Zrównali z ziemią 76 letni szalet miejski w Świnoujściu(fot. Sławomir Ryfczyński
)
Do podjęcia tego, powiedzmy, niezbyt pachnącego tematu, zmotywowała mnie informacja, że najbardziej popularny a jeden z nielicznych w mieście szaletów publicznych, nazywanych zwyczajowo „Manko” został rozebrany. Pozostały więc nieliczne wygódki będące chlubą magistrackich urzędników, które aczkolwiek prześliczne, nadają się bardziej do oglądania ( i to z daleka ), niż do przewidzianych dla nich czynności. Ich charakterystyczną bowiem cechą jest to, że zwykle są zamknięte na przysłowiowe siedem spustów.
Jak pokazują to dzieje naszego miasta wychodkowe problemy, poprzednicy miłościwie nam panujących, również mieli, z tym że chyba chcieli i potrafili je lepiej rozwiązać. Mniej wprawdzie na jedną publiczną klozetkę wypadało urzędników, naczelników, dyrektorów i komputerów, ale może więcej zrozumienia dla człowieka w specyficznej potrzebie. Nie pogłębiając tego drażliwego tematu, zapraszam na spacer po historii miasta, na spotkanie z tym, niezbyt pachnącym tematem.
Zrównali z ziemią 76 letni szalet miejski w Świnoujściu(fot. Sławomir Ryfczyński
)
Ponieważ już przed ponad 200 laty, kiedy to dopiero osada nad Świną stawała się miastem, naturalne dla ludzi potrzeby również istniały, ówczesny burmistrz, także ów problem widział. Wyraz temu dał w regulaminie porządkowym miasta z 1775 r., w którym to zabronił wylewania zawartości nocników na ulicę, nakazując czynienie tego do wykopanych i odpowiednio zabudowanych dołów kloacznych. I choć żadnych zatykających się pomp nie miały to funkcjonowały. Nad przestrzeganiem nakazanego porządku czuwał strażnik miejski, który chociaż jeden i piechotą chodził, działał całkiem skutecznie.
Wielki w tym względzie postęp nastąpił, wraz z przybyciem do miasta w 1828 roku dr Richarda Kinda, powołanego na stanowisko lekarza powiatowego. Wykorzystując swe uprawnienia dr Kind, wyegzekwował wybudowanie na zapleczu każdego domostwa, drewnianej wygódki z szambem. Do obowiązków właściciela należało odkażanie wapnem tych obiektów i okresowe ich czyszczenie. Szczególnie rygorystycznie przepisy sanitarne były egzekwowane po roku 1831, w którym to, przez Pomorze przeszła epidemia cholery, w wyniku której zmarło także w Świnoujściu kilkadziesiąt osób. Wtedy też zbudowane zostały w mieście pierwsze publiczne szalety, w tym jeden w pobliżu plaży, na przedłużeniu obecnej ul. Chrobrego, druga zaś na obecnym Wybrzeżu Władysława IV.
Swoistą rewolucję przeżyło miasto, gdy w początkach XX wieku zbudowano w nim kanalizację i wodociągi. Na początek bardziej znaczące i zamożne hotele i pensjonaty zmodernizowały urządzenia sanitarne, a więc łazienki i ubikacje. Powstały wtedy również sanitariaty publiczne na nadmorskiej promenadzie i to w liczbie znacznie wyższej niż obecnie. Może nie tak śliczne i wykafelkowane, ale bezpłatne i zawsze czynne. Stało się to przed niemal 100 laty za sprawą ówczesnego burmistrza nazwiskiem von Grätzel, który zarządził budowę w dzielnicy nadmorskiej niemal 30 pisuarów i toalet . Do naszych czasów przetrwały tylko ich wizerunki. Nie były brzydkie, nie zatykały się no i jak wspomniałem były bezpłatne.
Toalety publiczne z nadmorskiej promenady, pocz. XX wieku.(fot. Archiwum autora
)
Z nieco późniejszego okresu, bo z początków lat 20-ych minionego stulecia, pochodzą osławione „domki Baby Jagi” - bardzo oryginalne szalety publiczne, które w ilości 3-ch sztuk, zachowały się do naszych czasów, w parku dzielącym centrum miasta od dzielnicy nadmorskiej. Zmieniły one jednakowoż swą funkcję na piwiarnie, czyli na coś dokładnie przeciwnego.
Jedna z „chatek Baby Jagi” dawna toaleta publiczna.(fot. Archiwum autora
)
No i w końcu dodam, że w 1936 roku na placu noszącym obecnie nazwę Placu Wolności, zbudowany został szalet publiczny, ten sam, który dokonał właśnie pracowitego żywota. Proszę zważyć,76 lat nie zatykał się, funkcjonował i co najważniejsze był !
Szalet publiczny na Placu Wolności, 1937 r.(fot. Archiwum autora
)
Trudno doszukać się uzasadnienia jego likwidacji. Pozostaje to tajemnicą magistrackich urzędników i Konserwatora Zabytków. Nie trzeba być zbyt bystrym obserwatorem, by stwierdzić że już teraz problem toalet publicznych nie jest wymysłem.
Miasto nam pięknieje.(fot. Czytelnik
)
Widać to i czuć w biały dzień na skwerach, w zaułkach i w bramach. Likwidacja szaletu położonego w centrum miasta spowoduje, że także zwykły tzw. przyzwoity mieszkaniec w stanie wyższej konieczności może się różnie zachować.
Ukuto piękny slogan: Miasto nam pięknieje, który dzięki takim zdarzeniom jak to, zamienić się może na Miasto nam pięknieje i coraz bardziej śmierdzi.
Co wy wiecie o Manku szczalo sie na gape i nie placac wybiegalo sie i krzyczalo 5zl manko dlatego jest czy bylo manko:) Manko byl kulawy i nie mogl dogonic dlatego Staruszku :)
A pisze się w komentarzach że tylko pieski osrywają nasze piękne miasto a ich właściciele muszą z torebkami na ich kupki latać. Teraz proszę, pewnie kazdy mieszkaniec wychodząc z domu niech lepiej zabierze woreczek na własną ''kupkę'' jak mu się przydaży... a w instytucjach akurat będzie zamknięte :) Twoja ''kupka'' twój problemik, bez woreczka z domu nie wychodź. Ze sisianiem ina rzecz panowie no cóż zamienią się w obszczymurów...a panie ? Miasto nam pięknieje, ale na pewno pachnieć nie będzie. A tak na poważne, szkoda tej zabytkowej szalety, można było wykonać remont generalny w wewnątrz i zostawić to miejsce mieszkańcom a tak ktoś zdecydował za nas...
Od dzis będe szczał pod oknami Żmura i Michalskiej.
Staruszek (nie portier) • Środa [10.10.2012, 14:31:36] • [IP: 37.47.164.***]
Na wstępie pytania: Co się dzieje z Kronikarzem naszego Miasta panem doktorem Plucińskim i Jego systematycznymi co tygodniowymi gawędami. ZIUTEK WRACAJ. CZEKAJA NA TWOJE GAWĘDY I CI NAJSTARSI I CI W ŚREDNIM WIEKU I CI MŁODZI CZYTELNICY. A teraz kilka słów o wspomnianym już panem MANCO nierozerwalnie związanym z naszym miastem. (Doktorze ! Mimo, że Jesteś ode mnie młodszy wiekiem i stażem zamieszkania to przecież również Pamiętasz wielu z tych prostych a jakże kolorowych postaci związanych z naszym miastem.). MANKO był jednym z pierwszych zatrudnionych przez władze komunalne w tym" przybytku". Jego pseudonim powstał właśnie w tym okresie ponieważ niedobory finansowe wynikające z tej pracy i skarżył sie wszystkim, że" mam manko". Pochodził z dalekich Kresów. Jako młody chłopak, (nie wiem jak i dla czego) służył w w armii Sierowa. Służba w tych oddziałach NASTĘPNIE jakaś kontuzja spowodowały duży uszczerbek w Jego zdrowiu psychicznym i fizycznym.Noszony prze Niego mundur ORMO był darem funkcjonariuszy MO
Ciekawe jak ci się s...ć zechce w centrum miasta to na promenadę będziesz leciał ?? nie ma gdzie skorzystać z kibelka naszym mieście niestety trzeba albo w krzaki albo h.. wie gdzie za potrzebą lecieć
normalnie Qźwa nie wytrzymam, jedyny sracz miejski w samym centrum zlikwidowali ; (i gdzie ludzie mają iść za potrzebą ?? najlepiej w krzaczory jak jeden gość którego jakiś emeryt z fotografował. Teraz możemy się spodziewać więcej fotek tego typu na iświnoujście
I ja pamietam tego czlowieka, , Manko´´ :) ale czy moglby ktos z was cos o nim napisac? Skad sie wzial, co robil, dlaczego czekalo na niego miejsce w kinie Rybak, kiedy zmarl, czy zostawil rodzine...Przeciez wielu z nas go znalo i pamietamy go-czlowieka bez imienia...
Jak patrzyłam na filmik w którym tak niszczona jest jedyna w centrum toaleta publiczna i cały Plac Wolności to aż płakać mi się chce. W tym mieście się urodziłam i byłam zachwycona starą zabudową, która miała swój urok potem komuś się zachciało przebudowy i po latach a piać od nowa trzeba jeszcze dalej niszczyć to co jeszcze pozostało stare w tym mieście i ma jakiś swój urok. Rozpacz mnie ogarnia na głupotę na naszych władz.
Pewnie nasze wspaniałe władze zaproponują coś w zamian, na miarę XXI w. Zwłaszcza, że jeśli coś potrzebnego w mieście likwiduje się to powinno dac` się coś w zamian... Oby
no mandaty wlepiane, toalety nie ma żadnej w mieście a wiekowa jedyna w centrum ciagle jak nie zamknieta to platna - bez wydawania paragonu!! na jakiej podstawie wogole?? teraz jeden i drug problem znikl... a my swoje potrzeby nie wspominajac o dzieciach bedziemy zalatwiac po restauracjach, czy za pozwoleniem na zapleczach sklepow oczywiscie za oplata!! ponownie kasowani bez potwierdzenia oplaty... paranoja... ze w takim historycznym, turystycznym miescie nie ma toalet...nie wspominajac corocznego problemu z parkometrami dla mieszkancow miasta ktorzy z rodzinami jadac na plaze musza placic za pozostawienie auta. .. Zmura dorabia sie na wlasnych mieszkancach i dziwic sie ze swinoujscianie z tego miasta uciekaja... po prostu WSTYD!! sie przyznac ze jest sie ze swinoujscia... miasto zchodzi na...p... ponizej normy...tragedia
sobie tak myślę- nagle jest tyle potrzebujących to godnie z wola i za przyzwoleniem internautów może jednak wybudowac piękny duży szalet i nazwać go MANKO, Jednak mam nadzieję że na to nie pójdą
NIECH TERAZ POLICJA MANDAT MI DA ZA SIKANIE W MIEJSCU PUBLICZNYM !!1 TO ICH WYSMIEJE BO NAJBLIŻSZY SZALET JEST NA PROMENADZIE LUB W PARKU ZDROJOWYM HHAHAHA
Co wy wiecie o Manku szczalo sie na gape i nie placac wybiegalo sie i krzyczalo 5zl manko dlatego jest czy bylo manko:) Manko byl kulawy i nie mogl dogonic dlatego Staruszku :)
No to SRU.
A pisze się w komentarzach że tylko pieski osrywają nasze piękne miasto a ich właściciele muszą z torebkami na ich kupki latać. Teraz proszę, pewnie kazdy mieszkaniec wychodząc z domu niech lepiej zabierze woreczek na własną ''kupkę'' jak mu się przydaży... a w instytucjach akurat będzie zamknięte :) Twoja ''kupka'' twój problemik, bez woreczka z domu nie wychodź. Ze sisianiem ina rzecz panowie no cóż zamienią się w obszczymurów...a panie ? Miasto nam pięknieje, ale na pewno pachnieć nie będzie. A tak na poważne, szkoda tej zabytkowej szalety, można było wykonać remont generalny w wewnątrz i zostawić to miejsce mieszkańcom a tak ktoś zdecydował za nas...
Od dzis będe szczał pod oknami Żmura i Michalskiej.
Na wstępie pytania: Co się dzieje z Kronikarzem naszego Miasta panem doktorem Plucińskim i Jego systematycznymi co tygodniowymi gawędami. ZIUTEK WRACAJ. CZEKAJA NA TWOJE GAWĘDY I CI NAJSTARSI I CI W ŚREDNIM WIEKU I CI MŁODZI CZYTELNICY. A teraz kilka słów o wspomnianym już panem MANCO nierozerwalnie związanym z naszym miastem. (Doktorze ! Mimo, że Jesteś ode mnie młodszy wiekiem i stażem zamieszkania to przecież również Pamiętasz wielu z tych prostych a jakże kolorowych postaci związanych z naszym miastem.). MANKO był jednym z pierwszych zatrudnionych przez władze komunalne w tym" przybytku". Jego pseudonim powstał właśnie w tym okresie ponieważ niedobory finansowe wynikające z tej pracy i skarżył sie wszystkim, że" mam manko". Pochodził z dalekich Kresów. Jako młody chłopak, (nie wiem jak i dla czego) służył w w armii Sierowa. Służba w tych oddziałach NASTĘPNIE jakaś kontuzja spowodowały duży uszczerbek w Jego zdrowiu psychicznym i fizycznym.Noszony prze Niego mundur ORMO był darem funkcjonariuszy MO
Ciekawe jak ci się s...ć zechce w centrum miasta to na promenadę będziesz leciał ?? nie ma gdzie skorzystać z kibelka naszym mieście niestety trzeba albo w krzaki albo h.. wie gdzie za potrzebą lecieć
ale to co metro jest czy nie, bo nie piszecie gdzie teraz jest stacja?
szkoda tam sam kaiser mógł robić kupę albo piekna marlena ditrich
żal żal takie wspomnienia tyle razy tam robiłem kupe żal jak by nie było nasz stacja metra
Jedno PO szambo wystarczy
Władze : a teraz szczjycie w gacie.
Teraz na placu to nawet piesek nie będzie miał się gdzie załatwić bo drzewka też nie ma. A Świnoujście to miasto bez toalet i bez koszy na śmieci.
normalnie Qźwa nie wytrzymam, jedyny sracz miejski w samym centrum zlikwidowali ; (i gdzie ludzie mają iść za potrzebą ?? najlepiej w krzaczory jak jeden gość którego jakiś emeryt z fotografował. Teraz możemy się spodziewać więcej fotek tego typu na iświnoujście
własnie, w swinoujsciu powinno powstac metro! byli bysmy pierwszym takim miasteczkiem z własną linią metra w polsce:) a moze i nawet w europie!
I ja pamietam tego czlowieka, , Manko´´ :) ale czy moglby ktos z was cos o nim napisac? Skad sie wzial, co robil, dlaczego czekalo na niego miejsce w kinie Rybak, kiedy zmarl, czy zostawil rodzine...Przeciez wielu z nas go znalo i pamietamy go-czlowieka bez imienia...
A toaleta przy promach? w pasażu? na Uznamie? i jeszce pewnie gdzieś się znajdzie.
Jak patrzyłam na filmik w którym tak niszczona jest jedyna w centrum toaleta publiczna i cały Plac Wolności to aż płakać mi się chce. W tym mieście się urodziłam i byłam zachwycona starą zabudową, która miała swój urok potem komuś się zachciało przebudowy i po latach a piać od nowa trzeba jeszcze dalej niszczyć to co jeszcze pozostało stare w tym mieście i ma jakiś swój urok. Rozpacz mnie ogarnia na głupotę na naszych władz.
Pewnie nasze wspaniałe władze zaproponują coś w zamian, na miarę XXI w. Zwłaszcza, że jeśli coś potrzebnego w mieście likwiduje się to powinno dac` się coś w zamian... Oby
no mandaty wlepiane, toalety nie ma żadnej w mieście a wiekowa jedyna w centrum ciagle jak nie zamknieta to platna - bez wydawania paragonu!! na jakiej podstawie wogole?? teraz jeden i drug problem znikl... a my swoje potrzeby nie wspominajac o dzieciach bedziemy zalatwiac po restauracjach, czy za pozwoleniem na zapleczach sklepow oczywiscie za oplata!! ponownie kasowani bez potwierdzenia oplaty... paranoja... ze w takim historycznym, turystycznym miescie nie ma toalet...nie wspominajac corocznego problemu z parkometrami dla mieszkancow miasta ktorzy z rodzinami jadac na plaze musza placic za pozostawienie auta. .. Zmura dorabia sie na wlasnych mieszkancach i dziwic sie ze swinoujscianie z tego miasta uciekaja... po prostu WSTYD!! sie przyznac ze jest sie ze swinoujscia... miasto zchodzi na...p... ponizej normy...tragedia
sobie tak myślę- nagle jest tyle potrzebujących to godnie z wola i za przyzwoleniem internautów może jednak wybudowac piękny duży szalet i nazwać go MANKO, Jednak mam nadzieję że na to nie pójdą
no i tak dokonała sie historia" MANKA" historia mojego miasta.mieszkam tysiace kliometrów ale wciąz to moje miasto emigrantka za lepszym zyciem
zburzyli jedyna stacje metra w Świnoujściu :/
NIECH TERAZ POLICJA MANDAT MI DA ZA SIKANIE W MIEJSCU PUBLICZNYM !!1 TO ICH WYSMIEJE BO NAJBLIŻSZY SZALET JEST NA PROMENADZIE LUB W PARKU ZDROJOWYM HHAHAHA
pewna piosenkarka ze Swinoujscia w latach 70-80-tych miala takie samo nazwisko jak p."manko"
Teraz to tylko duch manka unosi się w tym miejscu