Od przeszło 100 lat na ulicach największych miast świata rozgrywane są masowe biegi uliczne m.in. na dystansie maratońskim. W przeciwieństwie do igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata, w maratonach ulicznych udział może wziąć każdy. W największych imprezach (Londyn, Nowy Jork, Boston, Chicago, Wiedeń, Berlin) uczestniczy ponad 30 tysięcy biegaczy – zawodowców i amatorów. Najstarszymi polskimi maratonami są zawody w Dębnie, Warszawie i Świnoujściu.

Legendę o powstaniu biegu maratońskiego zna chyba każdy. Głosi ona, że Filippides, grecki żołnierz, pobiegł spod Maratonu do Aten, by obwieścić zwycięstwo nad Persami i ostrzec przed zbliżającą się perską flotą. Niestety wyczyn ten przypłacił życiem, gdyż zmarł w bramie miasta, wykrzyknąwszy tylko: „Radujcie się, zwycięstwo!”. W ten sposób Filippides na zawsze przeszedł do historii.

Według Herodota po zwycięskiej dla Ateńczyków bitwie z Persami, nie jeden człowiek, a cała armia grecka pospieszyła do Aten by uprzedzić Persów płynących okrętami. Ponieważ jest to piękna historia, pomysł włączenia biegu na dystansie odpowiadającym drodze z Maratonu do programu pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w Atenach (1908 r.), trafił na podatny grunt. Od tego czasu obserwujemy nieustanny rozwój biegów maratońskich.

Bieg maratoński na trasie Świnoujście – Wolgast  po raz pierwszy rozegrany został 6 października 1979 roku pod nazwą Freundschaft Lauf ( Bieg Przyjaźni). Jego pierwszym triumfatorem był Bernd – Marian Pries z Güstrow. Dystans maratoński między tymi miastami pokonał w czasie 2:32,47. Bieg odbywał się bez udziału zawodników z Polski. Za to w drugim biegu trzy pierwsze miejsca  na podium zajęli biało - czerwoni. Zwyciężył Felicjan Mąkosa z Polic w czasie 2:35,34, przed Krzysztofem Szczebińskim z Gryfina (2:38,31) i świnoujścianinem Ryszardem Pilzem (2:42,53). Również w kolejnych edycjach maratonu n/w świnoujścianie zajmowali wysokie miejsca: Marek Swatowski, Andrzej Białecki, Zygmunt Zimek, Jerzy Malinowski, Paweł Dodek, czy Mirosław Bugaj.

W latach 1981 – 1986 pięciokrotnie zwyciężył Hanz Lachmann z Berlina (w 1982 ze względu na stan wojenny w Polsce maraton się nie odbył), a przez trzy kolejne lata pałeczkę triumfatora maratonu przejął Rainer Schröder z Greifswaldu.  Natomiast niekwestionowanym liderem Maratonu Uznamskiego jest Jarosław Janicki z Gryfina, który dziesięciokrotnie stawał na najwyższym podium (1993, 1998, 2000, 2003-2004, 2006-2010) z ustanowionym w 1998 roku rekordem maratonu – 2:24,40. 
Wśród pań rekord należy do czterokrotnej triumfatorki maratonu Eleny Cuchło (Białoruś) – 2:54,34, który ustanowiła w 2000 roku.

Kilkakrotnie biegi rozgrywane były ze startem w Wolgaście i metą w Świnoujściu. W  roku 1990  po raz pierwszy wśród startujących było sześciu maratończyków z Republiki Federalnej Niemiec a na starcie stanęło zaledwie 32 maratończyków w tym trzynastu z Polski. Świnoujście reprezentowali: Andrzej Białecki, Paweł Dodek, Maciej Pawłowski i Zygmunt Zimek, który zajął II miejsce (2:37,45). Na mecie w Wolgaście zwyciężył Hans Günter Wolf z Niedersachsem i w nagrodę otrzymał rower górski. Od XII edycji maratonu (1991 rok) organizatorem biegu  ze strony Polski jest OSiR  „Wyspiarz”.

Po zjednoczeniu Niemiec zmieniono nazwę biegu na Usedom Marathon (Maraton Uznamski). Zmieniono również trasę biegu na tzw. trasę promenadową ze startem obok  pływalni miejskiej  przy ulicy Żeromskiego. Wcześniej  bieg odbywał się na głównej drodze ze Świnoujścia do Wolgastu. Po zjednoczeniu Niemiec również wszyscy zawodnicy otrzymywali jednego koloru numery startowe. Za czasów NRD, maratończycy  z Polski i Niemiec na trasie maratonu  odróżniani byli po kolorach numerów startowych.

W tegorocznym XXXV Maratonie Uznamskim Świnoujście oraz XXIV półmaratonie w Wolgaście Świnoujście reprezentować będzie rekordowa liczba blisko 40 zawodniczek i zawodników.

Za trzy pierwsze miejsca w kategorii kobiet i mężczyzn na dystansie maratońskim i półmaratońskim przewidziano nagrody pieniężne. W maratonie zwycięzcy otrzymają po 375 Euro. Za drugie i trzecie miejsca odpowiednio po 250 i 150 Euro. W półmaratonie natomiast za trzy pierwsze miejsca na podium przewidziano premie odpowiednio: 125, 75 i 50 Euro. W poszczególnych kategoriach wiekowych nagrody rzeczowe za trzy pierwsze miejsca w maratonie oraz za pierwsze miejsce w półmaratonie.
Opracował: P.A.