Z zapisów historycznych wiemy o ciężkich zimach na Bałtyku. W średniowieczu do Skandynawii można było dojechać saniami. 14 kwietnia 1912 roku na Atlantyku Titanic rozbił się o górę lodową i zatonął. Teraz postępuje ocieplenie klimatu i jeśli byśmy zbudowali replikę Titanica, to byłby problem z jego zatopieniem. Dzisiaj na północnej kuli ziemskiej gór lodowych praktycznie nie ma, jest zalodzenie, a za dwa- trzy lata przez biegun północny popłyniemy na skróty do Japonii. Jednak u nas różnie to jeszcze bywa. Czasami mamy ciężką zimę i zlodowacenie akwenów wodnych jest duże. Ostatnim takim kataklizmem był styczeń 1963 roku.

Pamiętam, jak nie mogłem dojechać do pracy w Stoczni Remontowej przy Odrze. Chodziłem wtedy jeszcze do szkoły i z pracy wyszedłem wcześniej. Jednak ta podstawowa grupa pracowników Odry przyszła na prom około godziny 15.30. Prom odbijał ze starej przystani, znajdującej się na wprost przejazdu kolejowego na Warszowie. Najlepszy prom boczny Świnoujście odbił od brzegu. W tym czasie przy trzaskającym mrozie zamarznięty Zalew Szczeciński był już skuty grubym lodem, a zmrożona Zatoka Pomorska miała pokruszone lody od fal morskich. Wiatr północny wtłaczał skruszony lód do tzw. kanału. Była cofka.

Prom niemal jak lodołamacz został zepchnięty w pobliże przeładunku węgla. Tam - utknął. Kapitan był bezsilny. Ponieważ grubość kruszywa lodowego, jak się później okazało, miała… 4 metry grubości. Na pokładzie promu bez samochodów stali stłoczeni ludzie. Temperatura minus 16 stopni i wiatr z każdej strony hulał. Na rufie było pomieszczenie dwupoziomowe, ale nie mogło pomieścić chyba z ćwierć tysiąca ludzi.

Po prawie dwóch godzinach walki z żywiołem nasz najlepszy prom został unieruchomiony. Żadna inna jednostka w porcie nie mogła nawet o metr się ruszyć i udzielić pomocy. Z lądu też nie można było, ponieważ lód był niejednolity i wyglądał jak grube kruszywo. Pasażerowie promu zaczęli zdawać sobie sprawę, że to nie przelewki. Kobiety i młodzież wprowadzono do tych małych pomieszczeń. Pasażerowie jak stado owieczek stłoczyli się, by wzajemnie się ogrzewać. Powtarzam: żadna inna jednostka pływająca nie mogła dotrzeć z pomocą. No i wtedy… stał się niemal cud.

W tamtym czasie gospodarka morska w szybkim tempie zaczęła się rozwijać. Polskie Ratownictwo Okrętowe zamówiło w Anglii silny ciężki uniwersalny holownik, lodołamacz i strażak. Właśnie w tym dniu wieczorem całą naprzód z Anglii płynął do Polski do Świnoujścia zamówiony Perkun. Tak się nazywał. To był jego chrzest bojowy. Załoga złożona z doświadczonych marynarzy, głównie z Kaszub, tak, jak pamiętam, wprowadziła nowy holownik w główki naszego portu po godzinie 17-tej. Olbrzymie maszyny największego mocno głęboko zanurzonego holownika płynęły przez tę kaszę lodową na wprost promu Świnoujście. Było trudno. Skruszony gruby na kilka metrów lód był nowym niespotykanym zjawiskiem. Po prawie godzinnej walce z żywiołem pasażerowie, głównie pracownicy Odry dotarli do brzegu.

W krótkim czasie skruszone masy lodu zamarzły, a na kanale Piastowskim, aż po redę, utknęło w bezruchu - jak w zaczarowanej bajce - 16 dużych statków. Trwało to przez 6 tygodni, a lody spływały jeszcze w połowie kwietnia. Jak sobie radziliśmy? Co robiły załogi zablokowanych statków? Opowiem później.

Andrzej Ryfczyński

źródło: www.iswinoujscie.pl