Wartość całego Europejskiego instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności to ponad 670 mld euro, a 57 mld euro ma trafić do polskiej gospodarki. Na prośbę Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, samorząd województwa zachodniopomorskiego zgłosił pierwsze propozycje.

- Kilka tygodni, które otrzymały samorządy województw z pewnością nie wystarczą, by wspólnie z partnerami samorządowymi i społeczno-gospodarczymi doprecyzować składane propozycje. Pracę nad Krajowym Planem Odbudowy traktujemy jako proces ciągły. Zakładamy, że w kolejnych tygodniach i miesiącach samorządy województw będą zgłaszać i aktualizować swoje postulaty oraz propozycje, a także formułować uwagi do przedsięwzięć proponowanych przez rząd. Nie znamy jednak rządowych priorytetów, na których opierał się będzie polski Krajowy Plan Odbudowy – powiedział Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

Rekomendacje wpisują się więc w oczekiwania Unii Europejskiej, która wskazywała, że krajowe Plany powinny zawierać przede wszystkim propozycje reform oraz przedsięwzięć publicznych, w strefach które pokazały słabość i okazały się niewydolne w trakcie pandemii COVID-19. Pomorze Zachodnie zaproponowało inwestycje, które – finansowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy – pozwolą osiągnąć wyznaczone cele.

ZACHODNIOPOMORSKIE PROPOZYCJE DO KPO
Modelowy Zielony Region
Region racjonalnie korzystający z zasobów naturalnych, ze świadomymi ekologicznie mieszkańcami, energetyką opartą na źródłach odnawialnych i transporcie przyjaznym środowisku, to cele rozwoju Pomorza Zachodniego zgodne z Strategią Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2030. Krajowy Planu Odbudowy może pomóc w realizacji tych działań.

Środki z Krajowego Planu Odbudowy mogą posłużyć w realizacji m.in. następujących projektów:
- Zachodniopomorskie Centrum Ekologii i Kultury Obszarów Wiejskich w Przelewicach – główny ośrodek edukacji ekologicznej i promocji zielonej transformacji,
- rozwój infrastruktury turystycznej zapewniającej uprawianie turystyki aktywnej (turystyka rowerowa, jeździectwo, turystyka wodna, w tym żeglarstwo i kajakarstwo, nordic walking) oraz stworzenie długodystansowych szlaków turystycznych łączących różne formy atrakcji turystycznych,
- rozwój źródeł energii odnawialnej i pozwalającej na magazynowanie energii
- modernizacja ciepłownictwa miejskiego, termomodernizacja budynków publicznych, wsparcie budownictwa pasywnego.
- budowa zachodniego obejścia Szczecina wraz z przeprawą tunelową Police-Święta w ciągu drogi ekspresowej S6,
- poprawa zarządzania transportem publicznym, niskoemisyjny transport publiczny
- rozwój systemów retencjonowania wody i likwidacja "miejskich wysp ciepła";

Cyfrowe Pomorze Zachodnie
Cyfrowa transformacja Pomorza Zachodniego to dalsza eliminacja białych plam w dostępie do internetu, ale i podniesienie kompetencji cyfrowych mieszkańców w relacjach biznesowych. Inwestycje finansowane z KPO powinny pomóc we wdrażaniu e-usług publicznych służących kontaktom z administracją, służbą zdrowia, czy w edukacji.

Wzmocnienie deinstytucjonalizacji usług społecznych na Pomorzu Zachodnim
Lepiej korzystając z lokalnych zasobów i kadr można skuteczniej pomagać osobom niepełnosprawnym, seniorom, trwale chorującym, bezdomnym, osobom uzależnionym czy zmagającą się z kryzysami zdrowia psychicznego młodzieżą i dziećmi. Może temu posłużyć utworzenie systemowego wsparcia społecznego w postaci np. regionalnej sieci asystentów, bazy mieszkań treningowych czy usług wytchnieniowych. Stworzenie sieci współpracy może pomóc w powrocie do aktywności społecznej i zawodowej, a wiele z tych usług może stać dostępna na obszarach wiejskich i w małych miastach. Część inwestycji mogłaby być ukierunkowana na telemedycynę, telediagnostykę i telerehabilitację.

Regionalny program wsparcia zachodniopomorskich NGO
Obecnie środki centralne trafiają do promila NGO. Wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy może pozwolić na przygotowanie i wdrożenie Lokalnego Programu Rozwoju Organizacji, czyli systemowej stabilizacji finansowo - organizacyjnej oraz trwałego rozwoju miejsc pracy w NGOs. Środki pozwoliłyby na budowę kapitałów żelaznych, nabywanie kompetencji w pozyskiwania finansowania poprzez sponsoring czy crowdfunding. Kolejnym etapem działań mogłoby być uruchomienie Lokalnych Inkubatorów Organizacji Pozarządowych, gdzie dostępna będzie pomoc i poradnictwo prawne czy finansowe.

Odrzańska Droga Wodna
Remont oraz modernizacja zabudowy regulacyjnej na Odrze granicznej do ujścia Nysy Łużyckiej jest konieczna dla zapewnienia ochrony przeciwpowodziowej, a także aktywizacji gospodarczej terenów nadodrzańskich. Skalę i zakres niezbędnych inwestycji określiła Strategia Rozwoju Polski Zachodniej przyjęta przez rząd w 2014 r. Działania powinny pozwolić na ponowne otwarcie szczecińskiego portu dla żeglugi śródlądowej i połączenie z Dolnym oraz Górnym Śląskiem, a finalnie umożliwić włączenie Odrzańskiej Drogi Wodnej do Korytarza sieci TEN-T Bałtyk – Adriatyk. Projektem komplementarnym jest przywrócenie wartości przyrodniczej i retencyjnej na Międzyodrzu.

Transport kolejowy
Celem inwestycji jest zapewnienie wewnętrznej spójności regionu oraz lepsze skomunikowanie Pomorza Zachodniego z Warszawą i projektowanym Centralnym Portem Komunikacyjnym. Propozycje zadań obejmują zwiększenie zasięgu tzw. „szprychy 1” o Połczyn Zdrój, a „szprychy 11” o Świnoujście. Konieczne jest również poprowadzenie do Szczecina kolei Dużych Prędkości czy stworzenia kolejowej obwodnicy dla lotniska w Goleniowie. Wśród kilkunastu projektów niezbędnych dla wewnętrznej spójności regionu są m.in. prowadząca przez Gumieńce i Dobrą do Polic zachodnia kolejowa obwodnica Szczecina oraz stworzenie kolei aglomeracyjnej dla Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu. Nie brakuje również wskazania konieczności modernizacji ważnych linii regionalnych, w tym 201 (Runowo Pomorskie - Szczecinek), 273 (tzw. Nadodrzanka) czy 404 (Szczecinek-Kołobrzeg), a także inwestycji dedykowanych transportowi towarowemu.

Budowa sieci krajowych i regionalnych tras rowerowych na terenie Pomorza Zachodniego
Środki KPO mogą pomóc w budowie brakujących odcinków tras oraz rozbudowie systemu o trasy regionalne prowadzące do najatrakcyjniejszych miejsc w regionie. Obecne inwestycje na takich krajowych trasach jak Velo Baltica, Trasie Pojezierzy Zachodnich, Blue Velo oraz Starym Kolejowym Szlaku, to koło zamachowe dla rozwoju turystyki aktywnej. Infrastruktura wspomaga odbudowę transportu publicznego dzięki m.in. powiązaniu z koleją, służą rekreacji, a lokalnie pełnią również funkcje komunikacyjne. Wartość inwestycji mogłaby wynieść nawet 463 mln zł.

Infrastruktura zdrowia
Tylko kompleksowe inwestycje mogą poprawić warunki świadczeń zdrowotnych, ich dostępności i skuteczności, a także zapewnić bezpieczeństwo personelowi oraz pacjentom. Konieczne jest przygotowanie podmiotów leczniczych na zmiany wywołane kryzysami oraz ich długookresowymi skutkami. Program może być realizowany m.in. poprzez modernizacje, remonty, rozbudowy, przebudowy infrastruktury medycznej i technicznej podmiotów leczniczych. Wsparcia wymaga również baza lokalowa i sprzętowa pogotowia ratunkowego oraz wymiana i doposażenie wyeksploatowanych ambulansów. Środki pomogłyby we wprowadzeniu innowacyjnych procedur diagnostycznych i terapeutycznych.

Zachodniopomorski Program Monitorowania i Prewencji Epidemii coronawirusa SARS-CoV-2 i Choroby COVID-19 – Etap II
Dalsze rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 wymaga zwiększenia dostępności do wczesnej diagnostyki i wykrywalności zakażeń oraz monitorowania populacji, szczególnie osób w wieku produkcyjnym. Projekt powinien objąć wykonanie testów, dodatkowe wyposażenie w środki ochrony osobistej, środki dezynfekcyjne i medyczne, transport materiału biologicznego do analiz laboratoryjnych oraz monitorowanie i ocenę efektów podjętych działań prewencyjnych.

Rozwój technologii cyfrowych w ochronie zdrowia, w tym telemedycyny
Usprawnienie działania systemu ochrony zdrowia jest możliwe poprzez upowszechnienie telemedycyny. Konieczne jest zbudowanie narzędzi wspierających elektroniczną obsługę konsultacji medycznych oraz koordynację procesów leczenia, a także wsparcia zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Sporym ułatwieniem byłby regionalny system współpracy lekarzy specjalistów w formie telemedycznego centrum wideokonferencyjnego, a także możliwość udostępniania badań, w tym badań obrazowych i obsługi konsultacji teleradiologicznych.

Utworzenie Centrów Zdrowia Psychicznego w związku ze zwiększeniem zaburzeń psychicznych spowodowanym izolacją społeczną podczas epidemii
W sytuacji epidemiologicznej odnotowuje się wyższy niż zwykle poziom lęku i depresji, niepokoju. Wpływ na to ma izolacja społeczna, obawa przed zakażeniem i zagrożenie utraty pracy. W minimalizowaniu zagrożeń w obszarze zdrowia psychicznego mogą pomóc Centra Zdrowia Psychicznego. Jednostki mogłyby udzielać pomocy w leczeniu i wspierać osoby z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi. Docelowo, przy wsparciu samorządów lokalnych, Centra mogłyby na poziomie lokalnym oferować pomoc psychologiczną i prowadzić działania doradcze i edukacyjne.

Regionalny program rozwoju infrastruktury uzdrowiskowej
W wyniku pandemii uzdrowiska realnie odczuły straty finansowe. Wzrosły także oczekiwania co do poziomu bezpieczeństwa świadczonych usług. Odpowiedzą na te wyzwania mogą być inwestycje podnoszące standardu obiektów, modernizacja bazy zabiegowej, bazy noclegowej i gastronomicznej, a także dostosowanie do realiów cyfrowych.

Bałtyckie Centrum Badawczo-Wdrożeniowe Gospodarki Morskiej
Celem utworzenia Bałtyckiego Centrum Badawczo-Wdrożeniowego Gospodarki Morskiej jest integracja działalności badawczo-naukowej i wdrożeniowej oraz intensyfikacja współpracy w ramach projektów badawczych z przedsiębiorcami. Efektem mogą być innowacyjne projekty wychodzące naprzeciw przedsiębiorcom. Działalność mogłaby obejmować górnictwo morskie, projektowanie i eksploatację techniczną obiektów pływających i budowli hydrotechnicznych, czy budowę obiektów offshore oraz konstrukcji wielkowymiarowych.

Rewitalizacja obszarów miejskich i wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem obszarów popegeerowskich
Wsparcie kierowane byłoby na działania skierowane do społeczności zamieszkujących obszary wskazane w programach rewitalizacji. Istotne są nie tylko działania urbanistyczne, ale przede wszystkich te nakierowane na kapitał społeczny. Szczególnie istotna jest konieczność zmierzenia się ze spuścizną popegeerowską i wsparcie inicjatyw na tych terenach. Przy realizacji projektu przewiduje się wykorzystanie zasobów ekonomii społecznej.

Budowanie na terenie województwa zachodniopomorskiego Kultury Uczenia się Przez Całe Życie, w tym odbudowanie rangi kształcenia zawodowego
Projekt zakłada zbudowanie na poziomie regionalnym systemu współpracy na linii pracodawcy, szkoły zawodowe/branżowe, szkoły wyższe. Działanie pomoże zharmonizować system doskonalenia i awansowania pracowników, a także wymianę informacji o zapotrzebowaniu na rynku pracy. Wdrażane będą programy wspierające doradztwo zawodowe. Zakłada się m.in. wdrożenie płatnych staży dla uczniów, klasy patronackie, mecenaty, stypendia od przedsiębiorców, doposażenie zakładów pracy i szkół, doszkolenie kadry.

Odbudowa kapitału edukacyjnego województwa zachodniopomorskiego
Projekt ma umożliwić kształtowanie umiejętności podstawowych, przekrojowych i zawodowych dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych uczących się. Działania mogą objąć wzmocnienie istniejących zasobów ale i stworzenie nowych, jak miejsca opieki nad dziećmi do lat 3. Nacisk ma być położony m.in. na kompetencje matematyczne i informatyczne, ale także włączyć młodzież do działań na rzecz środowiska lokalnego, przyrodniczego, zrównoważonego rozwoju.

Do Krajowego Planu Odbudowy zgłoszono także następujące projekty:
- Budowa siedziby Pogotowia Ratunkowego przy ul. Duńskiej w Szczecinie,
- Program szczepień ochronnych przeciw grypie sezonowej dla populacji w wieku produkcyjnym i osób 65+,
- Modernizacja infrastruktury drogowej przyjaznej dla zrównoważonego transportu zbiorowego i środowiska,
- Zachodniopomorska Sieć Centrów Usług Społecznych.

ZGŁASZAJMY KOLEJNE PROPOZYCJE
Województwo Zachodniopomorskie zachęca partnerów samorządowych i społeczno-gospodarczych do udziału między 10 a 18 września br. w konsultacjach propozycji regionalnych przedsięwzięć, które miałyby zostać objęte Krajowym Planem Odbudowy. Konsultacje prowadzone są w oparciu o stronę internetową na www.wzs.wzp.pl/krajowy-plan-odbudowy i będą okazją na doprecyzowanie i uzupełnienie już zgłoszonych propozycji, a także ich ewentualne rozszerzenie o nowe przedsięwzięcia.

- Zaproszenie, które jako marszałkowie otrzymaliśmy pod koniec lipca br., jak na razie upatruje rolę władz regionalnych w przedstawieniu propozycji i opiniowaniu projektów pod kątem zasadności dla osiągania celów tego unijnego mechanizmu. Liczę, że regiony będą zaangażowane na każdym etapie prac nad Krajowym Planem Odbudowy, a zgłoszone przez nas propozycje będą wśród przedsięwzięć przewidzianych do realizacji. Koniecznym jest, by urzędy marszałkowskie zostały włączone w system wdrażania Planu Odbudowy – wyjaśniał Olgierd Geblewicz.

Tworzony przez rząd Krajowy Plan Odbudowy będzie podstawą do ubiegania się o wsparcie z Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. Według zaleceń Brukseli wskazywane reformy powinny być realizowane w ciągu 4 lat, a inwestycje w ciągu 7 lat. Krajowe Plany Odbudowy muszą zostać przekazane Komisji Europejskiej do 30 kwietnia 2021 r. Stworzenie Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności to efekt ostatniego szczytu budżetowego Unii Europejskiej.

Biuro Prasowe
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego