Istniejące instytucje służące zaspokajaniu potrzeb rozrywkowych i gastronomicznych, dostosować się musiały do wymogów także innego, przyjezdnego klienta. Był to klient w miarę zamożny, dość wybredny, wymagający odpowiedniej obsługi i jakości serwowanych mu napojów i potraw. Niejednokrotnie, było to towarzystwo z najwyższych wówczas kręgów arystokratycznych i finansowych z kraju i zagranicy. W tym też czasie, wraz z rozwojem twierdzy i bazy cesarskiej marynarki wojennej, pojawiła się spora liczba specyficznych, a bardzo zróżnicowanych gości miejscowej gastronomii – oficerów i żołnierzy różnych formacji.

W nowo budowanej dzielnicy nadmorskiej, centrum gastronomicznym i rozrywkowym stał się Dom Zdrojowy ( Kurhaus ), umiejscowiony w środku ówczesnej promenady. Znalazły się tam restauracja, winiarnia, piwiarnia i tradycyjna kawiarnia oferujące doskonałe menu i obsługę. Przyciągały też piękne wnętrza, dostosowane do gustów gości, tarasy widokowe a w godzinach popołudniowych i wieczornych, bogaty program rozrywkowy.

W niewielkim oddaleniu, tak na lewo jak i na prawo promenady, w pensjonatach i hotelach rozmieściły się liczne kafejki, małe restauracje i winiarnie, romantycznie usytuowane, zwykle z widokiem na morze i plażę, doskonale wówczas widoczne z promenady. Bardzo okazałą była winiarnia znajdująca się we wschodniej części promenady, prowadzona przez importera win francuskich, niejakiego Treptow’a. Serwowane tam wina, biły na głowę jakością berlińskie lokale, gdyż jak twierdzono, po drodze nie dolewano do nich wody.

Tuż obok znajdowała się bardzo wzięta wówczas kawiarnia „Jester”. Znakomitą renomą cieszył się również lokal „Walfisch” (Wieloryb) znajdujący się przy ulicy Żeromskiego, w budynku noszącym obecnie nazwę „Światowid”. Był to reprezentacyjny lokal, pozostający w dyspozycji dowództwa miejscowego garnizonu marynarki wojennej. Nic dziwnego, że generalskich mundurów różnych nacji i wyfraczonych osobistości, w lokalu tym nie brakowało.

Powróćmy jednak do historycznego śródmieścia. Tam to, w ciągu kilkudziesięciu lat, powstało wiele lokali, bardzo chętnie uczęszczanych tak przez miejscowych, jak i przyjezdnych. Jak na niewielkie wówczas miasto, było ich naprawdę wiele i tak różnorodnych, że praktycznie każdy mógł znaleźć lokal odpowiadający mu atmosferą oraz tym co i jak podawano. Omówię może najbardziej charakterystyczne.

Na bulwarze nad Świną, w dalszym ciągu poza wszelką konkurencją działały wspominane już w poprzednim odcinku, znakomite restauracje hoteli „Preussenhof” i „Drei Kronem”. W ich pobliżu, w ciągu kilkudziesięciu lat wyrosło natomiast mnóstwo lokali, odpowiadających przeróżnym gustom i oczekiwaniom klientów. Tuż przy „Trzech Koronach”, tam gdzie dzisiaj znajduje się sklep „Pepko”, powstał modny lokal „Cafe Paradies”. W rejonie skrzyżowania obecnych ulic Armii Krajowej i Chrobrego, już w końcu XIX wieku stały niemal obok siebie 3 lokale : w miejscu gdzie był hotel „Bałtyk” , tuż obok, kolejny „Zum Luftdichten”, (dzisiaj „Centrala”). Na przeciwległym rogu, gdzie dzisiaj mamy „Spiżarnię”, znajdowała się restauracja „Hoche Ecke”. Lokal ten cieszył się w pewnym okresie ponurą sławą. Po I wojnie, znajdowało się tam nielegalne kasyno gry, w którym przy karcianym stoliku lub ruletce ulatniały się fortuny. Tam to, pewnej nocy, po przegraniu sporych kwot „pożyczonych” z publicznej kasy, odebrało sobie życie 2-ch miejscowych urzędników miejskich. Zdarzenie to, tylko na krótko zmniejszyło popularność lokalu.

W kierunku północnym, do Kapitanatu znajdowało się kolejnych kilka knajpek, a wśród nich, cieszący się wówczas zasłużenie najgorszą opinią, lokal pod czerwoną latarnią, noszący niewinną nazwę „Pod gruszą”. Ze względu na stałą obecność w lokalu bezpruderyjnych pań, miał on szczególne wzięcie wśród marynarzy i żołnierzy miejscowego garnizonu.

Idąc wzdłuż bulwaru w stronę przeciwną, po minięciu „Trzech Koron”, zatrzymać się można było w lokalu o pretensjonalnej nieco nazwie: „Kaiserhof”, usytuowanym niemal w tym samym miejscu, w którym obecnie znajduje się lokal o tej samej nazwie. Ale nie był to koniec. Praktycznie, aż do przepompowni ścieków, wzdłuż wybrzeża ciągnęły się knajpki, tancbudy, kafejki, z wystawionymi na zewnątrz stolikami, parasolkami a nawet podwyższeniami dla tańczących par. Z każdego niemal lokalu, w letnie wieczory dochodziły dźwięki muzyki tanecznej i gwar rozbawionych gości. Nic dziwnego, że rejon ten był bardzo chętnie odwiedzany przez miejscową i przyjezdną młodzież.

Swoista koncentracja lokali gastronomicznych znajdowała się także w rejonie obecnych placów Słowiańskiego i Wolności. W miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się „Teatralna” stał hotel Jeschkego z restauracją cieszącą się doskonałą opinią, ze względu na znakomitą kuchnię. W okresie, gdy jeszcze nie było w mieście elektryczności, restaurator wystawił na placu, wielki kandelabr z lampami naftowymi, by umilić klientom wieczorne przesiadywanie przy piwie. Tuż obok stał mały, jeszcze chyba XVIII-wieczny dom z knajpką nazywaną „Blaue Ecke” . Poza serwowanym tam doskonałym winem i piwem, lokal przyciągał stylowym wystrojem i malunkami nawiązującymi do historii miasta. Swoistą ozdobą mówiącą o nieco dziwacznych gustach właściciela, był podwieszony pod sufitem świecznik, uczyniony z koła, którym dokonano publicznej egzekucji małżonków Mohr.

Na Placu Wolności królował lokal „Cafe Nohr” a tuż obok dziwny lokalik, w którym na stojąco można było wypić kieliszek ( albo więcej ) wódki i iść dalej. Dyscyplina gości, gwarantowała płynny ich przepływ.

Mocno obłożona różnorodną gastronomią była obecna ulica Bohaterów Września. Charakterystycznym był lokal „Alte Świnemünde”, który powstał jeszcze w 1844 r. W tym samym budynku mieściła się mała, ale dobra restauracja, masarnia, a na górze, kilkupokojowy hotelik i mieszkanie właściciela. Ozdobę restauracji, stanowił sporych rozmiarów obraz - panorama portu z początków XX stulecia. Obecnie, malunek ów zdobi salę ekspozycyjną Muzeum Rybołówstwa.

Pobliska ulica Piastowska oferowała również różnorodną gastronomię, w tym m.in. lokal o nazwie „U Franciszkanów”. Trudno powiedzieć skąd się wzięła się ta nazwa, jako że jak na ironię, lokal był nocnym barem rozrywkowym, oferującym towarzystwo dam, o czym informowały wywieszone czerwone latarnie.
Książka adresowa z 1938 roku, zawiera wykaz 42 restauracji kawiarń i lokali świnoujskich, w których serwowano jedzenie, pito piwo , wino lub inne, bardziej krzepkie napoje (w kieliszkach), przygrywano do tańca. Jak na mieścinę niespełna 30-tysięczną, było to dużo. Co ważne, nie miały one charakteru sezonowego, podobnie zresztą jak te, istniejące obecnie.

W 1945 roku całe to bogactwo lokali przejęte zostało w znacznej części przez Polaków. Jak zostało ono zagospodarowane, opowiem w odcinku następnym.

źródło: www.iswinoujscie.pl