W przedstawionej roboczej wersji aktualizacji lokalnego programu rewitalizacji zdefiniowano - obecne problemy miasta w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej i zaproponowano projekty, które mają rozwiązać te problemy.

Wg przedstawionej w programie rewitalizacji Świnoujścia prognozy GUS (str.10-11) - za 25 lat (do roku 2035) liczba mieszkańców Świnoujścia spadnie o 20% i autorzy uznali to za główny obok stagnacji gospodarczej – problem gospodarczy Świnoujścia. Trudno się z tym nie zgodzić. Szybkie zmniejszanie się liczby mieszkańców i konsumentów w mieście, oznacza, że za 20 lat w Świnoujściu będzie mniej konsumentów nie tylko dla handlu i usług, ale i w innych branżach miasta (komunikacja, nieruchomości, szkoły, itd.). Podobnie jak obecnie nadgraniczne miasta niemieckie (np. Schwedt), niektóre z obecnych osiedli mieszkaniowych Świnoujścia mogą w przyszłości nie mieć mieszkańców, a niektóre sklepy i lokale handlowe mogą zostać puste. Czy zaproponowane w programie rewitalizacji działania gospodarcze dają szansę na zabezpieczenie naszego miasta przed tym zagrożeniem?

Program opracowany przez zespół ds. rewitalizacji Świnoujścia z Panem Prezydentem Andrzejem Szczodrym na czele, proponuje 4 działania o znaczeniu gospodarczym, z których 3 projekty zgłoszone są przez Prezydenta Świnoujścia, jako ich inicjatora i mają kosztować ok. 291 mln PLN (tabela kosztów projektów str.111). Prezydent Świnoujścia firmuje więc projekty, które w jego ocenie najbardziej przyczynią się do przeciwdziałania obecnym problemom gospodarczym i społecznym Świnoujścia - zagrożeniu malejącej liczby mieszkańców Świnoujścia i stagnacji gospodarczej.

W dalszej części przedstawiono:
1.Streszczenie działań gospodarczych roboczej wersji aktualizacji programu rewitalizacji Świnoujścia, w wersji prezentowanej na stronach Urzędu miasta,
2.Uwagi i wątpliwości zgłaszane do aktualizacji lokalnego programu rewitalizacji,
3.Propozycje dodatkowych/zamiennych projektów działań gospodarczych, które wydaje się, że byłyby lepszym sposobem na wydanie publicznych pieniędzy,




1.Streszczenie działań gospodarczych, roboczej wersji Aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji 2010-2020, które przedstawiono na stronach internetowych Urzędu Miasta Świnoujścia:

1.W RAMACH PROJEKTU ZINTEGROWANEGO
A)Str. 80-81 - Podprojekt PEPE-HAPE Jesscia – budowa zespołu usługowego w kwartale ulic Piastowska-Piłsudskiego-Hołdu Pruskiego, o wielkości ok. 9,3tyś. m2 powierzchni użytkowej. Spodziewanych 70 nowych miejsc pracy; wartość projektu 40 mln PLN. Projekt zgłoszony przez Prezydenta Świnoujścia z zakładanym udziałem partnerów prywatnych.

B)Str. 82 - Projekt „Śladami zabytków…” - oznakowania chodników, aby turyści trafiali łatwiej do zabytków miasta – wartość projektu 150 tyś. PLN. Projekt zgłasza Prezes Klubu Przewodników i Pilotów PTTK

2. „Projekt Basen Północny Jessica” - str.101-104 programu. Budowa zespołu apartamentowo (funkcja zdecydowanie dominująca) – hotelowo (70pokoi) - usługowego, z salą konferencyjną na 300-500 miejsc. Zabudowa o wartości 120 mln PLN ma zapewnić 100 nowych miejsc pracy. Projekt zgłoszony przez Prezydenta Świnoujścia, z zakładanym udziałem przedsiębiorców prywatnych, Fundacji Centrum Twórczości Narodowej (Karuzela Kultury) i tanich pożyczek funduszu „Jessica” dotowanych ze środków unijnych. Na str.102 określono spodziewane rezultaty projektu jako: „rozszerzenie oferty kulturalnej miasta, rozwój nowych jakościowo usług dla turystów i mieszkańców Świnoujścia, stworzenie około 100 nowych miejsc pracy”. Projekt polegać ma na tym (str.101), że: „Gmina udostępni teren pod realizację całego przedsięwzięcia oczekując od innych partnerów (przede wszystkich inwestorów komercyjnych, ale także fundacji i organizacji pozarządowych) zrealizowania ściśle określonego zakresu (pakietu) rzeczowego, który będzie służył również funkcjom publicznym. Funkcje publiczne to: -uniwersalna sala do organizacji imprez kulturalnych, wystaw, konferencji (pojemność sali 300-500 osób), -miejsce do organizacji kameralnych imprez kulturalnych na powietrzu, -ciągi piesze, zieleń, obiekty i urządzenia małej architektury, itp. W zamian, część budynków i terenów będzie mogła być wykorzystana na realizację przedsięwzięć typowo komercyjnych (kameralny hotel na około 70 pokoi, puby, restauracje, małe sklepy, itp.). Całość zarządzana będzie przez jednego operatora(…)”.

3. Projekt „BWP” Jessica „Rewitalizacja terenów powojskowych na przygraniczne centrum handlu i usług”. W rejonie autodromu przy ul. Wojska Polskiego – budowa centrum handlowego o powierzchni handlowej do 20tyś.m2, targowiska dla 300 boksów handlowych i zespołu sportowo-rekreacyjnego z basenem i halą widowiskowo-sportową na 1000 miejsc widowni oraz odpowiednia przebudowa infrastruktury. Spodziewanym efektem jest przeniesienie 300 miejsc pracy handlowców z ul. Wojska Polskiego do hali targowej. Koszt projektu 131 mln PLN. Projekt zgłoszony przez Prezydenta Świnoujścia, finansowany ma być z budżetu miasta, tanie pożyczki funduszu „Jessica” dotowane ze środków unijnych i przez inwestorów prywatnych. Spodziewanym rezultatem realizacji projektu ma być rozszerzenie oferty handlowej i turystycznej miasta o: „największy kompleks handlowy Wyspy Uznam i Świnoujścia” i halę widowiskowo-sportową oraz basen.

2. Uwagi i wątpliwości w zakresie działań gospodarczych do aktualizacji lokalnego programu rewitalizacji miasta Świnoujście 2010-2020r :

1.Przedstawiony program rewitalizacji nie proponuje wyraźnego przeciwdziałania temu, że do 2035r. spadanie liczba mieszkańców Świnoujścia o 20%.

2.W przedstawionej aktualizacji programu nie określono innych problemów gospodarczych miasta, ani propozycji działań, które im przeciwdziałają m.in.:
a) braku stałej przeprawy, który utrudnia dostęp do miasta turystom i mieszkańcom, b) słabość warunków inwestowania na terenie miasta dla firm, które mogłyby zatrzymać tu młodych i wykształconych ludzi,
c) słabości produktu turystycznego miasta na tle sąsiednich miasteczek niemieckich, wynikający m.in. braku atrakcyjnego, całorocznego wizerunku kulturalnego miasta, braku atrakcyjnego i bezpiecznego systemu dróg rowerowych, braku atrakcyjnego wizerunku architektonicznego, braku atrakcyjnych promenad pieszo-rowerowych (np. wzdłuż Wybrzeża Władysława IV, Basenu Północnego, ul. Jachtowej), zagrożeń dla turystyki wynikających z budowy LNG, słabego systemu komunikacji i parkowania, …
d) słabości warunków do rozwoju przemysłu portowego,
e) brak warunków dla rozwoju stałych i atrakcyjnych obiektów handlowo-usługowych, wynikający z uprzywilejowania kiosków i straganów na głównych ciągach komunikacyjnych i promenadzie,

3.Na podstawie jakich analiz eksperckich, wykluczyć można wątpliwości, czy nie zwiększy ilości bezrobotnych w Świnoujściu (?) - planowana budowa „największego na Wyspie Uznam” wielko powierzchniowego centrum handlowego na 20tyś. m2 powierzchni handlowej w rejonie autodromu, przy ul. Wojska Polskiego (Projekt „BWP” Jessica „Rewitalizacja terenów powojskowych na przygraniczne centrum handlu i usług”.) Czy budowa tego centrum handlowego z udziałem środków publicznych, była konsultowana, z organizacjami przedsiębiorców/handlowców w Świnoujściu na etapie definiowania problemów gospodarczych miasta? Tym bardziej, że wg danych GUS przedstawionych w programie, za 25 lat w Świnoujściu, zmniejszy się liczba mieszkańców (i konsumentów) o 20% i pogorszą się warunki handlu i usług, a handel wielko-powierzchniowy jest silną konkurencją.

4.Projekty gospodarcze zgłoszone przez Miasto Świnoujście mają kosztować ok. 291 mln PLN, za które może będzie utworzonych 170 nowych miejsc pracy. Czy nie jest to zbyt duża cena – średnio ok. 1,7 mln za 1 nowe miejsce pracy? Czy przedsiębiorcy ze Świnoujścia nie zatrudniliby więcej osób, gdyby mieli do dyspozycji środki ( - na realizację odmiennych programów) - jakimi dysponuje program rewitalizacji? Czy te zagadnienia były konsultowane ze środowiskami gospodarczymi miasta?

5.Dlaczego tereny Basenu Północnego, jedne z najbardziej kulturotwórczych miasta Świnoujścia, - są przeznaczone w programie rewitalizacji miasta, dla enigmatycznego projektu „hali wielofunkcyjnej”, która ma służyć jako listek figowy, dla projektu zabudowy apartamentami nabrzeży Basenu Północnego? Program rewitalizacji nie proponuje też działań przestrzennych, które mogłyby zapewnić przebieg ciągów pieszo-rowerowych przez tereny nad wodą przy Basenie Północnym i Wybrzeżu Władysława IV. Czy zabudowy apartamentowo-usługowej Basenu Północnego, nie można pogodzić z zachowaniem dostępu ciągów pieszych i rowerowych do nabrzeży ?

6.Dlaczego nie przedstawiono w programie rewitalizacji informacji o tym jakie dochody z turystyki ma miasto Świnoujście i jego mieszkańcy? Rozdzielanie dochodów z handlu i usług od odchodów z turystyki jest niezrozumiałe (str.16 programu rewitalizacji), ponieważ obie sfery są ze sobą bezpośrednio związane.

7.Program rewitalizacji nie definiuje prawdziwych obszarów kryzysowych Świnoujścia. Sztuczne podzielenie STREFY1 Śródmieścia (określonej jako obszar kryzysowy programu rewitalizacji w roku 2006) na 2 obszary analizy (nr1 i nr4) fałszuje statystyczny obraz problemów społeczno-gospodarczych Świnoujścia (str.56-57, 20-23). Taki podział spowodował, że analiza danych statystycznych obszaru nr 1, wskazała ten obszar jako kryzysowy (str.55). Gdy jednak wykona się analizę wskaźnikową łączną obszarów nr 1 i 4, jako jednego obszaru analitycznego (STREFA NR1 programu z 2006r.) – to obszary analityczne nr 1 i 4 okażą się być w dobrej (wskaźnikami opisanej) sytuacji. Związane jest to w konsekwencji z błędnym wyznaczeniem obszarów wsparcia mieszkalnictwa (– na str. 58 programu rewitalizacji), – który nie znajduje się na obszarze nr 1, a na innym obszarze miasta, co wiąże się z pominięciem tam możliwości wsparcia mieszkalnictwa dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.

8.Program Rewitalizacji nie podejmuje zagadnień ogrodów działkowych na terenie miasta Świnoujścia. Ogrody te zajmują duże obszary miasta i wymagają rewitalizacji, w uzgodnieniu z działkowcami; zamiast obecnej stagnacji, braku dróg, kanalizacji, uzbrojenia i możliwości atrakcyjnego zagospodarowania.

9.Program rewitalizacji nie odnosi się do uwarunkowań formalno-prawno-ekonomicznych rozwiązań, które w programie się proponuje. Czy możliwe jest prawne zakazanie użytkowania prywatnego lokalu na Wojska Polskiego, w zamian za boks na targowisku, co zakłada się w programie rewitalizacji przedstawionym przez Prezydenta Świnoujścia? Czy realnie możliwym i skutecznym prawnie będzie wymóg, utrzymania i budowy przez prywatnego inwestora sali konferencyjnej na 300-500 miejsc, w zamian za wybudowanie zespołu apartamentowo-hotelowego, w sytuacji gdy obowiązujące zapisy planu miejscowego tego nie wymagają?

10.Program rewitalizacji nie odnosi się do problemów przestępczości na terenie miasta, przy jednoczesnej analizie problemów wykluczenia społecznego, patologii i bezrobocia. Dlaczego program rewitalizacji nie poprawia monitoringu i bezpieczeństwo w mieście, skoro dostępne są na to środki unijne?





3. Propozycja działań gospodarczych, które władze miasta mogłyby zgłosić do programu rewitalizacji miasta, co wydaje się lepszym sposobem na wydanie publicznych środków :

A.Projekt obniżenia kosztów wychowywania dzieci w Świnoujściu, poprzez poprawę warunków życia, kształcenia i wychowywania dzieci, poprawę wsparcia rodzin wielodzietnych i organizacji społecznych działających na w/w polu. Projekt polega na maksymalizacji dopłat miasta do kosztów pobytu dzieci w szkołach, przedszkolach, na zajęciach sportowych i pozalekcyjnych, doposażeniu szkół i przedszkoli, budowie i modernizacji obiektów rekreacyjno-sportowych (np. budowa dodatkowego „orlika” dla młodzieży), polepszenia warunków placówek oświatowo-wychowawczych miasta poprzez przebudowę i remonty, wsparciu rodzin wielodzietnych i organizacji społecznych działających na rzecz w/w celów. Koszt 150mln PLN – 15 mln rocznie.

B.Projekt budowy wielokondygnacyjnego miejskiego garażu strzeżonego, nad terenem obecnego parkingu przy promach, dla pojazdów oczekujących na przeprawę promową w dzielnicy Warszów, po stronie Wyspy Wolin, wraz z systemem wózków bagażowych, do transportu bagaży, poprzez prom - do taksówek na stronę Wyspy Uznam. Garażem zarządzałaby spółka miejska np. Żegluga Świnoujska, a koszty budowy i zarządzania garażem pokrywałoby miasto. Garaż umożliwiałby bezpieczne i wygodne pozostawienie samochodów po stronie Wyspy Wolin, a system wózków bagażowych ułatwiłby turystom transport bagaży. Bezpośrednia bliskość garażu z promami umożliwiłaby łatwy dostęp z garażu na prom. Projekt ułatwiłby dostęp turystów do miasta, w okresie do czasu budowy stałej przeprawy. Koszt budowy i eksploatacji garażu przez 10 lat - 40 mln PL.

C.Projekt budowy obwodnicy pieszo-rowerowej Świnoujścia, maksymalnie wolnej od kolizji z ruchem samochodowym i prowadzonej na atrakcyjnych terenach nadbrzeżnych (Basen Północny, ul. Jachtowa, Wybrzeże Władysława IV, korona wydmowa), z zapewnieniem odpowiedniego zaplecza (parkingi, toalety, platformy widokowe, itd.), włączonej w system dróg rowerowych zewnętrznych miasta. Projekt polega na zmianie planów miejscowych, budowie dróg i zaplecza, wykupie niezbędnych terenów na cel dróg publicznych. Koszt projektu 70 mln PLN.

D.Zmiana projektu pn: „Projekt Basen Północny Jessica” (-str.101-104 programu), w ten sposób, że na terenie Basenu Północnego zostanie powołana jako niezależna jednostka budżetowa miejska – CENTRUM EDUKACJI KULTURALNEJ, która będzie propagowało edukację, poprzez sztukę współczesną, w cyklu warsztatów, wystaw, imprez i projektów artystycznych – dla i z udziałem mieszkańców Świnoujścia. Centrum Edukacji Kulturalnej stać się może platformą, gdzie wybitni artyści polscy i europejscy – przekazywać będą swoją wiedzę i sztukę mieszkańcom naszego miasta, dzięki czemu warunki życia w naszym mieście, będą bardziej atrakcyjne, tak dla mieszkańców jak i dla turystów i to nie tylko w okresie sezonu letniego. Koszt projektu 20 mln PLN.

E.Wypracowanie PROJEKTU REWITALIZACJI MIEJSKIEJ TERENÓW OGRODÓW DZIAŁKOWYCH, tak aby ogrody działkowe mogłyby się zmienić w atrakcyjną dzielnicę miasta-ogrodu (w uzgodnieniu z działkowcami), aby działkowicze i mieszkańcy mogli uzyskać pomoc w kompleksowym zagospodarowaniu i uporządkowaniu tych obszarów (plany miejscowe, uzbrojenie terenu, kanalizacja, polepszenie dróg i zagospodarowania, uporządkowanie własności, możliwość uwłaszczenia itp). Miasto uzyskałoby w zamian nową, atrakcyjną dzielnicę MIASTA-OGRODU, położoną nad brzegiem Zalewu Szczecińskiego.

mgr inż. arch. Rafał Ziółkowski