Świnoujski radny z ramienia SLD Krzysztof Szpytko, złożył właśnie wniosek do Krzysztofa Kozłowskiego, wojewody zachodniopomorskiego o zbadanie – w trybie sprawowanego przez wojewodę nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego - ostatnich uchwał podjętych przez świnoujskich radnych. Konkretnie: uchwały w sprawie odwołania przewodniczącej świnoujskiej rady miasta, wyboru nowego przewodniczącego oraz wiceprzewodniczących. Podjęto je 6 marca, na nadzwyczajnej sesji.

W szczególności wnoszę o zbadanie czy podczas podejmowania przedmiotowych Uchwał nie doszło do naruszenia art. 19 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990r o samorządzie gminnym, który brzmi: Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Ponadto wnoszę o zbadanie czy podczas tych samych głosowań nie doszło do naruszenia jednej z podstawowych zasad sprawowania mandatu radnego, o której mowa w art.23 ust.1 wspomnianej ustawy, wyrażającej się wolnością i swobodą działania – czytamy w piśmie, które trafiło do wojewody.

W uzasadnieniu do wniosku czytamy:
W dniu 6 marca 2017r z inicjatywy i na wniosek 12 radnych Miasta Świnoujście zwołana została w ustawowym terminie 7 dni XXXIV Nadzwyczajna sesja Rady Miasta Świnoujście. W porządku obrad - znalazły się m.in.projekty uchwał: w sprawie odwołania Przewodniczącego Rady Miasta Świnoujście, w sprawie w wyboru Przewodniczącego Rady Miasta Świnoujście oraz w sprawie wyboru Wiceprzewodniczących Rady Miasta Świnoujście. Przed przystąpieniem do ich procedowania, z uwagi na wypowiedź jednego z radnych wnioskodawców rozpoczęła się krótka dyskusja nt. możliwości rejestrowania przez radnych oddających swój głos - w formie dokumentacji zdjęciowej - wypełnionych już konkretnym głosem kart do głosowania, jeszcze przed ich umieszczeniem w urnie wyborczej. Podczas dyskusji z sali padł zdecydowany głos sprzeciwu co do takiego sposobu głosowania, poparty cytatem fragmentu publicystyki samorządowo - prawniczej zawartej w ogólnopolskim tygodniku „Wspólnota” - Damian Wąsik 20.12.2012r, który brzmi: „Zasada tajności głosowania gwarantuje wyborcy, że nikomu poza nim samym nie będzie znana treść jego decyzji wyborczej. Tym samym tajność głosowania jest gwarancją nieskrępowanego wyrażania indywidualnych preferencji wyborczych, a przez to zapewnieniem braku jakichkolwiek negatywnych konsekwencji dla wyborcy, związanych z kierunkiem głosowania”. Wspomniano ponadto, że z uwagi na zdecydowaną polaryzację stanowisk wśród radnych co do zamiaru rozstrzygnięć poszczególnych punktów obrad, utrwalenie w formie zdjęciowej oddanego głosu przez radnych wnioskodawców może w przypadku odmiennego sposobu głosowania przez pozostałych radnych doprowadzić do sytuacji, w której radni wnioskodawcy wymieniwszy się między sobą utrwalonymi treściami fotograficznymi wypełnionych kart do głosowania mogą wzajemnie poznać treść oddanych przez siebie głosów jak również po opublikowaniu końcowych wyników głosowania mogą również posiąść wiedzę na temat sposobu głosowania przez pozostałych radnych. W tym miejscu z sali obrad padła jednoznaczna deklaracja jednego z radnych, iż nie wyraża on na to zgody, bo w jego ocenie podstawowa i gwarantowana prawem zasada tajności głosowania może w ten sposób zostać naruszona i ostatecznie również prawnie zakwestionowana. W odpowiedzi przedstawiciel radnych wnioskodawców stwierdził, iż wobec takiego stanowiska radni ci nie będą utrwalać w formie fotograficznej swoich wypełnionych już kart do głosowania.

Kiedy jednak doszło do tajnego głosowania zarówno pierwszego jak kolejnych merytorycznych punktów wynikających z porządku obrad, ze strony radnych wnioskodawców nastąpiły działania, które w zgodnej opinii wielu uczestników obrad jak i obserwatorów nie miały nic wspólnego z zachowaniem zasady tajności. Polegały one bowiem na publicznym prezentowaniu wypełnionych już kart do głosowania – jeszcze przed umieszczeniem tych kart w urnie wyborczej. Odbywało się to w sposób demonstracyjny i całkowicie jawny, zarówno wobec obecnych na sali obrad radnych, przedstawicieli mediów elektronicznych transmitujących lub rejestrujących przebieg obrad jak i pozostałych osób obecnych na sali. W rezultacie, opinii publicznej ujawnione zostały poszczególne głosy tych radnych jeszcze przed ich faktycznym oddaniem w trakcie trwającej procedury głosowania! Ponadto w sposób niemal automatyczny zaistniała sytuacja, o której wspomniałem wyżej, że z uwagi na rozkład głosów możliwe stało się ustalenie w jaki sposób głosowali pozostali obecni na sali radni, którzy swój głos oddali w poszanowaniu zasady tajności głosowania. Dodam, że stało się tak wbrew woli tych radnych. Wydarzyła się zatem rzecz bez precedensu, całkowicie sprzeczna moim zdaniem z ustawową zasadą tajności głosowania. Naruszenie tej zasady znajduje swoje oparcie o sposób przeprowadzenia głosowania, umożliwiający a nawet narzucający wprost możliwość identyfikacji rezultatu głosowania dokonanego przez poszczególnych radnych. Pragnę nadmienić, iż moim zdaniem czymś zupełnie innym jest ujawnienie przez radnych w formie stwierdzeń lub oświadczeń jakiego wyboru dokonali, które zostałyby złożone po głosowaniu, od takich, które miały miejsce podczas wspomnianych obrad, kiedy to do ujawniania głosów dochodziło jeszcze w trakcie procedury oddawania głosów przez poszczególnych radnych wnioskodawców. Warto w tym miejscu nadmienić, iż w swoim wyroku z dnia 9 marca 1999r Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że wprawdzie w polskim prawodawstwie samorządowym brak jest definicji głosowania tajnego ale też jednocześnie uznał, iż wobec tego należy przyjmować jego potoczne, słownikowe znaczenie, wg którego tajnym jest taki sposób przeprowadzenia głosowania, który nie pozwala ustalić kto i w jaki sposób głosował.

Zasadnym jest też w tym miejscu przytoczyć fragment podręcznika „Polskie prawo konstytucyjne”, którego autorem jest wybitny autorytet w dziedzinie prawa konstytucyjnego prof. Leszek Garlicki, który stwierdza m.in. „Zasadzie tajności głosowania należy przypisać bezwzględny charakter, tzn. należy ją traktować jako obowiązek, a nie tylko uprawnienie wyborcy”.

Również drugi z zarzutów odnoszący się do poważnych wątpliwości czy podczas głosowań nie doszło do naruszenia innej ale równie ważnej zasady sprawowania mandatu radnego, charakteryzującego się wolnością i swobodą działania, winien zostać dokładnie przeanalizowany i w mojej ocenie uwzględniony. Należy się bowiem zastanowić jakie przesłanki legły u podstaw ujawnienia przez znaczną część radnych swoich głosów w trakcie prowadzonego tajnego głosowania. Otóż, nie jest odosobnioną praktyką również w innych samorządach podejmowanie prób ujawniania swoich głosów przez niektórych radnych z uwagi na „polecenie” okazania się konkretnym wyborem podczas głosowania wobec innych głosujących w ten sam sposób radnych lub też wobec innych osób albo też tzw. grup nacisku. W ten sposób próbuje się „wymusić lub „wyegzekwować” jednomyślność głosowania i posłuszeństwo wobec tych osób lub grup. Można domniemywać, iż gdyby głosowanie odbywało się w sposób prawidłowy, tzn. zachowana byłaby pełna jego tajność i swoboda wyrażania w nim swoich opinii przez część radnych, wynik głosowania byłby zupełnie inny. Twierdzenie to jest całkowicie uprawnione w kontekście głosowania, które odbyło się kilka dni wcześniej podczas obrad XXXIII Nadzwyczajnej sesji Rady Miasta Świnoujście, kiedy podjęta została pierwsza próba dokonania odwołania Przewodniczącej Rady Miasta. Próba ta nie powiodła się prawdopodobnie z uwagi na fakt, iż niektórzy z wnioskodawców, mający możliwość swobodnego i niczym nieskrępowanego oddania głosów, bez jakichkolwiek instrukcji i nacisków (lub też z powodu niemożności ich wyegzekwowania), przy zachowaniu pełnej tajności głosowania zupełnie inaczej zdecydowali o swoim głosie. W tym też kontekście właśnie należy rozpatrywać wydarzenia, które miały miejsce podczas obrad Nadzwyczajnej sesji Rady Miasta Świnoujście w dniu 6 marca br. Stanowisko to jest jeszcze bardziej uprawnione wobec informacji, które docierały przed głosowaniami nad tymi uchwałami do pozostałych radnych, że zakończona niepowodzeniem poprzednia próba odwołania Przewodniczącej Rady Miasta spowoduje potrzebę znalezienia jakiejś formy „zdyscyplinowania” niektórych radnych. Fakty wskazują, że to twierdzenie może nie być dalekie od prawdy a zatem może oznaczać niedozwoloną i całkowicie nieuprawnioną ingerencję osób trzecich w swobodę i wolność wyrażania swoich opinii przez radnych. Ostateczną ocenę w tym zakresie pozostawiam oczywiście Panu Wojewodzie ale jestem przekonany, że w tej sprawie nie tylko niezbite dowody winny decydować o sposobie rozstrzygnięcia; wystarczające powinny już być poważne wątpliwości co do prawidłowości dokonanych rozstrzygnięć. Warto też w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć wspomniany na wstępie fragment publicystyki samorządowo – prawniczej, który brzmi: „Tajność głosowania jest gwarancją nieskrępowanego wyrażania indywidualnych preferencji wyborczych, a przez to zapewnieniem braku jakichkolwiek negatywnych konsekwencji dla wyborcy, związanych z kierunkiem głosowania”.

Reasumując, oba przytoczone wyżej wywody prowadzą moim zdaniem do jedynej możliwej konkluzji a mianowicie takiej, iż wskazane na wstępie Uchwały, procedowane podczas obrad XXXIV Nadzwyczajnej sesji Rady Miasta Świnoujście mogły zostać podjęte z naruszeniem przepisów obowiązującego prawa. W tej sytuacji jeszcze raz wnoszę o przeanalizowanie przez Pana Wojewodę okoliczności sprawy i ustalenie czy podczas podejmowania wymienionych na wstępie Uchwał nie doszło do naruszenia art. 19 ust.1 i art.23 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym jak i ewentualnie innych przepisów prawa. W przypadku potwierdzenia, iż do przedmiotowych naruszeń faktycznie doszło, wnoszę o podjęcie wszystkich niezbędnych działań ze strony Pana Wojewody celem doprowadzenia do uzdrowienia zaistniałej sytuacji prawnej i do wyeliminowania podjętych uchwał z obrotu prawnego – pisze do wojewody radny Krzysztof Szpytko.

Na zbadanie sprawy wojewoda ma 30 dni.