POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [18.06.2012, 12:32:43] • Świnoujście

Wojenny cmentarz na Golmie (2)

Wojenny cmentarz na Golmie (2)

Pomnik „Zamarzniętej” autorstwa Rudolfa Leptien’a – symbol wojennego cmentarza na wzgórzu Golm.(fot. internet )

W poprzednim odcinku wspomniałem, że powstały wojenny cmentarz na wzgórzu Golm w powojennych latach stał się swoistą kością niezgody między władzami kościelnymi a administracyjnymi. Szczególnie widoczne to było po powstaniu w 1949 r. Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

W początkowym okresie sprawy nie wyglądały tak źle. Decyzja o „zagospodarowaniu” tego cmentarza należała do szefa ówczesnego powiatu, należącego do chrześcijańskiej partii CDU, landrata nazwiskiem Wiedemeyer. On to w 1952 r. w odpowiedzi na wniosek przedstawicieli kościoła ewangelickiego, wydał zgodę na posadowieniu na terenie cmentarza dużego drewnianego krzyża. Gdy wreszcie w 1954 roku ów krzyż został wykonany, nowy landrat, tym razem członek SED, anulował zgodę swego poprzednika i zakazał stawiania symbolu chrześcijańskiego na cmentarzu. Gdy jednak mimo tego, przed Wielkanocą w kwietniu 1954 r. krzyż ten na cmentarzu stanął, landrat zażądał usunięcia go, ponieważ według niego postawienie go to „przejaw gloryfikacji faszyzmu i militaryzmu i demonstracja skierowana przeciw polsko-niemieckiej granicy przyjaźni”. By nie doszło do planowanego, a niezbyt przez władze widzianego poświęcenia krzyża i nabożeństwa na cmentarzu, władze spowodowały że „nieznani sprawcy”, w przeddzień uroczystości ścięli ów drewniany krzyż. Nie pomogły protesty, oburzenie i krytyka w zachodnio-niemieckich mediach, ani zabiegi sojuszniczych działaczy partii chrześcijańskich u władz NRD.

Wojenny cmentarz na Golmie (2)

Wzniesiony w późniejszym okresie krzyż u wejścia na cmentarz Golm(fot. internet )

Ponieważ jednak sprawa była już na tyle głośna również w NRD, nie można było jej pozostawić bez reakcji. Władze państwowe zdecydowały zatem o nadaniu cmentarzowi cech miejsca pamięci o ofiarach wojny i propagandy antywojennej. Zdecydowano o postawieniu tam pomnika, którego wykonanie zlecono zamieszkałemu w Bansinie rzeźbiarzowi nazwiskiem Rudolf Leptien. Stworzone przez niego dzieło odbiegało jednakowoż od projektu, zakładającego wykonanie wielofiguralnego reliefu, pokazującego z jednej strony okropieństwa wojny a z drugiej, szczęście budującego socjalizm i pokój narodu. Postać zmęczonej kobiety odzianej w żołnierski płaszcz, „Zmarzniętej”, jak ją nazwano, była dla władz zbyt mało optymistyczna, nie kwapiono się więc z ustawieniem jej w przewidzianym na ten cel miejscu. Co gorsze, wkrótce pomnik a raczej jego twórca okazał się ideologicznie niesłuszny „wybrał wolność” i osiedlił się w Berlinie Zachodnim. Wówczas było to grzech niewybaczalny. Ponieważ on sam był poza zasięgiem NRD-owskiej sprawiedliwości, niechęć władzy ukierunkowała się na jego dzieło, czyli na „Zmarzniętą”. Przez 30 lat stała ona w ogrodzie domu należącego do rzeźbiarza w Bansinie i dopiero w 1984 roku, dzięki inicjatywie jednego z miejscowych działaczy SED została ustawiona na Golmie.

Działania władz, by uczynić cmentarz miejscem „roboty politycznej”, szły zatem jak po grudzie. Wnioski kościoła, by ustawić krzyż były jednakowoż każdorazowo odrzucane, a czegoś innego nie zdołano wykonać. Pomysły były różne: obelisk, hala pamięci z księgą poległych, czy też ściana z napisem: „Poległym

pamięć – i walka o pokój”. Dopiero w latach 60-ych projekty nabrały konkretnych kształtów.

W 1968 roku rozpoczęła się jego budowa według projektu rzeźbiarza z Rostocku nazwiskiem Wolfgang Eckhard. Był to betonowy pierścień o średnicy 12 metrów i wysokości 2,5 m. z wejściem przez rozcinające go swego rodzaju „otwory strzelnicze”. Prowadzące do pomnika 12 schodów symbolizuje 12 lat trwania nazistowskiego systemu. W środku umieszczony został napis : „Dwadzieścia trzy tysiące ofiar drugiej wojny światowej przypomina”. a na wschodniej ścianie ABY NIGDY WIĘCEJ ŻADNA MATKA NIE OPŁAKIWAŁA SWEGO SYNA . Była jeszcze planowana płaskorzeźba z metalu, o odpowiedniej wymowie ideologicznej, ale stały brak pieniędzy nie pozwolił tego zamierzenia dokończyć. W gruncie rzeczy cały projekt nosił cechy braku wykończenia.

Wojenny cmentarz na Golmie (2)

Pomnik – rotunda projektu Wolfganga Eckhard’a na wzgórzu Golm.(fot. internet )

Podobnie zresztą było ze sprawą zielonej architektury cmentarza. W 1968 roku w związku z budową pomnika, wzięto się też i za to. Wycięte zostały samosiejki zarastające już bujnie tak wojskowe, jak i cywilne groby, zasadzono dekoracyjne tuje i inne gatunki drzew i krzewów, czyniąc z cmentarza miejsca przyciągające spokojem i dostojeństwem. W myśl zrealizowanej wówczas koncepcji, starano się nie wyróżnić poszczególnych partii cmentarza by nie ukazywać zbyt ostro problemu uciekinierów i ich losu. W gruncie rzeczy, nawet tragiczny nalot na Świnoujście był dyskretnie przemilczany. Mimo tego, cmentarz miał swoją wymowę i siłę przyciągającą. Było to widoczne w stale rosnącej liczbie odwiedzających go urlopowiczów, ale także młodzieży szkolnej a nawet żołnierzy z pobliskich garnizonów NRD - owskiej armii. Coraz też częściej trafiali tu dawni mieszkańcy Świnoujścia.

Wojenny cmentarz na Golmie (2)

Tablica informująca o ofiarach nalotu z 12 marca 1945 r. pochowanych na cmentarzu wojennym Golm.(fot. internet )

Koszty utrzymania cmentarza ponosiła administracja powiatu w Wolgaście, które z tymi wydatkami z trudem sobie radziły. Sytuacja zmieniła się diametralnie po zmianach politycznych przełomu 1989/90, kiedy opiekę nad cmentarzem przejęła spontanicznie powstałe Towarzystwo Opieki nad Golmem, kierowane przez panią Ingeborg Simon. Ludzie ze stowarzyszenia poczęli gromadzić środki na porządkowanie terenu, szukać fundatorów tablic informacyjnych, prowadzić akcję popularyzacyjną. Inicjowali też społeczne prace na cmentarzu. W odróżnieniu od działań z okresu NRD, teraz ukazywano losy uciekinierów, nalotu na Świnoujście 12 marca 1945 r. Bardzo aktywnie działania te wspierane były przez byłych mieszkańców miasta, głównie obywateli byłych Niemiec Zachodnich. W każdą rocznicę na cmentarzu miały miejsce uroczystości z udziałem wielu mieszkańców z wyspy Uznam i przedstawicieli władz.

Szczególnie uroczysty charakter miały obchody w 1995 roku, w 50 lat po nalocie na Świnoujście. W obchodach, poraz pierwszy udział wzięli m.in. urzędujący wówczas prezydent miasta Świnoujścia, przedstawiciele polskich organizacji kombatanckich, duchowni. Od tego roku Udział polskiej delegacji Towarzystwo Opieki nad Golmem funkcjonowało do marca 2005 roku. Wtedy to opiekę nad tym cmentarzem przejęła oficjalna, wspierana finansowo przez państwo niemieckie organizacja opieki nad grobami niemieckimi. (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. ). Zmiana opiekuna bardzo dodatnio wpłynęła na stan zachowania i wygląd cmentarza, obecnie jednego z piękniejszych zakątków na całej wyspie. Cisza tego miejsca i jego historia budzą u zwiedzających głęboką refleksję.

Miejsce to po otwarciu granicy bardzo zbliżyło się do Świnoujścia i jest celem również bardzo częstych wizyt mieszkańców miasta i gości naszego miasta. Spacer po pięknych zakątkach Kamminke niemal zawsze prowadzi do portu, na punkt widokowy i na wojenny cmentarz.

P.S. Po tym materiale zawieszam publikowanie kolejnych odcinków na okres wakacji, do początku września. Czytelnikom życzę słonecznych pięknych dni i do spotkania za dwa miesiące. J.Pluciński

źródło: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 25, skomentuj, drukuj, udostępnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodając komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykę prywatności.

Zauważyłeś błąd lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Oglądasz 1-25 z 25

Gość • Środa [21.10.2020, 18:50:24] • [IP: 37.225.43.***]

może tak Jarkowi Molendzie udostępnic redagowanie tej tematyki tj historia Świnoujścia?

Gość • Niedziela [10.05.2015, 14:38:48] • [IP: 83.245.245.***]

masakra w tym temacie trwa i nikt nie chce kontynuacji tematyki historycznej o mieście prowadzić?

Gość • Sobota [12.04.2014, 11:12:39] • [IP: 90.130.215.***]

oj przydało by sie coś pobajdurzyć

Gość • Poniedziałek [13.01.2014, 18:47:26] • [IP: 83.178.66.***]

może ktoś chętny bajdurzyłby dalej?

Gość • Wtorek [25.06.2013, 11:51:19] • [IP: 80.245.178.**]

zapomniana strona?

Gość • Niedziela [13.01.2013, 15:40:14] • [IP: 46.115.39.***]

Tęsknimy za artykułami, dużo zdrowia w Nowym Roku

Gość • Niedziela [16.12.2012, 13:29:25] • [IP: 176.70.221.**]

Życzę dużo zdrowia i powrotu na łamy i- Świnoujście

Gość • Piątek [07.12.2012, 09:27:06] • [IP: 92.42.115.**]

Życzmy panu doktorowi Józefowi Plucińskiemu dużo zdrowia i błogosławieństwa Bożego, bo teraz bardzo potrzebuje naszych modlitw. Miejmy nadzieję, że z chorfoby wyjdzie zwycięsko. Kolego Józefie, niech cię Pan Jezus ma w swojej opiece !

Gość • Czwartek [06.12.2012, 00:37:40] • [IP: 90.129.49.***]

gzdie Profesor?

Gość • Środa [31.10.2012, 08:13:51] • [IP: 78.8.42.**]

Czy wie ktoś dlaczego nie ma nowych artykułów?

Gość • Sobota [27.10.2012, 23:49:25] • [IP: 80.245.178.**]

co się dzieje z naszym bajko -pisarzem?

Gość • Czwartek [11.10.2012, 17:31:37] • [IP: 79.186.112.***]

Coś ta przerwa wakacyjna długo trwa. To już październik

Gość • Wtorek [26.06.2012, 10:39:47] • [IP: 196.12.152.**]

@Gość • Niedziela [24.06.2012, 20:06] • [IP: 31.63.216.***] Pewnie same lipne masz pazerniaku. Plaża i Dom Zdrojowy :)

Gość • Poniedziałek [25.06.2012, 21:26:41] • [IP: 89.67.81.***]

Szkoda że szanowny Autor pominął kontrowersyjną liczbę ofiar pochowanych na Golm. Niemcy podają nawet 23 tys., a zaraz po wojnie doliczono się tylko 9-10 tys., z tego większośc w mundurach. Stało się tak dzięki propagandzie NRD, która w ten sposób chciała oskarżać" amerykańskich imperialistów'' o zbrodnie... w czasie wojny koreańskiej w latach 50.

Gość • Niedziela [24.06.2012, 20:19:50] • [IP: 31.63.216.***]

.stare-fotografie.com/swinoujscie/

Gość • Niedziela [24.06.2012, 20:06:15] • [IP: 31.63.216.***]

Jam mam na naszej klasie ponad 450 zdjęć, ale nie udostępniam, bo jestem pazerniakiem.

Gość • Piątek [22.06.2012, 10:12:33] • [IP: 41.220.13.**]

A znacie jakąś fajną stronkę gdzie są np stare zdjęcia albo widokówki ze Świnoujścia ? Tak dla zabicia czasu bo pierwsza rzecz w poniedzialek to iswinoujscie i gawędy pana Plucińskiego :)

Gość • Środa [20.06.2012, 18:20:21] • [IP: 83.21.136.***]

Ciężko będzie pogodzić się z przerwą wakacyjną Pana Józefa, ale cóż zasłużył na chwilę odpoczynku. Miłych wakacji i czekam z niecierpliwością na cdn.

Przemek • Wtorek [19.06.2012, 14:36:51] • [IP: 14.2.44.***]

Zycze milej przerwy wakacyjnej panie Jozefie i dziekuje za panskie artykuly o naszym miescie.

Gość • Wtorek [19.06.2012, 13:20:31] • [IP: 83.21.151.***]

Wojna PRIMA WOJNA GUT Tylko wielu ludzi to KAPUT.Wojny są po to aby zabrać innemu narodowi jego dobra w myśl zasady że zwycięzców nikt nie sądzi tylko z tym się przeliczyli i zostają piękne cmentarze.Tak było a czy teraz jest inaczej tam gdzie jest ropa i punkty strategiczne tam są łamane prawa człowieka i trzeba interweniować i znowu są piękne cmentarze.

Gość • Poniedziałek [18.06.2012, 21:22:32] • [IP: 178.238.246.***]

Niestety nie ma już napisu w Rotundzie...:(

Gość • Poniedziałek [18.06.2012, 21:13:38] • [IP: 92.42.114.**]

W sumie takie miejsce-ciekawy punkt, gdzie wlaściwie były to początki wyspy Uznam, został przeznaczony na cmentarz/pomnik ofiar nalotu.Z jednej strony to szkoda ale chwila i czas wymagał takiej decyzji.Teraz teatru tam nie bedzie i nie wypada się tam śmiać i bawić.

waldi • Poniedziałek [18.06.2012, 14:44:38] • [IP: 89.101.35.**]

Serdeczne dzieki za już i prosze o jeszcze naszej likalnej historii. milego urlopu.

Gość • Poniedziałek [18.06.2012, 14:10:22] • [IP: 217.97.193.**]

Dziękuję za artykuł, doktorze. Zawsze ciekawił mnie ten tajemniczy cmentarz. :-)

Gość • Poniedziałek [18.06.2012, 13:29:18] • [IP: 88.156.235.**]

Milego wypoczynku panie profesorze.

Oglądasz 1-25 z 25
■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czymś o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wyślij mms na numer 602 657 344
■ Posiedzenie Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych zostało odwołane. O nowym terminie zostaną Państwo powiadomieni. Z poważaniem Grzegorz Koss Przewodniczący Komisji Zdrowia i Spraw Społecznych ■ Rok temu, 24 marca, tragiczne wydarzenie wstrząsnęło mieszkańcami: śmierć trzynastoletniego ucznia Szkoły Podstawowej nr 6 (przy ulicy Kościuszki) pozostaje zagadką, budząc pytania o bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Trzy tygodnie przed tym nieszczęśliwym porankiem, chłopiec doświadczył przemocy ze strony kolegi z klasy na terenie dawnej "Penelopy", zdarzenie to zostało zarejestrowane przez kamery. Bójkę oglądało i nagrywało wielu uczniów. Następstwa tego zdarzenia były na tyle poważne, że matka chłopca zdecydowała się na wyjazd do Szczecina na wykonanie tomografii komputerowej głowy dziecka. Lekarz wydał zaświadczenie zwalniające 13-latka z zajęć wf. Chłopiec nadal się źle czuł. ■ Linie 5 i 5T wracają na stałą trasę "Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. informuje, że od piątku 22 marca 2024 r.: · linie 5 i 5T wracają na stałą trasę w związku z otwarciem ul. Mostowej dla ruchu pojazdów samochodowych, · tymczasowa linia 5O przestanie kursować, · rozkłady jazdy dostępne będą na stronie: www.ka.swinoujscie.pl Szczegółowych informacji udziela całodobowo dyspozytor Spółki pod numerami telefonów: 91 321 45 40 lub 797 403 504. Zachęcamy pasażerów o dokonywanie zakupu biletów i karnetów: · z wykorzystaniem aplikacji GoPay, mPay; · poprzez kasowniki – biletomaty do płatności bezgotówkowych; · w wyznaczonych punktach sprzedaży biletów ■ Od teraz w nocy za dyżur aptek uważane są te pełnione przez kolejne 2 godziny zegarowe między 19:00 a 23:00. Zarządzeniem Prezydenta Miasta Świnoujście Nr 168/2024 z 11 marca 2024 roku określono, że dyżury w porze nocnej na terenie miasta w 2024 roku w godzinach 21:00 – 23:00, będą pełnione przez Aptekę „Centrum Zdrowia” przy ul. Grunwaldzka 21, zaczynając od 16 marca 2024 roku ■ Kradzież aut w Polsce w 2023 to wzrost prawie 36 proc. do poprzedniego roku ■ Premier Donald Tusk po ujawnieniu przez "Newsweeka" nieprawidłowości w Collegium Humanum zarządził przyjrzenie się dyplomom kandydatów do spółek Skarbu Państwa. Nikt z dyplomem tej uczelni nie ma szans na stanowisko. Wśród polityków i działaczy obecnej większości rządzącej zaczęło się ukrywanie związków z Collegium Humanum ■ W sobotę, 2 marca, około godziny 18:00, na ogrodach działkowych, wjazd na końcu ulicy Krzywej, doszło do brutalnego ataku na kobietę. Zdarzenie miało miejsce kilkadziesiąt metrów za świetlicą ogródków działkowych. Ofiara, która doznała obrażeń głowy oraz klatki piersiowej, została niezwłocznie przewieziona do szpitala w Świnoujściu. Niestety, mimo usilnych starań, kobieta zmarła ■ Dostaliśmy list od Mieszkańca Ognicy na temat remontu ulicy Mostowej. "Witam serdecznie Panie redaktorze. Zwracam się z prośbą o zainteresowanie remontem ulicy Mostowej. W ciągu tej drogi występuje mostek na rzece Ognica. Mostek jest w stanie agonalnym. Odpowiada za odwodnienie znajdujących się w około łąk, pastwisk. Z obserwacji wynika że firma, która wykonuje remont nie zamierza poprawić naprawić zapadnięty mostek i dzięki temu udrożnić przepływ wody. Wprost przeciwnie w wyniku zagęszczania ziemi i tłucznia betonowego przepusty pod mostkiem są coraz bardziej zagłębiane. Jeśli tak ma wyglądać remont to lepiej byłoby nie ruszać tej drogi. Proszę o zainteresowanie. Pozdrawiam. Mieszkaniec Ognicy." ■ Jarosław Siergiej nowym prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Spółka Zarząd Morskich Portów Szczecin-Świnoujście jest odpowiedzialna za zarządzanie dwoma ważnymi portami w województwie zachodniopomorskim. Port w Szczecinie oraz port w Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w obsłudze morskiego transportu towarowego ■ W środę w Bibliotece Narodowej w Warszawie ogłoszono wyniki 22. konkursu o Nagrody „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”. Jednym z laureatów został Jarosław Molenda i jego książka „Nienacki. Skandalista od Pana Samochodzika”, którą opublikowało Wydawnictwo Prószyński i S-ka. ■ Projekt pod wodą: Dlaczego Park Zdrojowy w Świnoujściu nie wytrzymał deszczu? Park Zdrojowy w Świnoujściu jest znanym miejscem wypoczynku i rekreacji. Obszar pomiędzy ulicami Sikorskiego a Chrobrego został zalany wodą, co stanowi znaczny problem dla terenu, który jeszcze niedawno przechodził proces rewitalizacji. Ostatni, trzeci etap renowacji miał na celu odnowienie i przywrócenie blasku tej zielonej przestrzeni. Jednak pomimo zapewnień o kompleksowym podejściu do projektu, dzisiaj widoczne są poważne niedociągnięcia. Brak odpowiedniego systemu odwodnienia jest najbardziej widoczny w chwili, gdy deszcz pada; nie muszą to być ulewy, aby teren parku zamienił się w rozlewisko ■ W ostatni weekend (3,4 luty) zespoły ratownictwa medycznego udzielały pomocy 18 razy. Były to wezwania do zaburzeń i problemów kardiologicznych, zasłabnięć, duszności, infekcji, krwawienia z przewodu pokarmowego, udaru, jednego zdarzenia drogowego i złego samopoczucia ■