Dr Józef Pluciński • Środa [10.03.2010, 06:53:51] • Świnoujście
12 marca 1945 r. - wprowadzenie
Zdjęcie portu w Świnoujściu dokonane przez aliancki wywiad lotniczy, 1945 r. które posłużyło do ustalenia celów. H. Schnatz, Dresden des Nordens(fot. Archiwum autora
)
Data ta i związane z nią wydarzenie – wielki nalot na Świnoujście, wielu mieszkańcom już nie jest obce. W ciągu minionych lat różne jego wersje, często sprzeczne, pojawiały się w rozmowach, jak też publikacjach prasowych i telewizyjnych. Na kanwie owych zdarzeń tu w Świnoujściu nakręcony został krótki, amatorski film. Bardzo nagłaśniane były te sprawy przez różnorodne media u naszych zachodnich sąsiadów, co jest w pełni zrozumiałym.
Publikacje prasowych i programy telewizyjne, które niemal każdego roku, w rocznicę tego tragicznego dnia ukazywały się, były często nie całkiem zgodne z innymi publikacjami. Trudno się w gruncie rzeczy temu dziwić, upływ czasu odbił się bardzo na ludzkiej pamięci, a z drugiej strony sama materia sprawy, śmierć tysięcy ludzi, głównie, choć nie jedynie cywilnych, budziła zrozumiałe emocje. W sytuacji takiej, nie jest trudno rozminąć się z faktami, tym bardziej, że po tylu latach nie sposób jest zweryfikować prawdziwość wielu stwierdzeń i interpretacji. Gdy zaś owe fakty stawały się przedmiotem „obróbki” przez polityków, mijanie się z prawdą czy wręcz celowe przeinaczanie historii było nieuniknione. Jako zakorzeniony już w Świnoujściu historyk, czuję się w obowiązku podzielić się swoją wiedzą i refleksją na temat tego, co zdarzyło się w naszym mieście 12 marca 1945 r.
Wozy uciekinierów na ulicach miasta, luty 1945 r.(fot. Archiwum autora
)
Punktem wyjścia jest przypomnienie roli, jaką w ostatnich miesiącach wojny pełniło Świnoujście. Była to baza marynarki wojennej; miejsce stacjonowania i zaopatrzenia okrętów różnych klas, ośrodek szkolenia kadr wojskowych wielu specjalności, wreszcie duży garnizon forteczny i ważny węzeł komunikacyjny. Rozsiane gęsto po obu stronach Świny składy paliw, amunicji i różnorodnych materiałów wojennych, stanowiły ważne zaplecze nie tylko dla miejscowej bazy. W pierwszych miesiącach 1945 r. ze Świnoujścia droga morską szło całe zaopatrzenie dla okrążonych niemieckich oddziałów w Prusach Wschodnich, na Pomorzu i oblężonego Kołobrzegu, skutecznie przedłużając ich opór wobec Armii Radzieckiej.
Uciekinierzy na pokładzie statku ewakuacyjnego, luty 1945 r.(fot. Archiwum autora
)
Od stycznia, do Świnoujścia przybywały też droga morską i lądową, tysiące uciekinierów z obszarów zajmowanych przez Rosjan. W okresie kulminacji, na przełomie lutego i marca, na obu brzegach Świny koczowało ponad 50 tysięcy ludzi a w kolejce na przeprawę przez Świnę, po jej wschodniej stronie, oczekiwało 1800 wozów i samochodów. Nie trzeba było wówczas być prorokiem, by przewidzieć, że takie połączenie funkcji przynieść musiało tragiczne konsekwencje. Drogi, po których przemieszczały się kolumny niemieckich uciekinierów z Prus Wschodnich i wschodnich rejonów Pomorza, były już od tygodni celem zaciekłych ataków lotnictwa rosyjskiego.
Kolumna uciekinierów na drogach Pomorza, luty 1945.(fot. wikipedia.pl
)
Według danych naczelnego dowództwa amerykańskich sił w Europie, 9 marca 1945 r. za pośrednictwem szefa amerykańskiej misji wojskowej w Moskwie, do generała Spaatz’a, dowódcy Strategicznych Sił Lotniczych USA zwrócił się szef sztabu radzieckiego lotnictwa, marszałek Siergiej A. Chudiakow, z prośbą o udzielenie pomocy sojuszniczej. Chodziło o rozbicie z powietrza, spodziewanego, dużego zgrupowania niemieckich okrętów w Świnoujściu. Lotnictwo radzieckie, według niego, nie było w stanie wykonać tego zadania, ponieważ zaangażowane było w walkach lądowych. Być może, prośba ta związana była z oczekiwanym przesunięciem z Gdyni do Świnoujścia dużego zgrupowania okrętów niemieckich, w skład którego wchodzić miały pancerniki „Admirał Scheer” i „Lützow” oraz pewna liczba niszczycieli i torpedowców. To zgrupowanie okrętów, dysponujące potężna siła ognia artylerii pokładowej, mogło bardzo aktywnie wspierać oddziały niemieckie walczące z Rosjanami wzdłuż bałtyckiego wybrzeża. Te same źródła informują, że 11 marca raz jeszcze wspomniany Chudiakow upewniał się o tym, że Amerykanie dokonają nalotu. Ze względu na bliskość stanowisk Armii Radzieckiej, znajdujących się faktycznie w odległości około 20 km. w linii powietrznej, dokonano wówczas koordynacji sygnałów i sposobów łączności, by zapobiec nieporozumieniom. Mogło bowiem dojść już to do zbombardowania przez Amerykanów sojuszniczych pozycji, już to ostrzelania amerykańskich samolotów przez Rosjan. Na wszelki wypadek lotnicy amerykańscy wyposażeni zostali także w swego rodzaju identyfikatory w języku rosyjskim.
Identyfikator amerykańskiego pilota w języku rosyjskim.(fot. wikipedia.pl
)
Zgodnie z uzgodnieniem, 12 marca 1945 r. wielkie zgrupowanie lotnicze Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych ( USAAF ) dokonało nalotu na port i miasto Świnoujście. Formacja składająca się 661 czterosilnikowych samolotów, wchodzących w skład 8 Floty Powietrznej Stanów Zjednoczonych, rozdzielona na 3 potężne eskadry, wystartowała z lotnisk na terenie Wielkiej Brytanii i Francji i nadleciała nad Bałtyk od zachodu. Źródła podawały, że eskortę stanowiło 411 amerykańskich myśliwców P-11 „Mustang”. Dowódcą zgrupowania był major lotnictwa USA Charles Reid. Powietrzna armada na wysokości Rugii skierowała się ku ujściu Świny. Maszyny leciały na wysokości 5000 – 6000 tysięcy metrów, ponad chmurami, mocno tego dnia pokrywającymi niebo. Poprzedzały je dwa samoloty tzw. „wyjce” które sygnałami dźwiękowymi miały informować ludność cywilną o niebezpieczeństwie. Celem nalotu, jak informowano załogi i co potwierdzono w oficjalnym komunikacie po akcji, było zniszczenie niemieckiego zgrupowania okrętów bojowych, składów paliw i amunicji oraz sparaliżowanie pracy portu. Oficjalnie było to wsparcie sojusznicze, dla przygotowujących się do ostatecznego ataku radzieckich armii.
Załadunek uciekinierów do pociągu, marzec 1945(fot. Archiwum autora
)
Sięgnijmy znów do oficjalnych amerykańskich informacji. Według nich, flota bombowców amerykańskich B 17 i B 24, osiągnęła rejon Świnoujścia 12 marca 1945 r., około godziny 12.00 i dokonała bombardowania celów, w czasie od 12.06 do 12.58. Samoloty zrzuciły 3.218 bomb o łącznej wadze 1.609 ton. Jak skrzętnie policzono, pod względem wielkości, nalot ten był na 66 pozycji spośród 422 tego typu akcji przeprowadzonych przez lotnictwo amerykańskie w Europie, w czasie II wojny światowej.
Przebieg nalotu i jego skutki dla miasta i mieszkańców, będą przedmiotem kolejnego odcinka.
źródło: www.iswinoujscie.pl
Panowie 60 oraz 59, bardzo dziekuje za odpowiedz i bardzo ciekawe informacje. Pozdrawiam.
Ps do 234. Przepraszam przeprawa kolejowa mieści się w zdjęciu- była dokładnie na przekątnej tego prostokąta z górnego lewego rogu do dolnego prawego rogu w pierwszej informacji popełniłem błąd w drugiej go poprawiłem ale czuję się w obowiązku to sprostować.Częściowo błąd tłomaczy skala zdjęcia.
do 234.Przeprawa promowa kolejowa znajdowała się po stronie Świnoujścia za hangarami samolotów (stoją do dzisiaj)w kierunku -SO około 150 m.W hangarze BEZIRK I stały jeszcze 2 wodno samoloty typu ARADO, przed łódz latająca BW - II.Wodnosamoloty lądowały na Starej Świnie a przed hangarem były wciągane po ześlizgu.Rosjanie potem zrobili tam bazę swoich kutrów torpedowych i trzymali tam pływaki do wyciągania zatopionych statków.Po stronie Warszowa (OSTSWINE) przystań była mniej więcej gdzie jest Hydrobudowa.W 40dobijał tam Szwedzki prom Kalejowy DROTNIG VIKTORIA i nasz prom kolejowy KOPERNIK.Skąd to wiem bo. ..do Świnoujścia przyjechałem pierwszym transportem repatryjantów...50 polaków w 45 roku jako 12 letni chłopak.Polskiej szkoły nie było w tym czasie, miałem rower więc włóczyłem się po ciekawych miejscach.Komunikację pomiędzy oboma brzegami Świny utrzymywał prom (KEHRWIDER) z Niemiecką załogą zakwaterowywał nas Niemiecki policjant.
Do Środa [10.03.2010, 14:42] • [IP: 213.158.199.***] wiekszosć tych scen nie pochodzi jednak z naszego miasta a z Drezna prosze zapytać nawet twórców filmiku z youtube że wykorzystali oni te filmiki z nalotu na drezno. Pozdrawiam
12go mam imieniny
Go goscia [IP:83.21.130 **], ma pan bardzo ciekawe informacje, napewno pan mieszka wiele lat w Swinoujsciu i wie pan bardzo duzo o miescie.Powinien pan skontaktowac sie z panem doktorem Plucinskim, nigdy za wiele wiedzy historycznej z roznych zrodel. A artykuly pana doktora o naszym miescie moglyby byc jeszcze bardziej ciekawe i pozyteczne dla mieszkancow.Mam pytanie, w ktorym miejscu biegla przeprawa promowa kolejowa o ktorej pan wspomnial. Chodzi o oba brzegi Swiny. Wydawalo mi sie ze bylo to w miejscu pierwszego stanowiska promu Gryf do Szwecji a po stronie uznam gdzies na terenie portu wojennego. Pan wspomina ze to poza zdjeciem lotniczym a wiec gdzies dalej. Jest tez jakas pozostalosc po stanowisku promowym tuz przy wjezdzie do bazy paliwowej Porta, moze to tam dobijaly promy ? Jezeli mozna prosze o informacje. Dziekuje i pozdrawiam.
do 83-wszedzie na swiecie sa ludzie poszkodowani przez wojny, nazywaja sie cywile, bez wzgledu na narodowosc i kolor !wg ciebie wszyscy niemcy to zbrodniarze?a co np.z jugoslawia, irakiem, itp?
spoko
Do 234 Drogie dziecko samoloty latały w tym czasie nawet do 10 000 metrów jak się interesujesz historią to poczytaj.Pułap B-17.
Węzeł komunikacyjny był gdyby tego zdjęcia było więcej tow lewym dolnym rogu by było widać przystań promu kolejowego który przewoził wagony kolejowe z jednej strony na drugą. Niemcy zatopili tam w momencie wycofywania lokomotywę i parę wagonów aby zablokować przeprawę Świnoujście miało swoją Stację kolejową a tory były aż za Kapitanat na na nadbrzeże.
Gość • Środa [10.03.2010, 14:42] • [IP: 213.158.199.***] TAK, ja też widziałem na discovery ten film. Dziwne uczucie oglądać te stare, czarno-białe filmy ze zniszczonego Świnoujścia. Można było poznać niektóre miejsca.
no nie! mieli! truskawki rzucac nie bomby!
opanujcie sie a na naszych rodzcow i dziadkow bezbronnych i niewinnych bomby hytlerowcy nie rzucali??
A tam węzeł komunikacyjny, wyparował w wyniku nalotu?Na zdjęciach też go nie widać.To był na pewno ważny port, ale komunikacja odbywała się jakimiś tam kaczorkami.No i ten pułap amerykańskich samolotów:5000-6000 tysięcy metrów.To nie Gagarin był pierwszy w kosmosie?Przesadzacie doktorze.
Niemcy zastosowali w okrętownictwie spawanie i tym sposobem ich okręty pomimo ograniczeń (narzuconych przez Ligę Narodów) w tonażu były lżejsze i mieściły się w limicie. Widziałem Lutzowa w 45 roku. Stał po stronie Świnoujścia obok Karsiborza. Laziłem po nim buszowali tam Rosjanie którzy go zabrali.Naprzeciwko był Firstenwald - zbudowany z betonu (próbowano nim zablokować drogę do Sczecina ale prąd w - momencie zatapiania go zniosło W czcinach na przeciwko Ognicy(Werder) były dwa podwodniaki.W parku na drzewach widziałem części ubrań z szczątkami ludzi było dużo lei po bombach.Ludzie przed bombami chronili się do parku.Ale wzdłuż linii brzegowej były bunkry z pociskami do FLAK i stanowiska artyleryjskie.Na przeciwko Kapitanatu był zatopiony Andros któremu wystawały nadbudówki.Dostał trzy bomby podobno było na nim około 4000 trupów uciekinierów obok kapitanatu bunkier który dostał bezpośrednie trafienie podobno tam zgineło 120 ludzi takie wiadomości miałem od Niemców.Kończę bo się kończy limit znaków.
Uciekinierzy przed wojskami radzieckimi. Przed odpowiedzialnością za zbrodnie. Teraz mówią, że byli wypędzeni. To uciekinierzy państwa zbrodniczego.
Ale to już było i nie wróci więcej choć w papierach nam przybyło to do przodu wciąż wyrywa głupie serce. Ale to już było, znikło gdzieś za nami choć w papierach nam przybyło to naprawdę wciąż jesteśmy tacy sami.
Dużo tych zdjęć u autora w jego" archiwum", a w muzeum ich znacznie mniej a szkoda.
czy ktoś dzisiejszej nocy słyszał przelatujący nad miastem odrzutowiec ? narobił bardzo dużo hałasu, byłem zaspany i nie spojrzałem na zegarek, wiec nie wiem o której to było
www.panoramio.com/photo/28680201
jakie debilne komentarze
Wujek Adolf informuje, że koniec z ch..owymi melanżami!! Nastał czas na Melanż Ostateczny!! Grubiej być nie może, szpiedzy to sprawdzili! Jeśli dopiszecie to my postaramy się by było legendarnie. Jeśli dopiszecie to będzie epicko i rozkurwimy kosmos!! I pamiętajcie! Na imprezie czasem się umiera, ale liczy się pierdolnięcie! Pierdolnięcie! Pierdolnięcie! Pierdolnięcie!
jeszcze większych zniszczeń dokonali komuniści, wywozili z tego regionu na odbudowę Warszawy co się da
Na Discovery Historia widziałem kiedyś program o nalotach alianckich w czasie II wojny. Przedstawiono tam nalot na Świnoujście(oraz na Drezno) jako przykład gdzie cel nie uświęcił środków... Co ciekawe, w programie wykorzystano zdjęcia oraz filmy nagrane zaraz po ataku zniszczonego miasta. Nie widziałem ich nigdzie wcześniej.
I znowu wszystkiemu winna Armia Czerwona ??!!