Na potrzeby niniejszego opracowania wzięto pod uwagę należności wybranych branż konsumpcyjnych, tj. artykuły spożywcze, opakowania, RTV, kosmetyki, AGD oraz branż inwestycyjnych: stalowa i materiały budowlane, za miesiąc kwiecień. Łączna suma należności wyniosła 9,5 mld złotych i pochodziły one od blisko 80 tysięcy monitorowanych odbiorców.

Większość z przebadanych branż otrzymała w kwietniu br. swoje należności szybciej, niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Zauważamy, że gdy w przypadku branży artykuły spożywcze, opakowania, RTV, kosmetyki i materiały budowlane zmiany w stosunku r/r oscylują w granicach 1-3%, to w branży AGD odnotowano spadek o ponad 12%. Na drugim biegunie znalazła się branża stalowa, która poprawiła swój wynik o ponad 16%.

Wzrost zamówień, przy jednoczesnym zadłużeniu z przeszłości

Ewidentnie poprawił się spływ bieżących należności, choć należy zaznaczyć, że wynik nie jest jeszcze tak dobry, jak miało to miejsce w 2011 roku. „Przeszkodą są w dalszym ciągu zobowiązania z poprzednich kwartałów  - wciąż duża jest liczba firm, które nie odczuły jeszcze poprawy albo już na nią nie mają szans – zniknęły z rynku lub są w trakcie upadłości. Zobowiązania od nich, znacznie przeterminowane, wciąż są wartościowo dużą częścią należności, które wykazują ich dostawcy. Mamy zatem do czynienia z pewną polaryzacją rynku – zwiększają się zamówienia, rozpoczął się częściowy dopływ nowych środków, lecz firmy wciąż posiadają spore obciążenia z przeszłości. Gospodarka nabiera prędkości, niemniej musimy postawić pytanie jak szybki, jak duży i jakiej wielkości zysk przyniesie wzrost popytu, zwłaszcza na rynku wewnętrznym. Czy skala tego wzrostu pozwoli większej ilości firm uciec od długów z przeszłości i szybko wypracować rekompensujące je nadwyżki?” – wskazuje Michał Modrzejewski, Zastępca Dyrektora w Dziale Analiz Branżowych Euler Hermes Collections.

Branże, w przeważającej większości, odnotowały spadek średniego okresu spływu należności. Najbardziej zauważalne skrócenie ilości dni wystąpiło w branży kosmetycznej. 8 dni mniej na spłatę należności czekają dostawcy w branży stalowej, a 7 dni - w branży materiałów budowlanych.

Źródło: Program Analiz Branżowych Euler Hermes Collections z Grupy Allianz

Wydłużenie czasu spłaty należności nastąpiło wyłącznie w segmentach RTV i AGD, dla którego odnotowano również największy spadek wartości spłacanych należności. Obydwie branże to rynek kilkunastu większych producentów, a zatem nie ma w nim możliwości zmiany dostawcy – co generalnie powinno zmobilizować do szybszego regulowania należności. Problemem dystrybutorów stały się jednak, narastająca z roku na rok, konkurencja internetowego kanału sprzedaży, mniejszy niż oczekiwano popyt świąteczny oraz niedostosowana do rentowności struktura kosztów. Opóźnienia w większym stopniu dotyczą branży AGD. Michał Modrzejewski wyjaśnia to mniejszą niż w przypadku RTV rotacją towaru, a zatem i przepływem należności. „Zmiana modeli sprzętu AGD jest rzadsza niż w elektronice użytkowej. Katalogi reklamowe wydawane są raz na cały rok. Nie ma również problemu ze sprzedażą modelu ubiegłorocznego. To wszystko wpływa na dłuższe terminy płatności i większe stany magazynowe, a pośrednio na potencjalnie większe opóźnienia i straty.”

16,5% wzrost wartości spłacanych należności ewidentnie wpłynął na skrócenie średniego okresu spływu należności w branży stalowej. Niemniej popyt w tym segmencie rynku nadal oscyluje na bardzo niskim poziomie bez prognoz na poprawę. W Europie nadal występuje nadwyżka mocy wytwórczych nad popytem, przy jednoczesnej tendencji wyprowadzania produkcji stali poza Europę, gdzie ze względu na koszty dbania o klimat wytwarzanie jej jest bardzo drogie. Jedyna szansa w poprawieniu tegorocznych wyników tkwi we wzroście inwestycji budowlanych, z którymi to branża stalowa jest mocno związana.

Wzrost wartości trudnych długów w branży AGD, materiały budowlane nadal na czele

Pomimo ogólnej tendencji wzrostowej dla wartości spłacanych należności w terminie, to w 4 na 7 branżach zwiększył się procent trudnych długów, nieuregulowanych w okresie 4 miesięcy od terminu płatności. Liderem pozostała branża materiałów budowlanych, choć na przełomie roku procent trudnych długów zmniejszył się z 11,1% do 9,6%.

Źródło: Program Analiz Branżowych Euler Hermes Collections z Grupy Allianz

Największy wzrost odnotowała branża AGD, na co niewątpliwy wpływ mają wspomniane wyżej niska zbywalność produktów oraz wysokie stany magazynowe.

Ewidentna poprawa w branży budowlanej, we wszystkich wskaźnikach, to efekt trzech czynników. Po pierwsze, czego budowlańcy się nie spodziewali, efekt krótkiej zimy. To spowodowało, iż praktycznie nie ustały usługi w segmencie wykończeniowym. Po drugie obywatele, czując lepszą sytuację finansową, zaczęli więcej budować. Zaobserwowano także lekkie drgnięcie w inwestycjach publicznych. Trzeci czynnik to zastój w branży budowlanej po zakończeniu Euro 2012. Znaczny procent firm, w skutek braku przepływów finansowych, musiało ogłosić upadłość, co z kolei spowodowało zrobienie więcej miejsca dla dużych graczy, którzy nie musząc walczyć cenowo zaczęli więcej zarabiać.

Zdecydowana poprawa wskaźnika średniego spływu należności zanotowana w branży kosmetycznej jest pochodną niskiej bazy spowodowanej trudnym momentem w 2012 i na początku 2013 roku. Wówczas to na rynku nastąpiło kilka upadłości większych hurtowników, co pociągnęło za sobą wydłużenie terminów spłat. Warto również pamiętać, iż kosmetyki to nie są towary pierwszej potrzeby, a zatem wielu obywateli na skutek pogorszenia sytuacji na rynku po Euro 2012, najzwyczajniej zrezygnowała z zakupu tego typu towarów. To z kolei przełożyło się na wydłużony czas zalegania produktów na półkach i w konsekwencji rozciągnięcie w czasie terminu spłaty. Poprawa tego wskaźnika jest zatem próbą powrotu do dobrych wyników w 2011 roku, a sama sytuacja w branży nie wygląda na zadowalającą.

Najbezpieczniej w branży spożywczej

Porównując wskaźniki dotyczące wartości należności spłacanych w terminie, okresu średniego spływu należności oraz procent trudnych długów, najlepsza sytuacja wśród dostawców występuje w branży spożywczej, będącej jedną z największych branż, generującej 1,9 – 2,4 mld zł należności miesięcznie. „Producenci artykułów spożywczych - jak wyjaśnia Michał Modrzejewski - dystrybuując produkty szybko zbywalne mają krótki okres obiegu należności, który nadal systematycznie spada od 2011 roku. Stoi za tym wysoka koncentracja rynku po stronie hurtowników i dystrybutorów, jak również samych producentów, szczególnie w branży mięsnej.

Niepokoić może sytuacja w branży opakowaniowej, dostarczającej swoje wyroby do większości innych branż, a której wyniki mogą być traktowane jako odbicie ogólnorynkowej tendencji. Pomimo, że od 2011 roku bieżący spływ należności utrzymuje się na wysokim poziomie to o ponad połowę wzrósł procent należności niespłaconych w okresie 4 miesięcy od terminu płatności.

Spodziewamy się, że do końca roku sytuacja w materii spłacanych należności powinna się poprawiać. Moment na który przewidywane jest odwrócenie trendów to I kwartał 2015 roku, kiedy to przypada maksymalny poziom cyklu koniunkturalnego. Po tym terminie nie odczujemy rażącego pogorszenia, optymizm wśród obywateli nadal będzie wysoki, niemniej mogą pojawić się pierwsze sygnały spowolnienia.