Przed 6-7 tysiącami lat Brama Świny była szerokim, na prawie 13 km rozlewiskiem, między Kawczą Górą a wzgórzem Golm.

Prądy morskie z ogromną siłą nanosiło w nią wielkie masy piasku, tak z zachodniego, uznamskiego klifu jak i wschodniego, i tworzyły wydmy. Umacniały się one, porastały trzciną krzewami, trawą, łączyły się w stabilny ląd. Wiatry zwiewały lotne piaski w piaszczyste wały, tworząc wydmy. Wiatr i fale, najwięksi budowniczowie natury, wyrzeźbiły profil wysp, ukształtowały wspaniałe plaże. Tworzyły one szeroki pierścień, który osłonił brzegi przed działaniem morza, stale zmieniającego krajobraz.

Proces ten trwa niezmiennie do dzisiaj, przynosząc znaczne przyrosty plaż w rejonie Świnoujścia i duże ubytki klifowych wybrzeży.

I tak z upływem lat między Zalewem i morzem pozostała tylko, kręta w jednym miejscu szeroka w innym wąska droga wodna, którą od tysiąca lat zwą Świną. Ta odnoga była najważniejszą, bo najkrótszą, liczącą 20 km drogą odpływową Zalewu Szczecińskiego. O wiele dłuższą jest Dziwna bo 36 km i Piana 53 km. Już dawno okazało się, że Świna była ważną nie tylko jako droga wodna, ale też jako pomost między północą i południem, dla plemion które przeprawiając się przez Świnę szły na wschód i południe. Znaleźli się też przy tym osiedleńcy, którzy podjęli walkę, by tę jałową, smaganą wiatrem wodą i piaskiem ziemię, przystosować do życia. Liczne znaleziska pokazują bogatą historyczną i kulturalną przeszłość wysp ujścia Świny.

Świadkowie wczesnego osadnictwa

Najstarsze ślady ludzkie na wyspie z okresu środkowej ery kamiennej, a więc sprzed około 9000 lat, znajdowane były po niemieckiej stronie wyspy Uznam, w rejonie Piany. Trudno powiedzieć, czy były to ślady stałego osadnictwa, czy tylko pozostałości po wędrownych grupach. Dopiero z okresu młodszego kamienia ( 4000 – 1800 lat p.n. Chr. ) wyspa Uznam stała się terenem rozległego osadnictwa ludów uprawiających rolę i hodowlę bydła. Resztki pozostawionych przez nich wielkich kamiennych grobowców megalitycznych na wyspie i graniczących terenach na stałym lądzie, są świadkami tego okresu. Wiele grobów zostało zniszczonych podczas budowy dróg w latach 1848 – 1910. Tylko część ich zawartości została zabezpieczona przez właściciela terenu, na którym je znajdowano i dostarczona do muzeów w Szczecinie lub Świnoujściu.

Około 1800 p.n.e., nastąpiło na Uznamie przechodzenie do epoki brązu, co znajdowało odbicie w ulepszonej produkcji narzędzi, broni oraz ozdób.

Gdzieś w początkach naszej ery, wyspa Uznam został zasiedlona przez Germanów, którzy w III i IV stuleciu wywędrowali z wybrzeży Bałtyku na południe i pozostawili wyspę Uznam ponownie wyludnioną. W ich miejsce weszli Słowianie, którzy przez setki lat kształtowali społeczne i gospodarcze oblicze wysp ujścia Świny. O ich wielowiekowej obecności mówią nam dzisiaj nazwy wielu miejscowości na niemieckiej części wyspy Uznam.

Dr Józef Pluciński

----------------------------------------------------------------------
Zgodnie z zapowiedzią zgłoszoną podczas spotkania z czytelnikami w Bibliotece, 29.09.2008, przedstawiam pierwszy z obiecywanych materiałów w ramach Świnoujskiej Wszechnicy Internetowej. ( ŚWI ). Część kolejna za tydzień. Proszę o zgłaszanie sugestii odnośnie tematyki następnych „wykładów”.

Autor wyraża zgodę na wykorzystywanie tekstów i ilustracji dla Celów edukacyjnych, z podaniem źródła informacji. J.P.
----------------------------------------------------------------------

Więcej informacji znajdzie zainteresowany czytelnik w opracowaniu: „Świnoujście i jego mieszkańcy.Cz I, do 1945 r.” Świnoujście 2008 r.
Publikacja do nabycia w księgarni „Neptun” na Placu Wolności oraz w Antykwariacie na Wybrzeżu Władysława IV nr 28

ŚWINOUJSKA WSZECHNICA INTERNETOWA
źródło: www.iswinoujscie.pl