W uroczystości obok m.in. wojewody zachodniopomorskiego - Zbigniewa Boguckiego, dyrektorów Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu - Aleksandra Ostasza i Muzeum Narodowego Szczecinie - Lecha Karwowskiego, a także zastępcy dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie – Pawła Szumnego, udział wziął Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury. Otwarcie wystawy dokonane przez Ministra w obecności posła Artur Szałabawki, Wojewody Zachodniopomorskiego Zbigniewa Boguckiego oraz przedstawicieli samorządu, instytucji kultury i branży morskiej to swoiste podsumowanie osiągnięć inwestycji ,,Modernizacja toru wodnego Świnoujście – Szczecin do głębokości 12,5 m”. Oprócz plansz dokumentujących najciekawsze znaleziska wydobyte z modernizowanego toru wodnego Świnoujście-Szczecin, na wystawie są również prezentowane zabytkowe obiekty np. gwiazdowy silnik lotniczy z trójpłatowym śmigłem amerykańskiego samolotu Boeing B-17 Flying Fortress z czasów drugiej wojny światowej.

Wśród eksponatów znajduje się broń wydobyta podczas pogłębiania toru, elementy statków czy boje - mówi Aleksander Ostasz, dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.

Premierowy pokaz ekspozycji miał miejsce w Warszawie, w siedzibie byłego Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a obecnie części Ministerstwa Infrastruktury. Po zakończeniu ekspozycji w Szczecinie wystawę zobaczą jeszcze mieszkańcy Elbląga, Wrocławia i Kołobrzegu.

Mobilna, wielkoformatowa wystawa pt.: „Zabytki z toru wodnego Szczecin – Świnoujście” poświęcona jest eksponatom wydobytym podczas modernizacji toru. Wystawa powstała pod patronatem i przy współpracy Ministerstwa Infrastruktury oraz dzięki zaangażowaniu i pomocy następujących instytucji i firm: Urzędu Morskiego w Szczecinie, Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza, Stowarzyszenia Miłośników Latarń Morskich, Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, portalu Polska Morska, Klastra Morskiego Pomorza Zachodniego, Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie i Wrocławiu, Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. oraz konsorcjum wykonawczego robót na torze DIVO (spółka joint venture, utworzona przez firmy Dredging International oraz Van Oord).

Podczas inwestycji pn. ,,Modernizacja toru wodnego Świnoujście-Szczecin do głębokości 12,5 metra”, realizowanej przez Urząd Morski w Szczecinie zostało wydobyte 100 ton obiektów zabytkowych, co jest ewenementem w powojennej historii naszego kraju. Efekt końcowy osiągnięty został dzięki ścisłej współpracy Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z Zachodniopomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków oraz Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu i Zachodniopomorskim Stowarzyszeniem Dziedzictwo Morza.

Podczas tej jednej z największych, w powojennej historii Polski, realizowanej na terenie Pomorza Zachodniego inwestycji, dzięki współpracy archeologów, muzealników oraz pasjonatów udało się zidentyfikować wiele wydobytych przedmiotów. Na wystawie prezentowana jest historia oraz teraźniejszość wydobytych w czasie prac, niejednokrotnie absolutnie wyjątkowych, obiektów. Podczas trwania inwestycji wydobyto 44.053 szt. przedmiotów ferromagnetycznych (o masie ponad 20 kg), w tym 1.687 szt. obiektów niebezpiecznych.

Prace archeologiczne były prowadzone pod kierownictwem Aleksandra Ostasza i brali w nich udział: członkowie Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza, pracownicy Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Kazimierz Kotlewski – archeolog podwodny, Lech Trawicki – archeolog podwodny, Lech Kocela – kierownik działu historii żeglugi z Muzeum Narodowego w Szczecinie, Andrzej Kocewicz i inni.
Prowadzone działania zaowocowały uratowaniem wielu, nierzadko niezwykle cennych zabytków, zarówno techniki militarnej, jak i przede wszystkim, morskiej. Podczas prowadzonych na torze prac saperskich najwięcej spośród znalezionych i wydobytych obiektów stanowiły elementy różnego rodzaju jednostek pływających. Nurkowie natrafili na około 100 szt. różnego rodzaju i wielkości kotwic. Wśród nich zdarzały się różnego rodzaju unikaty, jak np. kotwice admiralicji, które w prostej linii wywodzą się jeszcze ze starożytności. Najwięcej było różnego typu i wielkości patentowych, bezpoprzeczkowych kotwic Halla. Większość trafiła do Kołobrzeskiego Skansenu Morskiego. Nurkowie zlokalizowali i wydobyli także kilkanaście różnego rodzaju i wielkości stalowych boj. W wodzie znajdowali nie tylko zabytki, ale również różnego rodzaju przedmioty niebezpieczne (m.in. miny, bomby, amunicję oraz niewypały i niewybuchy - wydobyto 1.687 sztuk).

Wydobyto także wiele różnego rodzaju i typu uzbrojenia, w tym broń i osobiste wyposażenie żołnierzy. Wśród pozostałości pamiętających czasy II wojny światowej na pewno należy wymienić wydobyte elementy niemieckiego pancernika kieszonkowego Lützow, zbombardowanego przez brytyjskie samoloty 16 kwietnia 1945 r. w Świnoujściu, w Kanale Piastowskim, m.in. bombami Tallboy. Kolejną ciekawostką są pozostałości amerykańskiego, czterosilnikowego samolotu bombowego dalekiego zasięgu Boeing B-17 Flying Fortress. Podczas prac na torze wodnym zostały znalezione i wydobyte różne elementy samolotu m.in. trójłopatowe śmigło, gwiazdowy silnik lotniczy Wright R-1820-97 Cyclone serii G oraz wielkokalibrowy karabin maszynowy Browning 50 cal M2 (Nr 1183636). Bombowiec Boeing B-17G, o numerze płatowca 44-8046, został zestrzelony 7 października 1944 roku podczas nalotu na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Na pokładzie znajdowało się 11 członków załogi, 4 do dzisiaj jest uważanych za zaginionych.

Wystawa składa się z 25 plansz. Każda plansza ma wymiary metr na metr, jest z PCV (5 mm) i posiada 4 otwory po jednym w każdym rogu. Istnieje możliwość zaprezentowania filmu, zrobienia prelekcji lub przeprowadzenia multimedialnego pokazu zdjęć. Zainteresowane prezentacją wystawy muzea, instytucje lub firmy prosimy o kontakt z Aleksandrem Ostaszem, email: alekost@wp.pl , tel. 601 402 400.

Dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Aleksander Ostasz, składa szczególne podziękowania za pomoc w powstaniu wystawy: Urzędowi Morskiemu w Szczecinie, konsorcjum firm DIVO, a także: Wojciechowi Stecko, Robertowi Szelidze z L -Team, Andrzejowi Kocewiczowi z UW Service, Grzegorzowi Sierockiemu ,,Trooper85”, Arkowi Siewierskiemu ,,Woodhaven”, Andrzejowi Ditrichowi, Januszowi Lemieszkowi, Michaelowi Polczyńskiemu z DPAA, Piotrowi Brzezińskiemu, Piotrowi Witowi, Mirosławowi Skwiotowi oraz pracownikom Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, a szczególnie Marcinowi Bojanowskiemu i Mirosławowi Macko.

Magdalena Chmielewska
Główny specjalista ds. kadr i PR
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu