UNICEF w raporcie The State of the World's Children 2019: Children, food and nutrition alarmuje, że ponad 200 mln dzieci poniżej 5. roku życia jest niedożywionych lub ma nadwagę. Z kolei niemal 2 na 3 dzieci w wieku od 6. miesiąca do 2 lat nie otrzymuje pożywienia, które wspiera ich rozwijające się ciała i mózgi. To z kolei ma wpływ na gorszą zdolność uczenia się, niską odporność, większą podatność na infekcje, a w wielu przypadkach nawet śmierć.

Pomimo postępu technologicznego, kulturowego i społecznego w ostatnich dekadach, straciliśmy z oczu ten najbardziej podstawowy fakt: jeśli dzieci jedzą źle, żyją źle, powiedziała Henrietta Fore, Dyrektor Generalna UNICEF. Miliony dzieci mają niezdrową dietę, ponieważ po prostu nie mają lepszego wyboru. Sposób, w jaki rozumiemy niedożywienie i reagujemy na nie, musi się zmienić. Nie chodzi tylko o to, aby dostarczyć dzieciom wystarczającą ilość pożywienia. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie im pożywienia odpowiedniej jakości. Dziś, to nasze wspólne wyzwanie.

O czym mówi raport UNICEF?

Raport UNICEF zawiera kompleksową ocenę wszystkich form niedożywienia dzieci, które występują w XXI wieku. UNICEF opisuje w nim: niedożywienie, tzw. „ukryty głód" spowodowany brakiem niezbędnych składników odżywczych oraz nadwagę wśród dzieci poniżej 5. roku życia.

UNICEF w raporcie zauważa, że:

- 149 mln dzieci rośnie zbyt wolno lub jest zbyt niska jak na swój wiek,
- 50 mln dzieci waży stanowczo za mało jak na swój wiek,
- 340 mln dzieci – lub 1 na 2 – cierpi na niedobór witamin i minerałów takich jak witamina A czy żelazo,
- 40 mln dzieci ma nadwagę lub otyłość.

Raport ostrzega, że złe praktyki żywieniowe zaczynają się od pierwszych dni życia. Chociaż karmienie piersią może uratować życie, to jedynie 42% dzieci poniżej 6. miesiąca życia jest karmionych w ten sposób. Niestety coraz większa liczba najmłodszych dostaje mleko modyfikowane. Jego sprzedaż rośnie w wielu krajach.

Rozszerzanie diety u dzieci występuje około 6. miesiąca życia. Niestety zbyt wiele z nich nie otrzymuje prawidłowych produktów. Na całym świecie około 45% dzieci w wieku od 6. miesięcy do 2 lat nie dostaje żadnych owoców lub warzyw, a niemal 60% nie je nabiału, jajek, ryb lub mięsa.

Nadwaga i otyłość

Kiedy dzieci dorastają, częstotliwość spożywania niezdrowej żywności jest alarmująca. Jest to spowodowane głównie przez nieodpowiednią reklamę, popularność wysokoprzetworzonej żywności, a także zwiększony dostęp do fast foodów i słodzonych napojów.

UNICEF w raporcie wskazuje, że 42% nastolatków mieszkających w krajach o niskim i średnim dochodzie, spożywa słodzone napoje gazowane co najmniej raz dzienne. Z kolei 46% z nich je fast foody co najmniej raz w tygodniu. W krajach o wysokich dochodach te wskaźniki są jeszcze wyższe, odpowiednio 62% i 49%.

W rezultacie, na całym świecie rośnie liczba dzieci i młodych ludzi z nadwagą i otyłością. W latach 2000-2016 liczba dzieci z nadwagą w wieku od 5 do 19 lat podwoiła się (z 1 na 10 do niemal 1 na 5). Obecnie, w porównaniu do 1975 r., 10 razy więcej dziewcząt i 12 razy więcej chłopców w tej grupie wiekowej cierpi na skutek otyłości.

Niedożywienie dotyka najuboższych

Niedożywienie w każdej formie najbardziej dotyka dzieci i młodzież w krajach najuboższych i w najbardziej marginalizowanych społecznościach. Jedynie 1 na 5 dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2 lat mieszkających w najuboższych gospodarstwach domowych ma zróżnicowaną dietę. Nawet w krajach o wysokich dochodach takich jak Wielka Brytania, nadwaga występuje ponad dwa razy częściej na obszarach ubogich niż w regionach najbogatszych.

Raport zauważa także, że katastrofy związane ze zmianami klimatu powodują poważne kryzysy żywnościowe. Na przykład, susza jest odpowiedzialna w 80% za szkody i straty w rolnictwie, radykalnie zmniejszając ilość i jakość pożywienia dostępnego dla dzieci i ich rodzin.

Tracimy grunt pod nogami w walce o zdrową dietę, powiedziała Henrietta Fore. To nie jest bitwa, którą możemy wygrać sami. Potrzebujemy rządów państw, sektora prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego, aby na pierwszym miejscu postawić żywienie dzieci. Musimy współpracować, aby walczyć z przyczynami niezdrowego jedzenia we wszystkich jego formach.

UNICEF apeluje i przedstawia rekomendacje

Aby zaradzić niedożywieniu we wszystkich jego formach, UNICEF apeluje do rządów państw, sektora prywatnego, darczyńców, rodziców, rodzin i świata biznesu o wsparcie dzieci w prawidłowym rozwoju. UNICEF rekomenduje:

1. Przekonywanie rodzin, dzieci i młodych ludzi, by sięgać po żywność bogatą w składniki odżywcze, w tym poprzez edukację żywieniową i wprowadzenie odpowiedniego ustawodawstwa takiego jak podatek od cukru.
2. Nakłanianie dostawców żywności, by dostarczać dzieciom zdrową i niedrogą żywność.
3. Budowanie zdrowego środowiska żywieniowego dla dzieci i młodzieży poprzez np. stosowanie odpowiednich i łatwych do zrozumienia etykiet czy większej kontroli reklamy niezdrowej żywności.
4. Jednoczesne wspieranie systemów zdrowia, wody i sanitariatów, edukacji i opieki społecznej.
5. Gromadzenie, analizowanie i wykorzystywanie wiarygodnych danych, aby wyznaczać kierunki działań i śledzić postępy.

dr Monika Kacprzak