W pierwszym rzędzie zmienione zostały nazwy wszystkich ulic i placów, instytucji i budynków noszących nazwy hitlerowskich dostojników i aktywistów a także osób uznanych za nosicieli niemieckiego militaryzmu. W ich miejsce miały wchodzić nazwy osób akceptowanych przez Rosjan. Ponieważ poza Marksem, Engelsem, Różą Luxemburg, oraz pisarzami Goethe i Schillerem, zbyt wielu patronów ulic nie było do zaproponowania, wracano do nazw dawnych sprzed okresu nazistowskiego. Cały trud niemieckiego samorządu został jednakże wkrótce zniweczony, ponieważ w początkach października 1945 r. , ku zaskoczeniu mieszkających tu Niemców, miasto i powiat przekazane zostały Polakom.

Polska administracja mająca w pierwszych miesiącach wiele innych problemów do załatwienia, nazwami ulic zajmowała się w drugiej kolejności. Gdy do tego przystąpiono, to zmiany dotyczyły pewnego fragmentu miasta zasiedlonego przez polskich osadników. Propozycje polskich nazw opracowali przede wszystkim pierwszy polski burmistrz Świnoujścia Ignacy Molik, kierownik Obwodowego Urzędu Informacji i Propagandy, artysta plastyk Stanisław Kuglin oraz jego żona, a jednocześnie referent kultury w Urzędzie Pełnomocnika Rządu, pani Zofia Kuglin. Ustalenia tej trójki zostały przyjęte jako obowiązujące. Jakie one były?

Jedna z głównych wówczas ulic Lindenstrasse, obecna Armii Krajowej, otrzymała nazwę ulicy Armii Czerwonej. Dzisiejszy Plac Rybaka a niemiecki Rathausplatz , nazwany został Placem Stalina.

Pozostałe ulice i place w centrum otrzymały już nazwy związane z naszą polską historią: Plac Słowiański, Plac Wolności, oraz Hołdu Pruskiego, Piastowska, Szopena, Kazimierza Wielkiego ( obecna Piłsudskiego do Hołdu Pruskiego) i na jej przedłużeniu Władysława Łokietka. Z naszą narodową historią związane też były nazwy ulic Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego, Ignacego Paderewskiego jak też Zawiszy Czarnego Narutowicza, Wyspiańskiego, Matejki i naturalnie Wybrzeże Władysław IV. Jedna z ważniejszych komunikacyjnie ulic prowadząca wówczas do promu, kursującego w okolicach Kapitanatu, dawna Lotsenstrasse (dziś Boh. Września) otrzymała nazwę ulicy Pomorskiej. Przecinająca ją Gartenstrasse ( ul. Monte Cassino ) nazwano początkowo Ogrodową, później jednak nosiła już miano ulicy Limanowskiego, działacza PPS. Już nieco później, po wizycie rządowej w Świnoujściu dzisiejsza ulica Konstytucji 3 Maja, niemiecka Färberstrasse, zyskała miano ulicy Żymierskiego, ówczesnego dowódcy Wojska Polskiego i Ministra Obrony Narodowej.

Zatwierdzenia nazw i nadania im charakteru urzędowego dokonano uchwałami Miejskiej Rady Narodowej w 1947 roku. Oprócz wymienionych powyżej, zatwierdzono też nazwy ulic Batalionów Chłopskich, Armii Ludowej, Granicznej, Karsiborskiej, Krzywej i Warszawskiej. Wtedy też zatwierdzono pierwszą ważną zmianę. Ulica Pomorska otrzymała nową nazwę ul. Świerczewskiego dla uczczenia pamięci gen. Karola Świerczewskiego, który zginął w Bieszczadach w zasadzce zorganizowanej przez oddział UPA w 1947 r. i był kreowany na bohatera narodowego.

Już w latach następnych, w miarę jak przez Polaków przejmowane były kolejne, peryferyjne części miasta, po wysiedleniu z nich Niemców, nadawano im nazwy będące w gruncie rzeczy „tłumaczeniem” po niemiecku nazwanych polskich krain geograficznych i miast. Były to m.in. obecne ulice: Poznańska, Grudziądzka, Śląska, Bydgoska, Toruńska. Wielkopolska, Małopolska, Kujawska.

W miarę, jak coraz mocniej umacniały się w Polsce rządy lewicy, odbijało się to na nazwach ulic, także w Świnoujściu. Powoli eliminowano królewskich patronów zastępując je jak to mawiano bardziej postępowymi. I tak przed 60-ciu laty ulice Kazimierza Wielkiego i Władysława Łokietka, przemianowano na Bohaterów Stalingradu. Nosząca imię działacza socjalistycznego Limanowskiego ( dziś Monte Cassino ) otrzymała imię ideologicznie słuszniejszego Feliksa Dzierżyńskiego. Pobliska ulica Zawiszy Czarnego ( dziś Wyszyńskiego ) zyskała imię równie słusznego Juliana Marchlewskiego.

Jeszcze krótka informacja o tym, co się działo za płotem oddzielającym rosyjski gorodok od polskiej części miasta. Otóż gospodarujący tam Rosjanie, żeby się jeszcze lepiej czuć jak u siebie w domu, uliczkom dzielnicy nadmorskiej nadali nazwy o rosyjskim brzmieniu.

Zgodnie z tym obecna ulica Słowackiego nosiła miano Sowietskaja, Sienkiewicza Bałatyjskaja, Powstańców Śląskich – Matroskij Piereułok, Emilii Plater – Torpednej Piereułok, Kasprowicza – Fłotskaja itd.

Tak jak to w takich przypadkach bywa, konieczne było kolejne przesilenia polityczne, by znowu zmienił się katalog nazw świnoujskich ulic. O tym już jednak napiszę w odcinku kolejnym

źródło: www.iswinoujscie.pl