Mimo wzrostu akcyzy rynek tytoniu w Polsce od kilku lat jest w miarę stabilny. Liczba wypalanych papierosów (w paczkach i skręcanych) w ubiegłym roku zrównała się z tą sprzed pięciu laty i wynosi 76,2 miliarda sztuk.

Wzrost akcyzy i dalsze zapowiedzi jej zwiększenia powodują jednak na rynku pewne zmiany. Od ponad dwóch lat spada sprzedaż papierosów, a od pięciu tytoniu do palenia. Systematycznie rośnie natomiast sprzedaż tytoniu fajkowego, na którego fiskus nakłada niższy podatek. Co więcej od kilku lat pozostaje on na tym samym poziomie - około 60 proc. maksymalnej ceny detalicznej.

To się jednak zmieni, bo rząd planuje ustalić jedną stawkę kwotowo-procentową dla tytoniu do palenia i tytoniu fajkowego.

Ostatnie rozporządzenie podnoszące akcyzę na papierosy i tytoń do palenia o 23,3 proc. doprowadziło do zwiększenia stawek kwotowych i procentowych liczonych od ceny detalicznej odpowiednio: z 80,87 zł. do poziomu 91,00 zł/ 1000 szt. i 33,70 proc. do 37,92 proc. na papierosy oraz 56,80 zł do 65,62zł/kg i 23,67 proc do 27,34 proc. na tytoń do palenia.

Stawka na pozostałe wyroby tytoniowe pozostała natomiast bez zmian.

W minionym roku Polacy kupili 69,9 mld sztuk papierosów. W porównaniu do roku 2006 oznacza to spadek sprzedaży o 3,5 proc. Aż o 35 proc. zwiększyła się natomiast sprzedaż grubiej ciętego tytoniu fajkowego.

Nieco innymi danymi dysponuje British American Tobacco. Choć szacuje sprzedaż papierosów z ostatnich dwóch lat na tym samym poziomie co PM, to dynamika wzrostu pozostałych wyrobów tytoniowych jest już znacznie mniejsza.

Z danych, które otrzymaliśmy od BAT wynika, że w 2005 roku było to 1,7 mld sztuk. Rok później 2,3 mld, a w 2007 r. 2,7 mld sztuk.

Producenci jednak podkreślają, że dane te nie uwzględniają nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi. Konkretnej liczby nikt nie jest w stanie podać, jednak według różnych szacunków może on sięgać od kilkunastu do nawet trzydziestu procent całkowitej konsumpcji.

Papierosy leczą budżet państwa

Wzrost zainteresowania tytoniem fajkowym w żadnym razie nie powinien jednak martwić Ministerstwa Finansów. Z roku na rok wpływy do budżetu z tytuły akcyzy na wyroby tytoniowe systematycznie rosną.

W związku z podwyżką i przewidywanym wzrostem sprzedaży resort finansów szacuje, że dodatkowe wpływy z tytułu podatku od wyrobów tytoniowych wyniosą ok. 2.309 mln zł. więcej niż w ubiegłym roku.

Oznacza to, że tylko w tym roku palacze podreperują budżet państwa łączną kwotą prawie 16 mld złotych.

To jednak nie koniec podwyżek. Zgodnie z prawem europejskim do 1. stycznia 2009r. Polska musi osiągnąć minimalną stawkę akcyzy na wyroby tytoniowe. Wynosi ona 64 euro na tysiąc sztuk papierosów i musi stanowić co najmniej 57 proc. ostatecznej ceny sprzedaży.

Podwyżka akcyzy nie przyniesie jednak znaczących strat dla producentów tytoniu. Z raportu "Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu " opublikowanego przez Tobaccoevidence blisko 3/4 palaczy w żaden sposób nie zareaguje na jej wzrost.

Druga strona medalu

Według raportu Ekonomika profilaktyki i leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu leczenie chorób wywoływanych paleniem tytoniu m.in. chorób serca kosztuje rocznie kilkanaście miliardów.

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na świecie jest ponad miliard palaczy. W Polsce według różnych szacunków liczba ta sięga nawet 10 milionów.

Palenie tytoniu to najczęstsza przyczyna przedwczesnych zgonów. Z danych Instytutu Onkologii w Warszawie przytaczanych przez edukacyjny serwis medyczny portalu Esculap.pl wynika, że każdego roku aż 100 tys zgonów w naszym kraju ma bezpośredni związek ze skutkami palenia tytoniu, a sześćdziesiąt procent z nich dotyczy osób w wieku 35-69 lat.

Problem palenia w istotny sposób dotyka również nieletnich. W Polsce codziennie zaczyna palić około 500 chłopców i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tys. dzieci.

Piotr Pilewski