Dr Józef Pluciński • Wtorek [20.07.2010, 14:08:18] • Świnoujście
Tablica 25-lecia Uzdrowisk
Obelisk z tablicą upamiętniającą 25 – lecie Uzdrowiska w Świnoujściu.(fot. Sławomir Ryfczyński
)
Obiekt, któremu poświęcam niniejszy materiał znajduje się na skwerku w uzdrowiskowej dzielnicy miasta, przy ulicy również bardzo uzdrowiskowej. Znajduje się bowiem na tej krótkiej uliczce Emilii Gierczak, Klub Zdrojowy oraz sanatoria „Swarożyc”, „Adam” i „Ewa”. W pobliżu nich, na narzutowym kamieniu, obecnie nieco żywopłotem przysłoniętym, umieszczona została tablica głosząca: „NA PAMIĄTKĘ 25-LECIA UZDROWISKA ŚWINOUJŚCIA 1959 – 1994”.
Intencja posadowienia kamienia i tablicy, była uzasadniona znaczeniem, jakie dla miasta miało powstanie uzdrowiska. Wszak to nie tylko miejsce pracy wielu mieszkańców, ale i renoma wypływająca z faktu, że tysiące rodaków, a ostatnimi laty i gości zagranicznych, może tu podreperować nadwątlone zdrówko. Powołanie firmy w sensie prawnym, nastąpiło w 1959 r., kiedy to wydane zostały stosowne decyzje organizacyjne i finansowe, dla jej powstania. Faktycznie jednak, idea zorganizowania w Świnoujściu uzdrowiska po II wojnie światowej, była wcześniejsza, zrodziła się bowiem już w pierwszych latach polskiego władztwa w mieście.
Uzdrowisko w Świnoujściu próbował zorganizować wiosną 1946 r rezydujący w Międzyzdrojach, pełnomocny przedstawiciel Państwowego Zarządu Uzdrowisk, pan Bolesław Motyl. Po kilkakrotnych wizytach u polskich władz powiatowych i miejskich w Świnoujściu, zachęcony ich pozytywną opinią, podjął działania organizacyjne. Na początek osiedlił się przy ul. Paderwskiego, a na siedzibę dyrekcji Uzdrowiska zajął pobliski budynek, dzisiaj pensjonat Elen znajdujący się także przy ulicy Paderewskiego 1. Dzięki jego zabiegom, udało się uzyskać dostęp do plaży na odcinku od ul. Trentowskiego do ul. B.Chrobrego, oraz kompleks drewnianych zabudowań kąpieliskowych na plaży, w których znajdowały się natryski, szatnie i urządzenia kąpieliskowe. Były to zabudowania niemieckiego Gesellschaftbadu.
Pensjonat „Elen” niegdyś pierwsza po wojnie siedziba oddziału Państwowego Zarządu Uzdrowisk w Świnoujściu, stan obecny. (fot. internet
)
Nie zapominajmy jednak, że dzielnicę nadmorską faktycznie w całości zajmowała wówczas wojskowa baza rosyjska, co miało istotne dla tych zamierzeń znaczenie. Nie udało się bowiem, mimo starań, uzyskać dawnego zakładu przyrodoleczniczego, który znajdował się już za płotem, w strefie zajętej przez Rosjan. W obiekcie tym zorganizowali oni „banię”, czyli łaźnię dla żołnierzy z bazy. Polskie zabiegi dotyczyły nadto kolejnych 9-ciu budynków, które stały na terenie późniejszego pola namiotowego, dzisiaj miejsca rozbuchanych inwestycji. Odpowiedzią na polskie zabiegi było „niet”, a co więcej w niewyjaśnionych okolicznościach w 1948 r., zapalił się i doszczętnie spłonął, będący w polskim posiadaniu, wspomniany budynek na plaży, na którym już widniał szyld Państwowego Zarządu Uzdrowisk.
Wejście do drewnianych budynków Państwowego Zarządu Uzdrowisk, 1947 r.(fot. Archiwum autora
)
Wkrótce potem Rosjanie prawie całkowicie ograniczyli dostęp do plaży. W tej sytuacji pierwsza próba zorganizowania uzdrowiska w Świnoujściu została zaniechana. I tak było przez kilka długich lat. Dopiero wyprowadzka Rosjan z nadmorskiej dzielnicy i przekazanie jej władzom miasta w latach 1958 – 59, oraz zapewnienie przez rząd środków na odbudowę miasta, stworzyło warunki dla odbudowy uzdrowisk. Dnia 1 lipca 1959 r. powołane zostało Państwowe Przedsiębiorstwo „Uzdrowisko Świnoujście” i rozpoczęta została odbudowa przejętych na ten cel obiektów, oraz organizacja lecznictwa. Nie było to zadanie zbyt proste, gdyż stan wielu obiektów w dzielnicy przekazanej przez Rosjan był opłakany. Wymagały one znacznych nakładów prac remontowych i naturalnie finansowych.
Jeden z przejętych od Rosjan obiektów sanatoryjnych, 1958 r. (fot. Archiwum autora
)
Poza przejeciem i renowacja budynków i obiektów uzdrowiskowych sprawą niezmiernie ważną, było zatrudnienie niezbędnego personelu wykwalifikowanego personelu, głównie lekarzy i pielęgniarek. To wymagało nieco czasu. Na dobrą więc sprawę, właściwe zapoczątkowanie działalności leczniczej Uzdrowisk nastąpiło niemal dokładnie przed 50 laty. Pierwszych kuracjuszy przyjęto 1 lipca 1960 r. do 3-ch wyremontowanych pawilonów: „Adam”, „Ewa” i „Swarożyc”. W pierwszym okresie, ze względu na nieprzystosowanie budynków do całorocznej działalności, uzdrowiskowe pawilony przyjmowały kuracjuszy tylko przez trzy miesiące w roku. W pierwszym roku, a dokładnie w ciągu trzech miesięcy otwarcia domów uzdrowiskowych, leczyło się w nich 965 osób.
Lokalne źródła solanki pozwoliły na uruchomienie produkcji wody mineralnej „Wolinianka”.(fot. Andrzej Ryfczyński
)
Kolejne lata, to dalsza rozbudowa uzdrowiska i temat na sporą nawet monografię. Jest nadzieja, że działające już w innych ramach organizacyjnych władze świnoujskiego uzdrowiska, na jej opracowanie kiedyś się zdobędą. Należy się to ludziom, którzy przed laty, świnoujskiemu uzdrowisku przywrócili życie.
źródło: www.iswinoujscie.pl
Tablicę z kamieniem postawiono w 1984 roku na 25 lecie Uzdrowiska. Pomysłodawca byli pracownicy Uzdrowiska. Pan Juliusz Szmidt i Tadeusz Kurczewski
Przepraszam Doktorze za robienie czaterii.Do 147 z 22.07. Witaj chyba rówieśniku.Prawdopodobnie już nie pozostał nikt z Tych co zostali przywiezieni do Świnoujścia przez Niemców" na roboty".Byli to ludzie bardzo dla tego miasta zasłużeni.Można przecież odnaleźć ich nazwiska.Można znaleźć również nazwiska tych pierwszych którzy tutaj osiedlili się w latach 1945-1950.Mam świadomość, że ich już wśród nas nie ma.Większość z Nich to Ludzie, którzy to miasto tworzyli.Czy nie należałoby choćby na cmentarzu postawić kilka a nawet kilkanaście tablic w wydzielonej kwaterze wspominając ich nazwiska i osiągnięcia, bez względu na przynależność ideową-polityczna, którzy odbudowywali polskość.Nie można zapomnieć o twórcy PSS Teofilu Kropskim. Nie należy zapomnieć o współtwórcach nie istniejącej Gospodarki Morskiej...Czy trudno byłoby odnaleźć ich nazwiska i materialne ślady ich pracy ? Mój Rówieśniku ! We wczesnych latach 90-tych takie spotkanie jak proponujesz odbyło się" Hutniku.Dokumentacja może być w Medyku i w UM.
Spółki wyłączone z prywatyzacji na podstawie rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 20.07.2007r. w sprawie wykazu zakładów lecznictwa uzdrowiskowego prowadzonych w formie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, które nie będą podlegać prywatyzacji (Dz. U. z 2007 r. nr 146 poz. 1026).Uzdrowisko Świnoujście SA znajduje się na tej liście
"Wolinianka" nie była wodą mineralna a wodą stołową, tj. wodą z wodociagu napelnianą CO, 2.Pewnie jeszcze są gdzieś (?) naklejki o tym informujące. W Ś-ciu, nie ma i nie było żrodeł, z których można by produkować / butelkować, wode mineralną.
Do 84...Faktycznie to do 1948 roku to wszyscy mieszkańcy się znali.Ciekawe by było zorganizować spotkanie mieszkańców jeszcze żyjących tych których los rzucił i osiedlili się tu np.do 1950 roku.Tylko kto ma to zorganizować. ..Najwłaściwszym organem byłby Urząd Miasta tylko czy im by się chciało to zrobić.Może z względów propagandowych...Spotykam czasem znajome nazwiska. ..ale to ich dzieci.Oni nie pamiętają kiedy miasto było zgruzowane i stały" pustki"aby wjechać na lewobrzeże to trzeba było mieć wizę a przy przeprawie stał WOP.Kiedy trudności były nawet z zakupem chleba.Kiedy nie było połączenia kolejowego w Wolinie most pontonowy ODRA była jeszcze DALMOREM i zaczynała powstawać a na Stoczni którą przeniesiono z" Kosy"("stocznia gdzie remontowano wydobyte zatopione kutry") Jednym z pierwszych zakładów pracy była ODLEWNIA ŻELIWA i CENTRALA RYBNA.Nad kanałem Kioski z owocami a pod ladą bimber, gdzie handlowano z Rosjanami przybyłymi z z strefy okupacyjnej.Pierwszym zakładem prawdziwym to był HYDROTREST
przecież uzdrowisko prywatyzuja - nie bedzie juz uzdrowiska świnoujście bedzie dojczland hospital
Tak to wtedy wyglądało Gościu z 20.07 godz.18, 16 To wtedy" miasteczko" w którym większość ludzi znała się osobiście, lub z widzenia.Popieram Pana opowieści Panie Doktorze.Cieszę się, że myśli Pan o monografii.Cieszę się, że ma Pan zamiar upamiętnić interesujących ludzi.Chyba pierwszym Naczelnym lekarzem Uzdrowiska był dr.Kaszubski, lekarza z Domku Doktora pod Monte Cassino. Członka kierownictwa Uzdrowisk a jednocześnie artystą tworzącym 'morzokształty", no cóż skleroza, ale chyba nazywał się Tychawski. Ludzi o pięknych życiorysach, którzy byli przekonani, o potrzebie odbudowy i rozbudowy naszego miasta.Uczestników Klubu MKPiK (przy pl.Słowiańskim) oraz Klubu NiT (przy Piastowskiej). To właśnie oni byli pomysłodawcami wielu poczynań i imprez, również kulturalnych i miastotwórczych jak np FAMA, lub nie istniejąca już Cepeliada, . ... Eh ! Czasy może i trudne ale mieszkańcy (przecież przybysze z różnych stron świata i kraju) bardziej solidarni, pomysłowi i kochający swoje miasto."Gdzie są ludzie z. ...
a ty sam sobie odpisujesz?
Raczej Greka.
Udają niemca.
Pisze Pan o tym ze produkowano w Swinoujsciu wode mineralna.Dlaczego wiec nie kontynuuje sie tego i zakonczono produkcje?
Nareszcie poprawiliście swój błąd pomieszania zdjęć z tekstem...Ale wypadało by wyjaśnić pomyłkę i przeprosić. tak nakazuje dobry obyczaj.Pomyłki się zdarzają wszędzie tak zwany chochlik dziennikarski wiec nie ma co się wstydzić.Jeśli chodzi o Rosjan to paradoksalnie ocalili domy wczasowe dzielnicy nadmorskiej bo : Tam gdzie obecnie jest pole namiotowe OSIR też były domy podobnie uszkodzone po nalocie dywanowym na Świnoujście ale one poszły na cegłę.Pamiętam to bo mieszkam tu od 45 roku. Wolinianka była dobra w szklanych butelkach. ..A może by to reaktywować. ..lepsza od wody w plastykach.
gdyby pan mnie uczył historii w podstawówce to z pewnością była by to najlepsza lekcja :)