Sporządzając ranking, chciano uhonorować samorządy, które najbardziej dbają o rozwój i podniesienie jakości życia mieszkańców, zachowując jednocześnie reguły odpowiedzialności i bezpieczeństwa finansowego.

Sposób wyboru najlepszych samorządów "Rzeczpospolitej" zatwierdziła niezależna kapituła, pod przewodnictwem Jerzego Buzka, w skład której weszli przedstawiciele instytucji i środowisk współpracujących z samorządami. Ranking przeprowadzony został w dwóch etapach.

W pierwszym wybrano gminy, które najlepiej zarządzały swoimi finansami w latach 2003-2006 i jednocześnie najwięcej w tym czasie inwestowały. W etapie tym wzięto pod uwagę dane pochodzące z Ministerstwa Finansów i dotyczące wszystkich samorządów w Polsce .Aby wybrać samorządy do drugiego etapu, wzięto po uwagę: dynamikę wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2003-2006, wartość środków unijnych (w przeliczeniu na jednego mieszkańca), które w latach 2004-2006 wpłynęły na rachunek budżetu gminy/miasta, zadłużenie samorządu w stosunku do dochodów w latach 2003-2006, nadwyżkę operacyjną w stosunku do dochodów w latach 2003 -2006, dynamikę wzrostu dochodów własnych w latach 2003 -2006, relację nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia w latach 2003-2006, dynamikę wzrostu wydatków ogółem na jednego mieszkańca w wybranych działach w poszczególnych latach 2003-2006, transport i łączność oraz ochronę środowiska.

Po podsumowaniu pierwszego etapu powstała lista samorządów, których finanse najlepiej odpowiadały przyjętym przez kapitułę kryteriom. Dokonano wyboru 450 samorządów, które zakwalifikowane zostały do drugiego etapu. W tym gronie znalazło się 50 miast na prawach powiatu, 200 pozostałych miast i gmin miejsko-wiejskich oraz 200 gmin wiejskich.

W drugim etapie wzięto pod uwagę :udział wydatków na realizację kontraktów z organizacjami pozarządowymi w wydatkach ogółem w latach 2003-2006, liczbę złożonych wniosków o dofinansowanie organizacji pozarządowych w latach 2003-2006, wydatki mieszkaniowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2003-2006, wyniki testu szóstoklasistów oraz gimnazjalistów w 2005 i 2006 roku, liczbę nowych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy w latach 2003-2006 w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, udział wydatków na promocję gminy w wydatkach ogółem w latach 2005-2006, informacje, czy statut zawiera zapisy dotyczące zasad przekazywania środków finansowych oraz składników majątkowych jednostkom pomocniczym. W miastach na prawach powiatu wzięto po uwagę dodatkowo: stopę bezrobocia w latach 2003-2006 i ocenę ratingową. Świnoujście znalazło się - w plebiscycie wśród miast na prawach powiatu - na 39 miejscu.