Więcej wiadomości mamy o poprzedniku dzisiejszej świątyni. Był to usytuowany w pobliżu dzisiejszego kościółek, o konstrukcji szachulcowej ( z tzw. „pruskiego muru”), zbudowany w 1702 roku. Był jednonawowy z emporami; miał 27 stóp szerokości i 90 stóp długości ( około 7 x 30 m ) . Mieścił 450 wiernych. Ze wszystkich stron otoczony był grobami tak, że dookoła znajdowała się tylko ścieżka szerokości około 4 stóp. Kościół ten zobaczyć można jedynie na starych kościelnych pieczęciach. W oparciu o to wyobrażenie, została sporządzona poniższa ilustracja. Podobne wiejskie kościółki występują jeszcze obecnie na terenie Pomorza, tak polskiego jaki i niemieckiego.

Z zachowanych przekazów wynika, że w pierwotnej formie, do około końca XVIII wieku kościółek posiadał też wieżę. Podobnie jak więźba dachowa, jej szkielet nośny był także konstrukcją drewnianą. Wraz z upływem lat, drewno jednakowoż murszało, wieżyczka podupadała i wyglądała coraz gorzej. W tej sytuacji, mieszkańcy zdecydowali o jej rozbiórce i wzniesieniu nowej. W 1813 roku, za czasów pastora Klempina, wieżę rozebrano. Rozbiórka, prowadzona wspólnym wysiłkiem mieszkańców, nastąpiła bardzo szybko. Wraz z tym zamówiono, zwieziono i złożono koło kościółka odpowiednio mocne, dębowe bale, które posłużyć miały zbudowaniu nowej wieży. I na tym skończyła się aktywność parafian, którzy doszli do wniosku, że budowa wieży to sprawa władzy państwowej. Zwrócili się zatem z odpowiednią petycją do owej władzy, skąd nadeszła odpowiedź: „ Kto wam kazał rozbierać wieżę? Niech ten ją odbudowuje, kto ją rozebrał”. W tej sytuacji, gdy nikt do odbudowy wieży się nie kwapił, a drewno na jej budowę leżało, z czasem powstał zamysł spieniężenia go. Wkrótce też znaleźli się chętni do nabycia materiału, który też ochoczo został zamieniony na gotówkę. Po pewnym czasie za odzyskane w ten sposób pieniądze zorganizowali mieszkańcy całodzienny, bardzo huczny festyn. I w ten sposób stary przytorski kościół pozostał bez wieży, a wśród mieszańców sąsiednich wsi pokutowało powiedzenie, że „Przytorzanie przepili swoją wieżę kościelną”.

W konsekwencji rozbiórki wieży, dzwony zawieszone zostały w zbudowanej obok kościoła niskiej, drewnianej dzwonnicy. Dodam jeszcze, że dawny dom pastora, szachulcowa, kryty trzcinową strzechą chata, stał jeszcze długie lata w pobliżu kościoła.

Decyzja o budowie nowego kościoła powstała w związku z tym, że w końcu XIX wieku stara budowla nie spełniała już należycie swojej roli. Wieś rozrosła się, przybyło mieszkańców stałych, coraz częściej zdarzali się też letnicy. W kościele było po prostu zbyt ciasno i zbyt biednie, jak na tę rosnącą w zamożność miejscowość. Stara świątynia coraz bardziej też podupadała technicznie, a zawilgocone ściany tu i ówdzie obsypywały się. Ciasna bez organów i wieżowego zegara ( wszak wieży nie było ), nie przystawała już do znaczenia wsi i jej rozwoju. Nowy kościół miała być dużo obszerniejszy, wyposażony zgodnie z nowymi potrzebami i modą. Pierwsze starania o nowy kościół rozpoczęły się w 1895 roku. Wtedy to powstał wstępny projekt nowej świątyni, wykonany przez świnoujskiego radcę budowlanego Blankenburga. Nie zyskał on jednak pełnej akceptacji gminy, która miała ponieść 1/3 kosztów budowy szacowanych w sumie na ponad 60 tysięcy marek.

Ostatecznie po sporach i dyskusjach, w końcu 1897 roku projekt ze zmianami został zatwierdzony, jako podstawa do opracowania właściwego projektu budowlanego. Ten zaś po rozlicznych urzędniczych korowodach, został złożony prawie rok później, bo 7 listopada 1898 roku.
Kolejnym problemem był brak odpowiedniej działki. Pierwotnie brano pod uwagę teren po starym kościele z 1702 roku. Ten okazał się jednak za mały, a dodatkowo jak już wspomniałem, znajdował się on na cmentarzu w otoczeniu grobów, ogrodzonych kamiennym murkiem. Po dłuższych przymiarkach, gmina postanowiła ostatecznie wybudować kościół na działce przylegającej do cmentarza, odkupionej od mieszkańca nazwiskiem Spiegelberg.
Plac został udostępniony pod budowę 23 października 1900 roku, tę zaś rozpoczęto w czerwcu następnego, 1901 roku. Projekt kościoła został uprzednio przedstawiony w Ministerstwie Robót Publicznych. Nadzór powierzono Radcy Zarządu i Budownictwa – Rösenerowi ze Szczecina. Budowę świątyni prowadził radca budowlany Tietz ze Świnoujścia.
O przebiegu budowy i dalszych losach kościoła opowiem już w następnym odcinku.

źródło: www.iswinoujscie.pl