Zaistniał zatem problem, w jaki sposób i jak ma być zarządzane nowe osiedle, które nie było ani miastem ani wsią. W 1752 roku, by jakoś sprawy te uładzić, szczecińska kamera, powołała tymczasowy zarząd miasta, składający się z burmistrza i tzw. burmistrza prawnego oraz dwóch senatorów. Pierwszemu podlegał nadzór budowlany, bezpieczeństwo pożarowe, ceny, zaopatrzenie, sprawy gospodarcze. Drugi sprawował sądy, tyle że w zakresie t.zw spraw „bagatelnych”, drobnych. Dla obydwu burmistrzów przewidziano niezbyt wysoki wynagrodzenie.

Na tymczasowe, a niepewne stanowiska burmistrzów, nie było zresztą zbyt wielu chętnych. Znaleziono ich po dłuższych poszukiwaniach. Byli to Johann Heinrich Both jako pierwszy burmistrz i notariusz Ludwig Weißenberg. Wraz z dwoma senatorami tworzyli oni tzw. magistrat, a więc Zarząd Miasta. Both, był później pierwszym już oficjalnym burmistrzem. Jego zastępca natomiast, czując się niedowartościowany finansowo i ambicjonalnie, dnia pewnego, zdefraudował kasę miejską i przepadł bez śladu. Różne jak widać są sposoby dorabiania się w samorządzie.

Potem przyszły znowu lata wojny, a po jej zakończeniu na dobre rozpoczął się napływ osadników. By zapewnić warunki dla tymczasowego samorządu, jesienią 1764 r. do osiedla portowego włączona została wioska Westswine, wraz z dochodami z dzierżaw. Krokiem kolejnym, który bardzo przyczynił się do przyrostu mieszkańców, było potwierdzenie przez króla Fryderyka II, zwolnienia osadników od służby wojskowej i wolności podatkowej na 6 lat. W rok potem, w 1765 r. na wyznaczonych 40 hektarach osady, stało już 108 domów, w których zamieszkiwało 134 rodzin, razem około 800 osób. Powrócił jednakowoż problem statusu prawnego i finansowego osady. Mieszkańcom nie pasowała, bowiem zwierzchność wiejskiego urzędnika z Pudagli, traktującego ich jak wiejskich prostaczków. A jak to określił wówczas szczeciński urzędnik: „ Świnoujście jest wprawdzie małym osiedlem, ale ma w pełni miejski charakter i nie można nie widzieć, że mieszczanie czują się ludźmi wolnymi i nie mogą być traktowani jako obcy”. Dojrzała, więc sytuacja do nadania osadzie praw miejskich i nowego statusu jej mieszkańców.

Z nadaniem praw miejskich wiązało się ustalenie budżetu, powołanie samorządu, sprawowanie sądów, organizacja cechów i gildii. Dnia 22 kwietnia 1765 r. powołany został przez kamerę szczecińską nowy magistrat. Opracował on i przedłożył projekt pierwszego budżetu miasta, który wraz z protokołem wysłany został królowi 11 maja. Odpowiedź królewska nadeszła w liście z 3 czerwca 1765 r. Fragment listu pozwolę sobie przytoczyć:
„ Z łaski bożej Fryderyk, król w Prusach, margrabia magdeburski, kurfirst świętego cesarstwa rzymskiego. Przesyłamy nasze łaskawe królewskie pozdrowienia. Szanowni, wielce uczeni rajcowie, drodzy poddani. Na wasze przedłożenie z 11 maja tegoż roku, dotyczące projektu budżetu miasta Świnoujścia, od Świętej Trójcy 1975 r. do tejże daty 1766, przypadające na to wydatki i przychody sprzeciwu nie wnosimy i zezwalamy z najwyższym zadowoleniem i aprobatą. Przekazujemy też naszą wolę, by wioska Westswine przez nowe miasto przejęta została w najbliższym czasie (…).Dan w Berlinie, 3 czerwca 1765.”
List ten, uznany został za akt lokacyjny przyznający osadzie nad Świną prawa miejskie, a 3 czerwiec 1765 r. datą ich nadania. Miasto miało status królewskiego. Oznaczało to, że o ważniejszych jego sprawach decydował osobiście król. Już wówczas, nowe miasto posiadało też herb i pieczęć, ale o tym wkrótce.

Na koniec pewna refleksja. Fryderyk II król Prus, nam Polakom, ze względu na rolę, jaką odegrał w osłabieniu w rozbiorach Polski, kojarzy się i to zasłużenie bardzo źle. Natomiast nie do przecenienia jest to, co zrobił dla stworzenia pruskiego wówczas portu i miasta Świnoujścia.
----------------------------------------------------------------------
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w moim opracowaniu: Świnoujście i jego mieszkańcy. Cz. I do 1945 r., do nabycia w księgarni „Neptun” przy ul. Bohaterów Września 81-82, oraz „Nautykwariacie” przy Wybrzeżu Władysława IV 28.
----------------------------------------------------------------------Autor wyraża zgodę na wykorzystywanie tekstów i ilustracji dla Celów edukacyjnych, z podaniem źródła informacji.

ŚWINOUJSKA WSZECHNICA INTERNETOWA

źródło: www.iswinoujscie.pl