Wśród uczestników sesji znalazł się Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA, który dzięki wystąpieniu Zbigniewa Antonowicza - Prezesa Stowarzyszenia „Odrą w Świat”, miał możliwość przedstawienia wyników najnowszych badań popytowych związanych z wykorzystaniem transportu wodnego śródlądowego w obsłudze portów Szczecin-Świnoujście. Podstawą prezentacji, zatytułowanej „Odra – ewolucja użeglowienia rzeki przez III i IV do V klasy studium aspektów ekonomicznych tego procesu w świetle polityki krajowej, międzynarodowej i unijnej” było opracowanie szczecińskich naukowców, jakie zostało wykonane na zlecenie ZMPSiŚ SA.

Uczestnicy debaty podkreślali swoje zadowolenie z faktu, iż - po wielu latach, temat polskiej żeglugi śródlądowej powraca z dużą siłą, a działania związane z jej odbudową stają się priorytetowe. Wśród nich wskazywane jest przede wszystkim przywrócenie żeglowności polskich rzek oraz przystąpienie Polski do konwencji AGN, co oznaczać będzie konieczność dostosowania warunków żeglugi na rzekach do IV klasy żeglowności. Żegluga śródlądowa staje się priorytetem w planach inwestycyjnych dotyczących infrastruktury transportowej kraju.

Wśród wielu argumentów przemawiających za rozwojem i odbudową żeglugi śródlądowej, pojawił się także odmienny głos przedstawiciela Instytutu Morskiego w Gdańsku, Mirona Mironowicza, wskazujący na konieczność uwzględnienia zarówno barier prawnych, jak i kosztów tak potężnego przedsięwzięcia względem korzyści, jakie może przynieść jego realizacja. Podkreślił, że dopiero uzasadnienie ekonomiczne powinno być podstawą podjęcia kolejnych kroków.

Pod względem hydrotechnicznym, jak i żeglugowym, niewątpliwie wody śródlądowe w Polsce mają ogromny potencjał, co podkreślił w swoim wystąpieniu prof. Adam Bolt z Politechniki Gdańskiej. Na korzyści wzbudzone w postaci m. in. nowych miejsc pracy, zleceń dla stoczni czy ograniczeń kosztów związanych z eksploatacją taboru zwrócił uwagę Marek Świeczkowski, Przewodniczący Klastra Logistyczno-Transportowego Północ-Południe.

W ramach debaty przedstawiona została także koncepcja rewitalizacji drogi wodnej E40 - Urszula Kowalczyk z Instytutu Morskiego w Gdańsku zaprezentowała analizę dotyczącą rozwoju połączenia śródlądowego od Bałtyku do Morza Czarnego. Podczas sesji przedstawiony został także temat turystyki wodnej – o jej rozwoju na przykładzie Pętli Żuławskiej mówił Michał Górski, Prezes Zarządu Spółki Pętla Żuławska.

Natomiast przedstawione przez Zbigniewa Antonowicza ze Stowarzyszenia „Odrą w Świat” wyniki badań popytowych uzasadniają podjęcie działań na rzece Odrze. Obecnie przedsiębiorstwa w pasie Odrzańskiej Drogi Wodnej generują rocznie ok. 10 mln ładunków w handlu morskim. Po roku 2020 wolumen ten może wzrosnąć do 20 mln ton rocznie. Badania wskazują, że przy minimum III klasie żeglugowej powstaną warunki dla przejęcia przez transport wodny śródlądowy ok. 10 mln ton ładunków rocznie korzystających z transportu morskiego w relacjach z portami w Szczecinie i Świnoujściu. Będą to zarówno ładunki masowe, jak i drobnica konwencjonalna. Natomiast przy IV klasie żeglugowej, należy oczekiwać przesunięcia na transport wodny śródlądowy kolejnych ładunków w układzie międzykorytarzowym, w tym ok. 100 tys. TEU ładunków w kontenerach. Pojawi się również wolumen ładunków w ramach tzw. popytu wzbudzonego, wynikającego z pojawienia się nowych inwestorów, którzy zdecydują się skorzystać z żeglownej drogi wodnej. Natomiast w przypadku likwidacji ostatnich wąskich gardeł na drodze wodnej Szczecin-Berlin istnieją realne przesłanki na realizację na tej trasie przewozów ładunkowych na poziomie 2 mln ton rocznie.

Podniesienie klasy żeglowności Odry umożliwi więc wykorzystanie - w sposób znacznie efektywniejszy, najbardziej przyjaznego dla środowiska naturalnego środka transportu, łączącego port z jego zapleczem daleko w głębi lądu. Żeglowna Odra, wraz z istniejącym kanałem Odra-Havela, Kanałem Gliwickim, Kanałem Odra-Szprewa, planowanym kanałem Dunaj-Odra-Łaba, może ustanowić poprzez porty śródlądowe wraz z morsko-rzecznym zespołem portów Szczecin-Świnoujście wysoce efektywną i rozległą sieć śródlądowych dróg wodnych, łączących Morze Bałtyckie z zachodnią, środkową, południową Europą.

Warto podkreślić, że wysiłek szczecińskiego środowiska, które ściśle konsoliduje się wokół idei poprawienia żeglowności rzeki Odry w wielu obszarach: biznesowym, administracyjnym, naukowym oraz medialnym, został zauważony i doceniony przez trójmiejskich uczestników sesji. Jednocześnie potwierdzona została - zgłaszana dotychczas przez gestorów ładunków - potrzeba uwiarygodnienia się przez sektor transportu wodnego śródlądowego. Aby rozpocząć jakiekolwiek działania zmierzające do odbudowy żeglugi śródlądowej, uwiarygodnienie to musi nastąpić w ciągu kilku najbliższych lat.

Karolina Bierdzińska,
specjalista ds. komunikacji i PR
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA