Dr Józef Pluciński • Poniedziałek [26.12.2011, 01:52:27] • Świnoujście
Nazwy świnoujskich ulic (3)
To była niegdyś ulica Karola Świerczewskiego(fot. Sławomir Ryfczyński
)
Kolejnym z przełomowych okresem w nazewnictwa naszych ulic były lata 1956 – 60. Polityczny wstrząs 1956 roku, po którym tak wiele się spodziewano, doprowadził jedynie do swoistej destalinizacji, a mianowicie zamiany nazwy placu wokół ówczesnego ratusza a dzisiejszego Muzeum, z Placu Stalina na Plac Rybaka.
Wkrótce jednak doszło do dalszych, istotnych zmian w książce adresowej miasta. Przejęte w latach 1958-62 w nadmorskiej dzielnicy od Rosjan ulice, należało jakoś nazwać. Nadane im zostały nazwy pochodzące od pisarzy i poetów: Żeromskiego, Słowackiego, Sienkiewicza, Rejmonta, Orkana, Konopnickiej. Oczywiście była też ulica Mickiewicza, którą do 1974 r. stanowiła wschodnia część nadmorskiej promenady. Do tak doborowego towarzystwa dodano jeszcze dwóch filozofów mianowicie Trentowskiego i Cieszkowskiego. Ze względu na przekazanie pewnej części obiektów na rzecz Marynarki Wojennej, we wschodniej części dzielnicy, ulicom przy których się one znajdowały nadano nazwy Komandorskiej i Kapitańskiej.
Plac Stalina po 1956 r. zyskał nazwę Placu Rybaka.(fot. Archiwum autora
)
W 1960 roku do Świnoujścia przyłączono najpierw Warszów i Karsibór a potem, w 1972 Przytór. Wzbogaciło to spis ulic sympatycznie brzmiącymi nazwami, które zachowały się do dzisiaj. Oddanym przez Rosjan na wschodniej stronie ulicom w Chorzelinie, nadano nazwy Artyleryjska, Kutrowa, Kasztanowa. Kilkanaście lat potem zniknęły one jednak, wraz z całym osiedlem, na którego miejscu zbudowany został Świnoport. Tu jednakowoż chcę zaznaczyć, że o nazwach ulic na stronie wschodniej miasta, przygotowuję odrębny artykuł.
Wracajmy zatem na lewobrzeże. Z upływem lat, następowały tu kolejne, już jednostkowe zmiany w tym zakresie. W 1966 roku dotychczasowa ulica Bałtycka, uchwałą MRN zamieniona została na ulicę Feliksa Nowowiejskiego, kompozytora w pewnym stopniu związanego ze Świnoujściem.
Prowadzone w zachodniej części miasta budownictwo mieszkaniowe z tzw. wielkiej płyty, zmieniło istniejącą tam strukturę domów i ulic. Rozebrano pewną liczbę starych i nadwyrężonych technicznie domów, przygotowując tym samym miejsce pod budowę nowych wielomieszkaniowych budynków. Zlikwidowana została wtedy m.in. ulica Kaszubska prowadząca skośnie od Grunwaldzkiej ku koszarom obecnej Straży Granicznej i skrócona mocno dawna Kujawska. Z kolei, budowa prywatnego osiedla domów jednorodzinnych w dzielnicy Posejdon, uwieńczona została powstaniem kilku nowych ulic. Podobnie jak te na pobliskim osiedlu, zamieszkałym wtedy jeszcze przez rodziny rosyjskie, nowe uliczki uzyskały literackich patronów, a więc Kruczkowskiego, Tuwima, Staffa, Broniewskiego, Gałczyńskiego.
Przyłączenie w 1973 roku do Świnoujścia, Międzyzdrojów i kilku jeszcze okolicznych wsi, wymagało dokonania zmiany nazw ulic w całej nowej aglomeracji, by zapobiec ich dublowaniu. W Świnoujściu zmiany te wprowadzono decyzją Miejskiej Rady Narodowej z 26 września 1974 r. Likwidując nazwy, które występowały także w Międzyzdrojach, niektórym ulicom nadano nowe miana. Posłużę się tu krótkim zestawieniem:
Dawna nazwa: Nowa nazwa:
Kolejowa - Grodzka
L.Waryńskiego - J. Bema
A. Mickiewicza - Uzdrowiskowa
M. Kopernika - Energetyków
Leśna - Bursztynowa
M.Skłodowskiej – Curie - Mieszka I
Emilii Plater - E. Gierczak
T. Kościuszki - Bałtycka
Partyzantów - Rycerska
Niejako przy okazji, MRN oddała szacunek osiągnięciom nauki radzieckiej, nadając dotychczasowej ulicy Spokojnej nazwę Kosmonautów. Wtedy też, jedna z wewnętrznych uliczek na Posejdonie, uzyskała nazwę ulicy Marynarki Wojennej; bezimiennej przez kilka lat ulicy prowadzącej do zabudowań twierdzy, nadano nazwę Jachtowej a nowopowstałemu zaułkowi przy ulicy J. Rogozińskiego przydzielono imię M. Drzymały.
Stara droga wiodąca niegdyś do twierdzy, zyskała nazwę Jachtowej. (fot. Sławomir Ryfczyński
)
Do następnej, niewielkiej zmiany doszło w 1977 roku, kiedy to w wyniku rozbudowy przez Marynarkę Wojenną bazy Garnizonowej Administracji Koszar, zlikwidowana została peryferyjna nieco uliczka Lutycka. Związki tej okolicy z Marynarką Wojenną, miała natomiast przypominać uliczka utworzona z południowej części ulicy Daszyńskiego, nosząca imię Kontradmirała W. Steyera, pierwszego dowódcy miejscowego garnizonu MW. Warto też jak sądzę przypomnieć, że w 1984 roku nowopowstała ulica łącząca Szkolną i Osiedle Zachodnie, otrzymała nazwę Juliana Markiewicza wieloletniego przewodniczącego Prezydium PRN, prawego i przyzwoitego człowieka.
Tzw. nowe w nazewnictwie ulic przyszło wraz z przemianami ustrojowymi przełomu lat 1989/90. W wyniku nacisków wywieranych przez działaczy „Solidarności” powstała specjalna komisja, która podjęła się ustalenia nowych nazw części ulic w Świnoujściu.
Jedna z głównych ulic Świnoujścia w czasach, gdy zwała się ulicą Bohaterów Stalingradu, 1972. (fot. Andrzej Ryfczyński
)
W pierwszym rzędzie decyzją Rady Miejskiej z dnia 27 listopada 1989 r. zmienione zostały najbardziej rażące mieszkańców nazwy ulic: Bohaterów Stalingradu, Feliksa Dzierżyńskiego i Juliana Marchlewskiego na nowe, odpowiednio: Marszałka Józefa Piłsudskiego, Monte Cassino i Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Czas jakiś utrzymano starą nazwę ulicy Armii Czerwonej i dopiero 12 czerwca 1990 roku nadano jej nazwę ulicy Armii Krajowej. W dwa lata potem ulica Świerczewskiego została przemianowana na Bohaterów Września , Michała Roli Żymierskiego na Konstytucji 3 Maja, Walki Młodych na T. Kościuszki, Armii Ludowej na Wincentego Witosa.
Ulica Michała Roli – Żymierskiego, od 1992 roku nosi już miano Konstytucji 3 Maja. (fot. Andrzej Ryfczyński
)
W konsekwencji owej „dekomunizacji” ulic także na Warszowie ulicę Mariana Buczka przemianowano na Norweską. Tą sama decyzją nic nie mówiącą dla wielu mieszkańców nazwę ulicy TUR ( Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych – oświatowa organizacja związana z PPS ) zmieniono na Leonida Teligi wspaniałego polskiego żeglarza. Dalsze w tym względzie działania spowodowały zamianę nazw ulicc: Powstańców na Kossaków, Kosmonautów na Bolesława Leśmiana.
Przed naporem wichrów historii wybroniła się i trwa do dzisiaj nazwa ulicy 1 Maja na Karsiborzu. Jakoś mieszkańcom tej dzielnicy to nie przeszkadza.
Ulica 1 Maja na Karsiborzu, także z dawną nazwą pozostaje piękną. (fot. Archiwum autora
)
W ostatnich latach już bardzo mało było zmian w wykazie ulic i placów w mieście. Wspomnieć można o małej uliczce między Szkolną a Grudziądzką, której nadano nazwę Kuglinów dla upamiętnienia małżonków Zofii i Stanisława Kuglinów, artystów plastyków, pedagogów a jednocześnie pionierów osadnictwa polskiego z 1945 r.
Zamknięciem „ulicznego” cyklu będzie jeszcze jeden materiał traktujący o ulicach dzielnic na wolińskiej stronie. Jeśli nie przeszkodzą temu świąteczne przygotowania, ukaże się on za tydzień.
źródło: www.iswinoujscie.pl
Bardzo interesujaca opowiedz o warszowie ja sie tam wychowalam od 27 lat meszkam w szvecji
Czy pamięta ktos z was knajpkę na dawniejszej ulicy Świerczewskiego, prowadzil ją Pan Sitarz.Ojciec zabierał mnie tam na soczek a sam sączył podobno najlepsze piwo w mieście.
Zgadza się, tylko czemu nie ma tej ulicy na rozpisce ulic na stronie miasta? Czemu nie ma jej na mapach? Wiem, że teoretycznie jest mało istotna, ale... Czepiamy się tego, że nie ma Wysp na mapach państwowych (w paszportach) a sami o nasze mapy nie dbamy. Drzazgę w czyimś oku wypatrzą - kłody we własnym nie. Pozdrawiam i życzę Szczęśliwego Nowego Roku!
Ulica Wodna ma około 80 metrów długości, i prowadzi do Ⅰ-ej przeprawy od Wyb.Wł.Ⅳ z wysokości ulicy B.Chrobrego. (?)
ul.Kasztanowa, Artyleryjska się ostały wraz z ul.Nowoartylerjską!fakt nie wszyscy mają do nich dostęp, ale np.przy Kasztanowej działa Ship-Service.Ciekawostką jest powstanie ul.Wodnej i mało kto onej wie a przechodzi i przejeżdża po niej prawie co dzień.
Czytając o Świnoujskich ulicach wywołało nostalgiczne wspomnienia. ..kiedy w 45 roku zakwaterowywał folkspolicaj na ul.Lotsenstrasse Świnoujście było kupą gruzu i pustek z wybitymi oknami.Pierwszy transport to 50 polaków Widać jak zmiany polityczne wpływały na zmiany nazw ulic.Mam kłopot bo pamiętam stare nazwy a nowych nie przyswoiłem.Szanowny Dr, JP przypomniał te zmiany.
17:05 - To pełen wypas HiHiHi. To były czasy.
Orge doprowadziłeś do tego, że moje lenistwo zeszło na drugi plan...i i co sił pomknęłam w podskokach na Spokojną po galaretki w czekoladzie..smak juz troche inny- ale ujdzie:))
Niniejszym wnoszę o utworzenie podstrony na iswinoujscie. pl jako zbiór starych zdjęć świnoujścia. Odmowy nie przyjmuje się :)
Dobre były kolejki w Ruskim kasynie za galaretkami w czekoladzie, napojami jabłkowymi, zeszytami, co nie pasowały w polskie okładki, poranki co niedzielę i coś tam jeszcze.
Mieszkałam kiedyś na Leśniej dzisiejsza nazwa to Bursztynowa - niewiem po co było to zmieniać?? Faktycznie dzisiejsza Fredry to dawna Spokojna i pamiętam sklepy i smak Kanfietek.
Plaze byly tak zaminowane, lepiej ze te ploty stawiali.
07:08 - Wstydzę się.
za płotem była plaża o ile pamietam. przez jakiś czas było kilka takich płotków. stawiali je ludziki, kórzy potem sprzedawali nam maszynki i zegarki marki moskwa :)
Ogre • Środa [28.12.2011, 13:08] • [IP: 31.63.243.***] - to podaj namiary, każdy by chciał zobaczyć
Czy są jakieś stare zdjęcia z miejsca gdzie budow ali leningrady? Jak byłem mały był tam las i kupa morskiego piachu.
A pan Pluciński ma oryginalne fotografie i nas tylko szczuje
A ja nie mam wcale i tez sie nie chwale.
Właśnie to zrobiłeś/aś.
a ja mam okolo 2 tysiecy i sie nie chwale
Ja mam na pewnym portalu społecznościowym na razie 443-zdjęcia starego Świnoujścia i 9-Waldschlosu. Kolekcja cały czas się powiększa.
W INTERNECIE HULA SOBIE GARSTKA FOTOGRAFII STAREGO ŚWINOUJŚCIA. SZKODA, ŻE NIE SA ONE ZEBRANE W JEDNĄ CAŁOŚĆ - NP STRONĘ INTERNETOWĄ Z OPISAMI GDZIE SIĘ KIEDYŚ DANE MIEJSCE ZNAJDOWAŁO. WYDAJ EMI SIĘ, ŻE BYŁOBY TO COŚ BARDZO PRZYJEMNEGO DLA CZYTELNIKÓW.
Ulica Spokojna nigdy nie nazywała się Kosmonautów. Została przemianowana na Fredry by nie dublować nazwy ze Spokojną w Międzyzdrojach, po ich administracyjnym dołączeniu do Świnoujścia.Co się tyczy sklepów to faktycznie były dwa sklepy.W dzisiejszym sklepie spożywczym był sklep mięsny a obok był sklep armii sowieckiej z ichnią obsługą. Był to sklep ogólnodostępny-spożywczy z bardzo dobrymi kanfietami-cukierkami.Ciekawostką było to, że panie ekspedientki liczyły na liczydłach w przeciwieństwie do ekspedientek w sklepach PRL-u, gdzie królował kopiowy ołówek i kartka papieru.
Obecna Leśmiana, wcześniej Kosmonautów, a jeszcze wczesniej Kościuszki.
Mieszkalem jako dzieciak na Spokojnej to faktycznie obecna Fredry.
a co ze zdjeciem co za tym plotem i morze ma pan zdjecie dworca morskiego przy bylej przeprawie promowej
Czy autor artykułu nie pomylił nazw obecnych ulic Fredry(dawniej ponoć Spokojna) z Leśmiana (dawniej Kosmonautów).
Obecna ul.Fredry poprzednio nazywała się Spokojna.Były tam dwa sklepy w których można było kupić radzieckie i polskie produkty spożywcze.Często jako dziecko przychodziłem kupować tam słodycze.
Panie Doktorze a co z obiecanymi informacjami nt.rzeźni na ul, Kołłątaja??