POGODA

Reklama


Wydarzenia

Dr Józef Pluciñski • Poniedzia³ek [07.02.2011, 07:21:26] • ¦winouj¶cie

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

Dom Zdrojowy, od koñca XIX w. rozrywkowe i gastronomiczne centrum dzielnicy nadmorskiej. (fot. Archiwum autora )

Na prze³omie XIX i XX wieku, miasto w znacz±cy sposób zmieni³o siê swój charakter i wygl±d. Jego funkcje portowe zwolna by³y marginalizowane przez rosn±ce na znaczeniu funkcje k±pieliskowe i wojskowe. Sta³o siê to szczególnie dok³adnie widoczne, gdy w ostatnich dziesiêcioleciach XIX wieku, po uruchomieniu nowego toru wodnego do Szczecina, ¦winouj¶cie sta³o siê ma³ym portem pomocniczym. W tym samym niemal okresie, na nadmorskich pustkowiach powstawa³a nowa dzielnica kuracyjna, co sprawi³o, ¿e miasto rozpoczê³o triumfalny marsz do pozycji najbardziej wziêtego nadba³tyckiego kurortu. Takim te¿, ju¿ wkrótce siê sta³o. Owe przemiany wywar³y te¿ istotny wp³yw, na nazwijmy to, topografiê gastronomiczn± miasta. Nast±pi³o bowiem, szczególnie w okresie sezonu letniego, przeniesienie centrum ¿ycia towarzyskiego, do nowej, piêknej dzielnicy kuracyjno – wypoczynkowej.

Istniej±ce instytucje s³u¿±ce zaspokajaniu potrzeb rozrywkowych i gastronomicznych, dostosowaæ siê musia³y do wymogów tak¿e innego, przyjezdnego klienta. By³ to klient w miarê zamo¿ny, do¶æ wybredny, wymagaj±cy odpowiedniej obs³ugi i jako¶ci serwowanych mu napojów i potraw. Niejednokrotnie, by³o to towarzystwo z najwy¿szych wówczas krêgów arystokratycznych i finansowych z kraju i zagranicy. W tym te¿ czasie, wraz z rozwojem twierdzy i bazy cesarskiej marynarki wojennej, pojawi³a siê spora liczba specyficznych, a bardzo zró¿nicowanych go¶ci miejscowej gastronomii – oficerów i ¿o³nierzy ró¿nych formacji.

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

¯o³nierze miejscowego garnizonu w kawiarni w Parku Zdrojowym. (fot. Piotr Laskowski )

W nowo budowanej dzielnicy nadmorskiej, centrum gastronomicznym i rozrywkowym sta³ siê Dom Zdrojowy ( Kurhaus ), umiejscowiony w ¶rodku ówczesnej promenady. Znalaz³y siê tam restauracja, winiarnia, piwiarnia i tradycyjna kawiarnia oferuj±ce doskona³e menu i obs³ugê. Przyci±ga³y te¿ piêkne wnêtrza, dostosowane do gustów go¶ci, tarasy widokowe a w godzinach popo³udniowych i wieczornych, bogaty program rozrywkowy.

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

Jeden z lokali w Domu Zdrojowym, ok. 1930 r. (fot. Archiwum autora )

W niewielkim oddaleniu, tak na lewo jak i na prawo promenady, w pensjonatach i hotelach rozmie¶ci³y siê liczne kafejki, ma³e restauracje i winiarnie, romantycznie usytuowane, zwykle z widokiem na morze i pla¿ê, doskonale wówczas widoczne z promenady. Bardzo okaza³± by³a winiarnia znajduj±ca siê we wschodniej czê¶ci promenady, prowadzona przez importera win francuskich, niejakiego Treptow’a. Serwowane tam wina, bi³y na g³owê jako¶ci± berliñskie lokale, gdy¿ jak twierdzono, po drodze nie dolewano do nich wody.

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

Winiarnie importera win Treptow’a, na promenadzie i obecnym Wybrze¿u W³adys³awa IV.(fot. Archiwum autora )

Tu¿ obok znajdowa³a siê bardzo wziêta wówczas kawiarnia „Jester”. Znakomit± renom± cieszy³ siê równie¿ lokal „Walfisch” (Wieloryb) znajduj±cy siê przy ulicy ¯eromskiego, w budynku nosz±cym obecnie nazwê „¦wiatowid”. By³ to reprezentacyjny lokal, pozostaj±cy w dyspozycji dowództwa miejscowego garnizonu marynarki wojennej. Nic dziwnego, ¿e generalskich mundurów ró¿nych nacji i wyfraczonych osobisto¶ci, w lokalu tym nie brakowa³o.

Powróæmy jednak do historycznego ¶ródmie¶cia. Tam to, w ci±gu kilkudziesiêciu lat, powsta³o wiele lokali, bardzo chêtnie uczêszczanych tak przez miejscowych, jak i przyjezdnych. Jak na niewielkie wówczas miasto, by³o ich naprawdê wiele i tak ró¿norodnych, ¿e praktycznie ka¿dy móg³ znale¼æ lokal odpowiadaj±cy mu atmosfer± oraz tym co i jak podawano. Omówiê mo¿e najbardziej charakterystyczne.

Na bulwarze nad ¦win±, w dalszym ci±gu poza wszelk± konkurencj± dzia³a³y wspominane ju¿ w poprzednim odcinku, znakomite restauracje hoteli „Preussenhof” i „Drei Kronem”. W ich pobli¿u, w ci±gu kilkudziesiêciu lat wyros³o natomiast mnóstwo lokali, odpowiadaj±cych przeró¿nym gustom i oczekiwaniom klientów. Tu¿ przy „Trzech Koronach”, tam gdzie dzisiaj znajduje siê sklep „Pepko”, powsta³ modny lokal „Cafe Paradies”. W rejonie skrzy¿owania obecnych ulic Armii Krajowej i Chrobrego, ju¿ w koñcu XIX wieku sta³y niemal obok siebie 3 lokale : w miejscu gdzie by³ hotel „Ba³tyk” , tu¿ obok, kolejny „Zum Luftdichten”, (dzisiaj „Centrala”). Na przeciwleg³ym rogu, gdzie dzisiaj mamy „Spi¿arniê”, znajdowa³a siê restauracja „Hoche Ecke”. Lokal ten cieszy³ siê w pewnym okresie ponur± s³aw±. Po I wojnie, znajdowa³o siê tam nielegalne kasyno gry, w którym przy karcianym stoliku lub ruletce ulatnia³y siê fortuny. Tam to, pewnej nocy, po przegraniu sporych kwot „po¿yczonych” z publicznej kasy, odebra³o sobie ¿ycie 2-ch miejscowych urzêdników miejskich. Zdarzenie to, tylko na krótko zmniejszy³o popularno¶æ lokalu.

W kierunku pó³nocnym, do Kapitanatu znajdowa³o siê kolejnych kilka knajpek, a w¶ród nich, ciesz±cy siê wówczas zas³u¿enie najgorsz± opini±, lokal pod czerwon± latarni±, nosz±cy niewinn± nazwê „Pod grusz±”. Ze wzglêdu na sta³± obecno¶æ w lokalu bezpruderyjnych pañ, mia³ on szczególne wziêcie w¶ród marynarzy i ¿o³nierzy miejscowego garnizonu.

Id±c wzd³u¿ bulwaru w stronê przeciwn±, po miniêciu „Trzech Koron”, zatrzymaæ siê mo¿na by³o w lokalu o pretensjonalnej nieco nazwie: „Kaiserhof”, usytuowanym niemal w tym samym miejscu, w którym obecnie znajduje siê lokal o tej samej nazwie. Ale nie by³ to koniec. Praktycznie, a¿ do przepompowni ¶cieków, wzd³u¿ wybrze¿a ci±gnê³y siê knajpki, tancbudy, kafejki, z wystawionymi na zewn±trz stolikami, parasolkami a nawet podwy¿szeniami dla tañcz±cych par. Z ka¿dego niemal lokalu, w letnie wieczory dochodzi³y d¼wiêki muzyki tanecznej i gwar rozbawionych go¶ci. Nic dziwnego, ¿e rejon ten by³ bardzo chêtnie odwiedzany przez miejscow± i przyjezdn± m³odzie¿.

Swoista koncentracja lokali gastronomicznych znajdowa³a siê tak¿e w rejonie obecnych placów S³owiañskiego i Wolno¶ci. W miejscu, gdzie dzisiaj znajduje siê „Teatralna” sta³ hotel Jeschkego z restauracj± ciesz±c± siê doskona³± opini±, ze wzglêdu na znakomit± kuchniê. W okresie, gdy jeszcze nie by³o w mie¶cie elektryczno¶ci, restaurator wystawi³ na placu, wielki kandelabr z lampami naftowymi, by umiliæ klientom wieczorne przesiadywanie przy piwie. Tu¿ obok sta³ ma³y, jeszcze chyba XVIII-wieczny dom z knajpk± nazywan± „Blaue Ecke” . Poza serwowanym tam doskona³ym winem i piwem, lokal przyci±ga³ stylowym wystrojem i malunkami nawi±zuj±cymi do historii miasta. Swoist± ozdob± mówi±c± o nieco dziwacznych gustach w³a¶ciciela, by³ podwieszony pod sufitem ¶wiecznik, uczyniony z ko³a, którym dokonano publicznej egzekucji ma³¿onków Mohr.

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

Wnêtrze lokalu „Blaue Ecke”, na rogu Placu Wolno¶ci i ul. Armii Krajowej. (fot. Archiwum autora )

Na Placu Wolno¶ci królowa³ lokal „Cafe Nohr” a tu¿ obok dziwny lokalik, w którym na stoj±co mo¿na by³o wypiæ kieliszek ( albo wiêcej ) wódki i i¶æ dalej. Dyscyplina go¶ci, gwarantowa³a p³ynny ich przep³yw.

Mocno ob³o¿ona ró¿norodn± gastronomi± by³a obecna ulica Bohaterów Wrze¶nia. Charakterystycznym by³ lokal „Alte ¦winemünde”, który powsta³ jeszcze w 1844 r. W tym samym budynku mie¶ci³a siê ma³a, ale dobra restauracja, masarnia, a na górze, kilkupokojowy hotelik i mieszkanie w³a¶ciciela. Ozdobê restauracji, stanowi³ sporych rozmiarów obraz - panorama portu z pocz±tków XX stulecia. Obecnie, malunek ów zdobi salê ekspozycyjn± Muzeum Rybo³ówstwa.

O tawernach, knajpach i restauracjach ¦winouj¶cia cz. 2

Wnêtrze restauracji „Alte Swinemünde”, z widocznym malunkiem, ok. 1935 r. (fot. Archiwum autora )

Pobliska ulica Piastowska oferowa³a równie¿ ró¿norodn± gastronomiê, w tym m.in. lokal o nazwie „U Franciszkanów”. Trudno powiedzieæ sk±d siê wziê³a siê ta nazwa, jako ¿e jak na ironiê, lokal by³ nocnym barem rozrywkowym, oferuj±cym towarzystwo dam, o czym informowa³y wywieszone czerwone latarnie.
Ksi±¿ka adresowa z 1938 roku, zawiera wykaz 42 restauracji kawiarñ i lokali ¶winoujskich, w których serwowano jedzenie, pito piwo , wino lub inne, bardziej krzepkie napoje (w kieliszkach), przygrywano do tañca. Jak na mie¶cinê niespe³na 30-tysiêczn±, by³o to du¿o. Co wa¿ne, nie mia³y one charakteru sezonowego, podobnie zreszt± jak te, istniej±ce obecnie.

W 1945 roku ca³e to bogactwo lokali przejête zosta³o w znacznej czê¶ci przez Polaków. Jak zosta³o ono zagospodarowane, opowiem w odcinku nastêpnym.

¼ród³o: www.iswinoujscie.pl


komentarzy: 35, skomentuj, drukuj, udostêpnij

Twoim Zdaniem

Dodaj Komentarz

Dodaj±c komentarz akceptujesz
Regulamin oraz Politykê prywatno¶ci.

Zauwa¿y³e¶ b³±d lub komentarz niezgodny z regulaminem?
 
Ogl±dasz 26-35 z 35

Go¶æ • Wtorek [08.02.2011, 21:11:19] • [IP: 93.94.190.***]

I dziekuje ze mozna cos powspominac by³o fajnie, teraz to zenada ale tez fajnie poprostu inne czasy.

Go¶æ • Wtorek [08.02.2011, 21:10:14] • [IP: 95.40.19.***]

Patrzcie jak nasze piêkne miasto keidy¶ wygl±da³o a na Niemców plujecie ¿e naród bez kultury... A po 1945 a tak¿ê po 1989 ¦winouj¶æie nawet w 1/10 nie wygl±da³o ta piêknie jak przed wojn±. Piêkne a zarazem zasmucaj±ce.

abs. • Wtorek [08.02.2011, 07:16:46] • [IP: 88.156.235.**]

Swinoujscie chyba slynie z porzadnych lokali rozrywkowych.Pozdrawiam.

Go¶æ • Wtorek [08.02.2011, 05:46:50] • [IP: 88.156.234.***]

Fantastyczny pomys³. Bardzo fajne teksty. Czekam na wiêcej.

Tadzik • Poniedzia³ek [07.02.2011, 17:54:12] • [IP: 92.42.114.**]

Wierzyæ siê nie chce ¿e takie miasto kiedy¶ istnia³o.Z tamtego klimatu prawie nic nie zosta³o a to co jest zabudowuje siê hockami/klockami zamiast zrobiæ mo¿e wed³ug starych planów, czy fotografii.

Go¶æ • Poniedzia³ek [07.02.2011, 17:48:51] • [IP: 83.9.249.**]

Piêkne lampy, piêkne stroje i ludzie jacy¶ nie z PISU.

Go¶æ • Poniedzia³ek [07.02.2011, 15:03:27] • [IP: 80.245.186.***]

Panie Józefie BRAWWWWOOOO! - normalnie czekam na dalej i wiêcej !!

Go¶æ • Poniedzia³ek [07.02.2011, 13:56:34] • [IP: 46.134.14.**]

¦wietny opis, a¿ je¶æ mi siê zachcia³o. Czekam niecierpliwie na dalsze opisy. Pozdrawiam Autora Pigularz

Arczi • Poniedzia³ek [07.02.2011, 13:48:57] • [IP: 80.54.123.**]

wspaniale poczytac o dawnych mordowniach na wyspie, dzieki panie Józefie

Go¶æ zamorski • Poniedzia³ek [07.02.2011, 11:47:24] • [IP: 83.9.8.**]

Nic nie zosta³o po przejeciu przez Poljaków.

Ogl±dasz 26-35 z 35
■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344 ■ Wiesz o czym¶ o czym my nie wiemy? Napisz! kontakt@iswinoujscie.pl lub wy¶lij mms na numer 602 657 344
■ W zwi±zku z trwaj±cymi pracami naprawczymi trakcji kolejowej PKP, uruchomiona zosta³a zastêpcza komunikacja autobusowa na trasie Warnowo – ¦winouj¶cie – Warnowo ■ 11.00 "Ba¶nie ¶wi±teczne" spotkanie z Micha³em Juszczakiewiczem Miejsce: Miejska Biblioteka Publiczna im. Stefana Flukowskiego, ul. Pi³sudskiego 15 Organizator: Miejska Biblioteka Publiczna im. Stefana Flukowskiego Wstêp wolny ■ Od 01 grudnia do 15 grudnia Wydarzenie "Udekorujmy wspólnie choinkê w Muzeum". Zapraszamy wszystkie chêtne dzieci do wykonania ozdób choinkowych w kszta³cie zwierz±t morskich, które zawieszone zostan± na choince znajduj±cej siê w holu Muzeum Rybo³ówstwa Morskiego. Prace prosimy dostarczyæ do siedziby Muzeum, przy Placu Rybaka 1 Miejsce: Muzeum Rybo³ówstwa Morskiego, Plac Rybaka 1 ■ Ju¿ 7 grudnia 2024 roku ¦winouj¶cie stanie siê miejscem niezwyk³ej, zimowej atrakcji – jubileuszowej X Inwazji Morsuj±cych Miko³ajów, rozpocznie siê parad± o godzinie 11:15 parad±, która wyruszy ze Stadionu Miejskiego przy ul. Matejki 22 w ¦winouj¶ciu. Uczestnicy, przebrani w charakterystyczne miko³ajowe stroje, rusz± w kierunku pla¿y, gdzie odbêdzie siê najwa¿niejsza czê¶æ wydarzenia. Szczegó³owy harmonogram imprezy przedstawia siê nastêpuj±co: - 11:15 – Parada Morsów ze Stadionu Miejskiego przy ul. Matejki 22 - 11:45 – Powitanie uczestników na pla¿y - 11:50 – Wybór Miss i Mistera Morsuj±cych Miko³ajów oraz wrêczenie nagród - 11:55 – Rozgrzewka, przygotowanie do k±pieli - 12:00 – 12:20 – K±piel morsów w zimnej wodzie - 12:30 – Blok integracyjny (ognisko, ciep³e posi³ki) - 14:00 – Zakoñczenie ■ Ju¿ 7 grudnia, o godz. 13.00 zapraszamy na koncert pt. "Bêdzie Kolêda" oraz wystawê prac plastycznych Ko³a Plastycznego UTW (Instruktor Agnieszka Chrostowska). Sala Teatralna MDK, ul. Matejki 11, wstêp wolny. W Koncercie udzia³ wezm±: Jerzy Piórski – gitara klasyczna - uczeñ Studium Instrumentalnego MDK soli¶ci studium wokalnego UTW: Halina Nowak, Leonarda Paczkowska, Maria Romanowska, Jan Adamski, Marian £yskawa, chór mieszany Kantylena, zespól mêski Chwaty, pod kierunkiem Barbary Okoñ ■