne, do domu oraz aby nie dotykało ich gniazd.

1 200 000 dzieci uczy się dbać o naturę z Kubusiem
Doświadczanie i eksperymentowanie to coś, co dzieci uwielbiają w każdym wieku. To jedne z najefektywniejszych metod nauczania. Okazje do tego nadarzają się nie tylko w domu, ale także w szkole czy w przedszkolu – podczas zajęć edukacyjnych. To bardzo ważne, aby dorośli pamiętali, że poprzez korzystanie z działań projektowych mają realny wpływ na zakres nauczania. System szkolny daje możliwość udziału w programach edukacyjnych kierowanych do najmłodszych – również takich, które uczą ekologii.

„Rodzice nie do końca mają świadomość, że mogą wpływać na system edukacji. Nauczyciel natomiast ma prawo i możliwość decydowania w całkiem sporym zakresie odnośnie tego, co dzieje się w szkole. Dobry program edukacyjny dotyczący ekologii to taki, dzięki któremu najmłodsi w sposób aktywny będą mogli poznać zasady dbania o środowisko naturalne, nauczą się szacunku do przyrody, podstaw ekonomii, oszczędzania, a także właściwego odżywiania oraz będą wiedzieli, dlaczego ruch i aktywne spędzanie czasu to ważny element życia codziennego. Przy wyborze takich programów warto zwracać uwagę na to, aby zajęcia uwzględniały aktywności na zewnątrz, czyli w lesie, w parku, na polu, a nawet w takich miejscach jak sortownia odpadów lub wysypisko śmieci. Aby młody człowiek mógł coś zrozumieć, powinien mieć możliwość zobaczenia, dotknięcia czy powąchania, bo najmłodsi poznają świat wszystkimi zmysłami” – wyjaśnia dr Tomasz Rożek.

Przykładem bezpłatnego projektu edukacyjnego, który już od 14 lat uczy najmłodszych, jak dbać o przyrodę, jest program „Kubusiowi Przyjaciele Natury”, w którym wzięło już udział blisko 8 milionów dzieci. Organizowany jest przez markę Kubuś i skierowany do przedszkolaków oraz uczniów klas I-III szkół podstawowych.

Tylko w tym roku w akcji bierze udział ponad 1 200 000 dzieci (750 000 przedszkolaków i 455 000 uczniów klas I-III). Do tegorocznej edycji przystąpiło 8 500 przedszkoli oraz ponad 5 600 szkół podstawowych. Dzięki temu dzieci z co drugiego przedszkola i z co trzeciej szkoły podstawowej w Polsce razem z Kubusiem poznają podstawowe zasady ekologii oraz dbania o środowisko.

Przedszkola i szkoły biorące udział w programie otrzymują bezpłatne merytoryczne materiały dla nauczycieli oraz dzieci do realizacji tematycznych scenariuszy lekcyjnych. Pomoce dydaktyczne zawierają także treści multimedialne – animowane filmy, bajki, piosenki i audiobooki, które są opracowane przez ekspertów. Dzięki projektowi dzieci uczą się podstawowych zasad dbania o naturę i odpowiedzialnego gospodarowania jej zasobami. Wiedza przekazywana jest w taki sposób, aby najmłodsi mogli uczyć się, a przy okazji pobudzać wyobraźnię i dobrze się przy tym bawić.

Program pomaga budować fundamenty świadomości ekologicznej najmłodszych oraz poczucie odpowiedzialności za to, w jakiej kondycji będzie zdrowie przyszłych pokoleń, a co za tym idzie – cała nasza planeta. Placówki chcące jeszcze dołączyć do akcji mogą to zrobić na stronie: www.przyjacielenatury.pl.

Katarzyna Toczyska-Czech
Biuro Prasowe programu Kubusiowi Przyjaciele Natury